Η Αλεξάνδρα Μανουσάκη, οινοποιός, βρέθηκε από την Ουάσινγκτον στα Χανιά, να βάφει τον πηλό με τα δικά της χρώματα και να δημιουργεί μοναδικά κεραμικά.
Εκείνη δεν μπορούσε να βρει το σταθερό τηλέφωνο, καθώς το κρύβουν επειδή ο μικρός της γιος πατάει τα κουμπιά και καλεί οπουδήποτε, εγώ δεν μπορούσα να βρω το iPad για να ηχογραφήσω τη συνομιλία μας, αφού το είχε ο Άρης και άκουγε Τατάνα (Santana). Έτσι, κρατούσα σημειώσεις και ταξίδεψα, μ’ ένα στυλό -που πόσα χρόνια είχα να κρατήσω- και κόλλες Α4, από την Κρήτη, όπου γεννήθηκε ο μπαμπάς της και την Πολωνία από όπου καταγόταν η μαμά της, χορεύτρια οριεντάλ, στο Σαν Φρανσίσκο όπου γνωρίστηκαν οι γονείς. Και από εκεί «έφθασα» στην Ουάσιγκτον όπου γεννήθηκε η Αλεξάνδρα και μετά στα Χανιά όπου ζει με την οικογένειά της, με τα κρασιά, με το εστιατόριο Salis και με άλλα νέα που έρχονται αλλά και την αγάπη της για την τέχνη που εκφράζεται πάνω σε κεραμικά.
Business, τέχνη κι ελληνισμός
«Οι σπουδές μου ήταν πάνω στον ελληνισμό, τις τέχνες και το business», μου εξηγεί καθώς προσπαθώ να ιχνηλατήσω το «πριν» της. Το «πριν» τη γνωριμία της με τον Afshin Molavi, τον Πέρση-Σουηδό σύζυγό της, το «πριν» κάνουν δυο παιδιά, και το «πριν» ανοίξουν το Salis, το εστιατόριο στα Χανιά που πήρε το όνομά του από τον πολύ αγαπητό Σουδανό της καθημερινότητας των Χανίων που έφυγε από τη ζωή το 1967, αλλά θέλησαν να κρατήσουν τη μνήμη του ζωντανή. Το τελικό «πριν», πριν ασχοληθεί με τα κεραμικά και το οικογενειακό οινοποιείο. «Σπούδασα στο Πανεπιστήμιο ΝΥU, σ΄ ένα τμήμα στο οποίο ουσιαστικά χτίζουν τις σπουδές σου σύμφωνα με αυτά που θες. Στο NYU Gallatin School of Individualized Study μπόρεσα να σπουδάσω την τέχνη που αγαπούσα, το business που μου πρότειναν οι γονείς μου και την Ελλάδα, την ιστορία, τη γλώσσα, τον πολιτισμό». Πολύ σύντομα βρίσκει μια δουλειά σε μια εταιρεία ακινήτων στην Νέα Υόρκη - από εκείνες τις χρυσές δουλειές που όμως, όπως λέει η ίδια, «σου δίνουν χρήματα για να σου πάρουν την ψυχή».
Επόμενος προορισμός: Χανιά
Το είχε αποφασίσει: θα ερχόταν στην Ελλάδα, στα Χανιά, που από μικρή επισκεπτόταν τα καλοκαίρια. «Θα αγόραζα ακίνητα στο παλιό λιμάνι, θα τα ανακαίνιζα και θα τα πουλούσα. Δεν ξέρω πώς, αλλά θα το έκανα». Ο πατέρας της, Θεόδωρος Μανουσάκης, είχε ήδη δημιουργήσει το… μεράκι του, την Οινοποιία Μανουσάκη στον Βατόλακκο και της πρότεινε να επιβλέψει την κατασκευή του νέου οινοποιείου. «Κράτησε πέντε χρόνια όλο αυτό κι έμαθα πολύ καλά πώς λειτουργεί το Δημόσιο, το οποίο δεν ήξερα καν τι σημαίνει. Δεν καταλάβαινα για ποιο λόγο οι νέοι είχαν όνειρο να δουλέψουν στο Δημόσιο ή το πώς βλέπουν κάποιοι Έλληνες τις γυναίκες. Η νοοτροπία με δυσκόλευε και με δυσκολεύει ακόμη. Μπορεί και σήμερα ακόμη να απευθύνω μια ερώτηση σε κάποιον και εκείνος να απαντήσει στον… άνδρα μου», μου λέει. Κι όπως κυλά ο χρόνος στα Χανιά, το οινοποιείο δημιουργείται, εκείνη κάνει εκθέσεις ζωγραφικής με δικά της έργα, τα έσοδα από τις οποίες τα προσφέρει σε σχολεία για παιδιά με ειδικές ανάγκες. Όπως κυλά ο χρόνος στα Χανιά, η Alexandra γίνεται Αλεξάνδρα αλλά πάντα Manousakis, με s στο τέλος. Της λέω πως όταν είχαμε έρθει εμείς στην Ελλάδα από τη Νέα Υόρκη όπου γεννήθηκα, ζήτησα σ’ ένα ζαχαροπλαστείο Coke και μου έφεραν ένα ολοστρόγγυλο κωκ. «Σε μια έκθεση κρασιών, με ρώτησαν τι ποικιλίες διαθέτουμε και δεν ήξερα τι να απαντήσω. Οι μόνες ποικιλίες που ήξερα ήταν κρεατικών!».
