Από τις αρχές του προηγούμενου αιώνα που πρωτοεμφανίστηκαν, τα περίπτερα, δείγματα «μικροαρχιτεκτονικής», στάθηκαν δίπλα μας καλύπτοντας συνήθειες και ανάγκες της αστικής καθημερινότητας. Φαινόμενο αποκλειστικά ελληνικό, γνωρίσουν κι αυτά την κρίση, με αποτέλεσμα να κλείσουν πολλά. Ζητήσαμε από 8 αρχιτεκτονικά γραφεία να καλύψουν το κενό που αφήνουν πίσω τους και για μία ακόμη φορά εκπλαγήκαμε ευχάριστα με το πώς ο Αρχιτέκτονας μπορεί να επινοήσει τόσο πολλές, νέες χρήσεις για ένα «κτίριο» που καταλαμβάνει ελάχιστα τετραγωνικά στο δημόσιο χώρο.
Σουρεαλισμός... Πόσο σχετικό μπορεί να είναι ένα τέτοιο θέμα στην Ελλάδα της κρίσης; Ένας ορισμός που θα μπορούσε να δοθεί στο σουρεαλισμό –ή αλλιώς υπερρεαλισμό– είναι η διερεύνηση του ασυνειδήτου με την απουσία κάθε ελέγχου από τη λογική, έξω από κάθε προκατάληψη αισθητική ή ακόμα και ηθική. Μα, με βάση την έννοια αυτή, όλα όσα ζούμε τα τελευταία χρόνια δεν θα μπορούσαν να θεωρηθούν σουρεαλιστικά; Αφού όλα είναι μια παράσταση, ένα κουκλοθέατρο (1) του παραλόγου. Είμαστε όλοι εγκλωβισμένοι στο ίδιο σημείο (2) και γυρνάμε διαρκώς γύρω από το ίδιο θέμα (3). Τελικά όλοι ζούμε στη δική μας προσωπική φυλακή (4), αλλά ποια μπορεί να είναι η εικόνα της; (5) (6) Πού μπορούμε να στηριχτούμε για να ξεφύγουμε; (7) Θα μείνουμε ή θα φύγουμε; (8) Και αν καταφέρουμε να φύγουμε, πού θα πάμε; (9) Ίσως τελικά τα εγκαταλελειμμένα περίπτερά μας να είναι και ο καθρέφτης της ψυχής μας.
Juke kiosk O Peter ψάχνει πού να ξαποστάσει, να πιει νερό, να δέσει τα κορδόνια του, να μελετήσει το χάρτη της Αθήνας. Ο Γιάννης έχει πάρει αριθμό από την τράπεζα και σκέφτεται πού να περάσει το εικοσάλεπτο αναμονής. Η Κάτια τρελαίνεται να χαζεύει τους περαστικούς. Ο Αλέξης θέλει κάπου να αράξει και να ακούσει μουσική με τους φίλους του. Η Μαίρη περιμένει εδώ και ώρα τον Κώστα, που την έχει στήσει. Ο Σπύρος θέλει να τσιμπήσει κάτι στο πόδι. Οι μικρές Άννα και Ελένη θέλουν να χορέψουν με το ρυθμό.
Ανάγκες καθημερινές, ξεφυτρώνουν καθημερινά στην πόλη. Όπως ξεφυτρώνουν και τα περίπτερα. Και στη θέση αυτών που αργοσβήνουν, τι θα λέγατε για ένα καινούργιο κιόσκι που θα απορροφά όλες αυτές τις καθημερινές ανάγκες των περιπατητών της πόλης, μετά μουσικής; Ένα δίκτυο από «Juke Kiosks» που θα καλύπτει μια νέα ανάγκη, αυτή της συνεύρεσης, της διασκέδασης, της εκτόνωσης;
Υπό τους ήχους του Vivaldi, του Mozart ή του Bach, λίγο παρακάτω, υπό τους ήχους του Χατζιδάκι, και στο επόμενο κιόσκι υπό τους ήχους των Beatles, της Edith Piaf ή της Maria Callas, δεν θα γινόταν η ζωή μας μέσα στην πόλη καλύτερη; Κι όλα αυτά απλά ρίχνοντας ένα κέρμα και επιλέγοντας το τραγούδι που θέλουμε να ακούσουμε από τη λίστα της οθόνης. Για σκεφτείτε το!
