Νέος, κομψός και κάπως παιχνιδιάρης σαν τα αντικείμενα που σχεδιάζει, ο Σπύρος Κοντάκης δε θα μπορούσε ποτέ να περάσει απαρατήρητος. Πιτσιρικάς αποφάσισε να γίνει μουσικός, τα παράτησε μετά από 20 χρόνια στη δισκογραφία και αποφάσισε να γυρίσει σε κάτι που τον «έτρωγε». Έτσι απλά, ξεκίνησε να κατασκευάζει έπιπλα και αντικείμενα. Μέσα σε επτά χρόνια κατάφερε να μπει στην απροσπέλαστη παριζιάνικη γκαλερί της Ελέν Νουγκαρό, κι έκανε το Hollywood να παραμιλάει χάρη στην περίφημη τσαγιέρα του «Conical» που εμφανίστηκε μέχρι και στο Skyfall του Μποντ.
Φωτό: Πέτρος Αβτζής
Μετά από μία βόλτα στο μεσημεριάτικο Κολωνάκι, πάνω από τη Βασιλίσσης Σοφίας, στις πρεσβείες και τα όμορφα κτίρια που μοιάζουν σκέτο Παρίσι, έφτασα στο νέο showroom στη Μουρούζη. Στο ισόγειο ενός κτιρίου του 1934, πρώην ιδιοκτησία του ακαδημαϊκού και λογοτέχνη Θανάση Πετσάλη- Διομήδη, συνάντησα τον Σπύρο. Ήταν χαλαρός και φάνηκε να παίρνει τη ζωή όσο σοβαρά χρειάζεται. Τόσο ώστε να μην τον αγχώνει και όσο να τολμά να την ανατρέψει. Ακούσαμε γαλλικά τραγούδια κι ενώ εκείνος μιλούσε με ορμή, εγώ προσπαθούσα να καταλάβω ποιος είναι τελικά ο άνθρωπος που έκανε τον κόσμο να μιλήσει, τελικά, για το ελληνικό design;
Είναι γοητευτικό μέρος, σίγουρα το έψαξες πολύ, έτσι;
Έχουν περάσει από εδώ αρκετοί άνθρωποι της Γενιάς του ’30, μιας πολύ δημιουργικής γενιάς. Έχει και κάτι από Παρίσι και το επιλέξαμε αμέσως γιατί ψάχναμε ένα χώρο με χαρακτήρα και ωραία ατμόσφαιρα. Παράλληλα θέλαμε να λειτουργεί σαν γκαλερί, χωρίς την ψυχρότητα που συναντάς συχνά σε τέτοια μέρη και να μοιάζει περισσότερο με σπίτι. Ένα οικείο, ζεστό περιβάλλον που θα κάνει τον άλλο να νιώσει άνετα.
Πώς ξεκίνησε όλη αυτή η τρέλα με το design; Διάβασα ότι μικρός παρατηρούσες πολύ τα αντικείμενα, δεν είναι λίγο παράξενο για ένα παιδί;
Ναι, δεν είμαι πολύ καλά (σ.σ. γελάει πονηρά). Ήμουν δηλαδή πολύ της χειροτεχνίας, με ηρεμούσε. Μετά βέβαια ήρθε το σχολείο, ύστερα μπήκα στη μουσική και το design, ενώ υπήρχε πάντα στο μυαλό μου, κάπως ξεχάστηκε. Μεγαλώνοντας έκανα τη μουσική επάγγελμα, αλλά αυτό μ’ έτρωγε κι όταν κάποια στιγμή δεν πήγαινε άλλο, επέστρεψα. Σαν παιδί, αυτό προσπαθώ να κάνω και στο design να το αντιμετωπίσω με αυτή την άγνοια κινδύνου και μία αίσθηση ανεμελιάς.