«Μέχρι να έρθουν τα παιδιά μου, “home” ήταν η Ουάσιγκτον, εκεί είναι η οικογένειά μου, οι αναμνήσεις μου». Η ετικέτα Nostos του οικογενειακού οινοποιείου περιγράφει το αίσθημα που κατακλύζει τον πατέρα της για την Κρήτη αλλά και την ίδια για την Ουάσιγκτον των παιδικών της χρόνων και των πυγολαμπίδων που δεν υπάρχουν στην Κρήτη. «Όταν πρωτοήρθα, μου έλεγαν “δεν θα τα καταφέρεις” όμως είχα πεισμώσει να αποδείξω ότι μπορώ», θυμάται. Όταν σε κάποια φάση θέλησε να κυκλοφορήσει μια σειρά με ανθό αλατιού και λαδιού (Terroir by Alexandra Manousakis τα ονόμασε κι έχουν φιλανθρωπικό πρόσημο) σκέφτηκε οι συσκευασίες να είναι πήλινες. Έτσι μπαίνει η ζωγραφική πάνω σε πηλό στη ζωή της.
Από την Ουάσιγκτον στον Βατόλακκο της Κρήτης και σε όλον τον κόσμο των φιλότεχνων και ακάματων δημιουργικών: η Αλεξάνδρα Μανουσάκη βάφει τον πηλό με τα δικά της χρώματα. «Μου αρέσει η υφή των κεραμικών ως καμβάς, ότι είναι ζωντανή. Μου αρέσει το πώς ζωγραφίζονται τα κεραμικά, το από πού θα περάσει το πινέλο, το πώς είναι οι γραμμές του βάζου και πού σε οδηγούν». Έντονες γραμμές, έντονοι συμβολισμοί που βαφτίζονται από τα δικά της βιώματα. «Έχω δημιουργήσει κεραμικά με λέξεις γραμμένες επάνω τους, όπως “Δημόσιο”. Ή “Πατέντα”, που έκανα χρόνια να καταλάβω τι σημαίνει. Ή “Αριθμός Πρωτοκόλλου”. Όλα στην Ελλάδα χρειάζονται έναν… αριθμό πρωτοκόλλου». Η τέχνη της σίγουρα ακολουθεί και την ψυχολογία της. «Όταν έχασα τη μαμά μου το 2014, σταμάτησα να ζωγραφίζω. Ξεκίνησα πάλι όταν γεννήθηκε η κόρη μου». Παράλληλα με το οινοποιείο, ξεκινά και το “Alexandra Manousakis”, όπου δημιουργεί γύρω στα 200 κεραμικά, τα οποία γίνονται ανάρπαστα σε ένα καλοκαίρι. Τότε έρχεται και ο γιός της, που σήμερα είναι 18 μηνών.
«My big fat Greek identity» ήταν ο τίτλος της διπλωματικής της -ας πούμε-, εργασίας για το πανεπιστήμιο. «Το βάρος της αρχαίας Ελλάδας στον μοντέρνο Έλληνα», μου εξηγεί. Προσωπικά δεν έχω πάει ποτέ στην Κρήτη αλλά τα όσα μου περιγράφει για το καλοκαίρι που έρχεται, με πείθουν ότι θα περνούσαμε εξαιρετικά. Tα σχέδια και οι πράξεις, πολλές. Εκτός από το «Salis» το οποίο σερβίρει ό,τι παράγει στα δικά του μποστάνια (farm to table, που λεν και στο χωριό μας και με εξαιρετικά προϊόντα καθώς ο συνιδιοκτήτης Στέλιος Καλιβιανάκης συλλέγει γνήσιους σπόρους που πηγαίνουν γενιές πίσω), έρχεται η «Αμπλά», ένα σουβλατζίδικο και ζυθοποιείο νέας εποχής και το «Miami», το ξυλουργείο της δεκαετίας του 1950 που θα γίνει για την Αλεξάνδρα showroom και εστιατόριο. Με δεδομένο ότι εφέτος κλείνουν διακόσια χρόνια από το 1821 κι αναζητάμε το big fat Greek identity, δεν μπορώ να φανταστώ πιο αντιπροσωπευτική εικόνα: δημιουργία, ιστορία, παράδοση, τέχνη, φιλία και αγάπη.
19°