Η μουσική στην Ελλάδα μένει στάσιμη και ήθελα να φύγω από αυτόν τον κόσμο και να μπω στον κόσμο τον παιδικό, όπου ένιωθα καλύτερα. Το άλλο θέμα με τη μουσική είναι ότι φτιάχνεις κάτι και δεν μπορείς ποτέ να το αγγίξεις, γεγονός που έκανε μεγαλύτερη την ανάγκη μου να δημιουργήσω κάτι χειροπιαστό που να το δείξω στον άλλο. Αυτό που με κούρασε για να είμαι πιο ακριβής ήταν το δημοσιοϋπαλληλίκι, ότι δεν υπήρχε κανένα μέλλον στη δουλειά και καμία δημιουργικότητα. Γίνεται αυτό που θέλει ο παραγωγός, ο τραγουδιστής και δεν υπάρχει πεδίο και χώρος για τη δική σου έκφραση. Το κύκλωμα και οι διασυνδέσεις υπάρχουν παντού και πολύ περισσότερο στον καλλιτεχνικό χώρο, αλλά δεν ήταν τόσο αυτό το πρόβλημα, όσο η ματαιοδοξία. Οικοτροφείο ματαιοδοξίας.
SoftDough, εμπνευσμένο από έναν σπασμένο μπουφέ της γιαγιάς. Φωτό: Ραφαήλ Φωτόπουλος
Στο design δεν είναι έτσι δηλαδή;
Το έχω πει πολλές φορές ότι δεν υπάρχει ελληνικό design, είναι ουτοπία να πιστεύει κανείς κάτι τέτοιο. Υπάρχει ιταλικό, γιαπωνέζικο, βραζιλιάνικο, αγγλικό, αμερικάνικο, αλλά ελληνικό ούτε υπάρχει, ούτε υπήρξε ποτέ. Η Ελλάδα δεν πέρασε ποτέ περίοδο Αναγέννησης, όπως συνέβη σε άλλες χώρες. Υπήρξε μια πολύ καλή γενιά δημιουργών από το ’30 και μετά, ακόμα και το ’50-’60 είχαμε Μόραλη και Κωνσταντινίδη, αλλά στην πορεία κόπηκε η γέφυρα μεταξύ αυτής της πολλά υποσχόμενης παρέας και του μέλλοντος και υπάρχει ένα μάλλον κορεσμένο πράγμα. Η Ελλάδα δούλευε πολύ και με τεχνίτες. Όχι τόσο με μεγάλους δημιουργούς που θα καθιέρωναν μια μόδα, ένα στυλ.
CharmChair, Φωτό: Πέτρος Αβτζής
Αν δεν υπάρχει ελληνικό design αυτό που κάνεις εσύ τι είναι;
Ούτε αυτό είναι ελληνικό design, απλώς έχει μία ελληνικότητα ως προς την αίσθηση. Έχει μία απόγνωση, μια απογοήτευση και παράλληλα μία δημιουργικότητα. Είναι υπεραισιόδοξο και υπεραπαισιόδοξο, όπως όλη η ελληνική πραγματικότητα. Αυτό που βγαίνει είναι μία προσπάθεια ελληνική και αυτό είναι που κέντρισε και το ενδιαφέρον των ξένων.
Πώς έγινε και σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα δικτυώθηκες με τους κατάλληλους ανθρώπους;
Μέσα στην άγνοια κινδύνου και όλο το δικό μου αυτιστικό παραλήρημα, θα έλεγα ότι στην αρχή περισσότερο το διασκέδαζα, παρά αγχώθηκα για να πετύχω. Μέσω γνωριμιών το ένα έφερε το άλλο. Η τσαγιέρα μου έφτασε από τη δημοπρασία του Μονακό στο Hollywood, ήρθε η έκθεση στη γκαλερί της Helene Nougaro στο Παρίσι και όλα έγιναν αλυσιδωτά. Το μυστικό νομίζω ήταν ότι μπόρεσα να παρουσιάσω χειροπιαστά τις ιδέες. Άλλο να δείχνεις κάτι σε χαρτί, άλλο να το φαντάζεσαι, άλλο να το περιγράφεις και άλλο να το βλέπει κάποιος ζωντανό μπροστά του.
Άρα τι πρέπει να έχει ένας «καλός» designer;
Δε θεωρώ τον εαυτό μου designer.
Φωτό: Πέτρος Αβτζής
Νιώθεις όμως πετυχημένος;
Νομίζω στην παγκόσμια κλίμακα και στην παγκόσμια αγορά, όλα αυτά περί επιτυχίας μου φαίνονται απομυθοποιημένα αστεία. Σίγουρα είναι επιτυχία μέχρι εδώ που έχουμε φτάσει, που αρέσει η δουλειά μας, αλλά εξακολουθώ να μη θεωρώ τον εαυτό μου designer. Εγώ κάνω ό,τι θέλω. Ο designer για μένα είναι ένας άνθρωπος που μπορεί να δημιουργήσει και κατά παραγγελία κάνοντας διεκπεραιωτικά ζητήματα, ακολουθώντας τη μόδα κλπ. Εγώ δε μπαίνω σε αυτή τη διαδικασία αν και μπαίνω στον πειρασμό της εμπορικότητας.
BottleflyMary, Φωτό: Ραφαήλ Φωτόπουλος
Μπορείς να ιεραρχήσεις τους παράγοντες που οδηγούν στην επιτυχία;
Πρώτο θα έβαζα το ένστικτο και την τύχη. Νομίζω και η ομάδα είναι σημαντική, οι καλοί φίλοι και συνεργάτες. Δε χρειάζονται δημόσιες σχέσεις αλλά να μπορείς να συνυπάρχεις με ανθρώπους. Το μόνο που δεν ακολουθώ είναι το marketing της πολύ αυτοπεποίθησης. Σιχαίνομαι αυτή την τεχνητή άνεση και αυτοπεποίθηση που πουλάνε όλοι στο facebook. Το να πρέπει να είσαι μονίμως χαρούμενος καταντά γελοίο. Αν και αυτό φαίνεται να πουλάει γενικά.
Θέλεις να το βλέπουν τα έπιπλά σου και να λένε «αυτό είναι Κοντάκης»;
Εντάξει, όλοι το θέλουν αυτό. Εγώ δεν επιμένω σε ένα στυλ και αν έχει μία αποδοχή αυτό που κάνω, οφείλεται στο ότι δεν προσπάθησα να το κάνω ούτε εμπορεύσιμο, ούτε μαζικό. Από μόνο του μπορεί να έχει ένα χαρακτήρα ο οποίος νομίζω περιορίζεται στο «αρέσει-δεν αρέσει». Μοιάζουν να λιώνουν, να κινούνται ή να φαίνονται σα να στραβώνουν, γιατί η εικόνα δεν είναι ξεκάθαρη.
KonTalos, Φωτό: Πέτρος Αβτζής
Δεν είναι πολυτέλεια να μιλάς για αντικείμενα που φτιάχνουν ατμόσφαιρα; Είναι τόσο σημαντική η «αίσθηση» για τον άνθρωπο;
Οι αισθήσεις γενικά έχουν χαθεί τελείως πια, ενώ είναι το πιο σημαντικό. Αυτό σημαίνει ότι το να πιεις ένα ποτήρι νερό σε ένα ωραίο ποτήρι είναι μια αίσθηση, το ίδιο και να γευτείς ένα φαγητό σε ωραίο πιάτο. Για παράδειγμα στη Σαντορίνη και στα νησιά υπήρχε αυτή η απλότητα και ομορφιά με τα λευκά σπίτια και τη λιτή διακόσμηση που δημιουργούσε συναίσθημα. Αυτό τείνει πλέον να χαθεί, είναι όμως σημαντικό τα αντικείμενα με τα οποία συζούμε να μην εξυπηρετούν μόνο μία ανάγκη, αλλά να τα αντιμετωπίσουμε περισσότερο ως τέχνη.
Γιατί δημιουργείς συλλεκτικά έπιπλα που απευθύνονται σε συγκεκριμένους ανθρώπους;
Επειδή είναι χειροποίητα και το υλικό από μόνο του είναι ακριβό, ευχαρίστως να τα αποκτούσαν πολλοί περισσότεροι, αλλά δεν ξέρω κατά πόσο υπάρχει η δυνατότητα να θέλει κανείς να μπει σε αυτόν τον κόσμο του χειροποίητου επίπλου. Δεν ξέρω αν είναι θέμα χρημάτων. Οι περισσότεροι δηλαδή όσο λεφτά κι αν έχουν, θα δαπανήσουν σε κάτι που τους «καίει». Δηλαδή ένας άνθρωπος που εκτιμάει την τέχνη θα επενδύσει σε ένα αντικείμενο διακόσμησης. Επομένως, νομίζω ότι είναι θέμα προτεραιοτήτων και το αντικείμενο δεν απευθύνεται σε έναν πλούσιο.
Man, Φωτό: Πέτρος Αβτζής
Τι είναι για σένα το ωραίο;
Αν το πάρουμε με την έννοια της αισθητικής, το ωραίο πάντα έχει να κάνει με την αρμονία τις αναλογίες, με τις μνήμες. Μπορεί να ζει κανείς σ’ ένα παλάτι και να έχει ζήσει εκεί πολύ άσχημα πράγματα και όταν επιστρέφει εκεί η οποιαδήποτε ομορφιά να μετατρέπεται σε ασχήμια. Εμένα για παράδειγμα μου αρέσουν τα διυλιστήρια του Σκαραμαγκά! Οπότε δεν ξέρω τι είναι ωραίο. Καμιά φορά ωραιοποιούμε πράγματα και είναι άσχημη αυτή η πλαστικοποίηση της ομορφιάς και των πάντων. Σε όλα γίνεται ένα lifting, στα σπίτια, στις ζωές μας… Θέλουμε να κάνουμε τα άσχημα να φαίνονται ωραία. Αυτή είναι η στάση ζωής της Ελλάδας και είναι και η απάντηση στην ερώτηση γιατί δεν πάει τίποτα καλά και γιατί δεν υπάρχει τέχνη.
Man, Φωτό: Πέτρος Αβτζής
Το σπίτι του Έλληνα πώς είναι;
Το σπίτι του Έλληνα κουβαλάει 100% το χαρακτήρα του. Φόρτωμα μέσα, σκουπίδια έξω. Άπειρες ντουλάπες για πράγματα που δε χρησιμοποιεί, ψησταριές στα μπαλκόνια, άπειρα ντουλάπια και εκεί, θερμοσίφωνες και air condition. Έχει και τα καλά του στοιχεία για να περάσεις καλά, αλλά περιλαμβάνει τα πάντα και αυτό δεν του δίνει ένα χαρακτήρα.
YouCube, Φωτό: Ραφαήλ Φωτόπουλος
Σχεδιαστές που θαυμάζεις;
Μου άρεσε πολύ η Αϊλίν Γκρέι, μία σχεδιάστρια του ’22 και είναι από τα μεγαλύτερα ταλέντα που έχω δει. Αναγνωρίστηκε μεγάλη, 80 χρονών, και έχει κάνει πολύ πρωτοποριακά έπιπλα για την εποχή της που το τότε κύκλωμα δεν μπορούσε να δεχτεί. Μου άρεσε πολύ επίσης το Bauhaus του ’30 και ο μοντερνισμός.
Αγαπάς την Αθήνα;
Τα παιδικά χρόνια τα έζησα στο Παγκράτι. Όλη η ζωή είναι στην Αθήνα Το κέντρο της δεν μπορώ να το αποχωριστώ, αν και μου την σπάει σε πολλά. Περπατάω συνέχεια και τη ζω σαν παρατηρητής. Θα ήθελα να δω το κέντρο αναβαθμισμένο.
Φωτό: Πέτρος Αβτζής
Η Kontaki Design: Είναι μία ομάδα φίλων που αποφάσισαν να στηρίξουν την προσπάθεια του Σπύρου, φτιάχνοντας την εταιρεία. Η αρχιτέκτονας Δήμητρα Κορομπίλη είναι υπεύθυνη για το σχεδιασμό και την οργάνωση. Ο Πέτρος Αβτζής εκτός από φωτογράφος είναι και υπεύθυνος για την κατασκευή πολλών επίπλων, ενώ ο Γιώργος Μπουσούνης ασχολείται με τη θεωρητική τους προσέγγιση, φτιάχνοντας την ιστορία πίσω από αυτά.
Ο νέος χώρος, το showroom, στη Μουρούζη λειτουργεί και με ραντεβού. Είναι ελεύθερο σε επισκέψεις και συζητήσεις με την ομάδα που ασχολείται μεταξύ άλλων με το interior design ιδιαίτερων χώρων.