Γιάννης Καραχάλιος, Ελισάβετ Πλαΐνη
iconοστάσι (αγγλικό ουσ. icon, που σημαίνει σύμβολο + ρ. στέκομαι) ουσ. ουδέτερο. Προσωρινή ή μόνιμη κατασκευή που τοποθετείται σε σημεία που προϋπήρχε περίπτερο. Μορφολογικά παραπέμπει στο προσκυνητάρι ή εικονοστάσι και αναπαριστά το αρχέτυπο του ελληνικού περιπτέρου σε σμίκρυνση. «Η δύναμη των αντικειμένων ενυπάρχει στις αναμνήσεις που έχουν συσσωρευτεί μέσα τους, αλλά και στα παιχνίδια της φαντασίας και της μνήμης· γι’ αυτό δεν υπάρχει καμία αμφιβολία». Ορχάν Παμούκ, Το Μουσείο της Αθωότητας
*Σχετικά με την επισυναπτόμενη εικόνα: Π. Ιωακείμ 4-6, Κολωνάκι / τοποθέτηση του προτεινόμενου αντικειμένου στη θέση προϋπάρχοντος περιπτέρου
POINT SUPREME Κωνσταντίνος Πανταζής, Μαριάννα Ρέντζου
Eλληνικά προϊόντα Το μικρό μέγεθος, ο συμβολικός χαρακτήρας και η κεντρική παρουσία των περιπτέρων σε κάθε είδους δημόσιο χώρο, τα καθιστά ιδανικούς συμμάχους στην εξάπλωση των αστικών λαχανόκηπων και στην προσπάθεια να αναδειχθεί η ελληνική γαστρονομία ως ένας από τους βασικούς λόγους προσέλκυσης τουριστών. Θα μετατραπούν σε σημεία πώλησης και προβολής προϊόντων που θα παράγονται στην ίδια γειτονιά: φρέσκα φρούτα και λαχανικά, αρωματικά φυτά και βότανα, μαρμελάδες, κομπόστες φρούτων, φρέσκοι χυμοί και παγωτό, γλυκά κουταλιού κ.λπ., θα προβάλλονται με στοχευμένες ενέργειες marketing στην υπόλοιπη πόλη αλλά και τις διεθνείς αγορές, δίνοντας έμφαση στην ποιότητα των τοπικών αγροτικών προϊόντων, την ποικιλία, τις ιδιαιτερότητες, τις παραδοσιακές γεύσεις, τη συνεχή εξέλιξή τους, τις εποχιακές αλλαγές.
Με τον τρόπο αυτό οι κάτοικοι της πόλης θα αποκτήσουν ένα νέο εισόδημα και πρόσβαση σε φρέσκα και βιολογικής παραγωγής προϊόντα σε χαμηλότερες τιμές, τα κενά οικόπεδα θα μετατραπούν σε κομμάτια φύσης, ενώ θα προωθηθεί η ελληνική κουζίνα και τα ελληνικά προϊόντα. Κάθε κάτοικος της πόλης είναι ευπρόσδεκτος να προτείνει ένα προϊόν προς πώληση. Τα περίπτερα θα μετατραπούν σε πυρήνες άνθησης μιας νέας οικονομίας, άμεσης, φυσικής, ειλικρινούς, προσωπικής, διαφορετικής για την κάθε γειτονιά.
Peripteron goes global Βερολίνο, Μιλάνο, Ρότερνταμ, Μαδρίτη, Λυών, Πόρτο: το ελληνικό περίπτερο σε εξαγωγή. Αθηναϊκοί δήμοι τα αφαιρούν ως ενοχλητικά, απελπισμένοι ιδιοκτήτες τα εγκαταλείπουν αναγκαστικά, η οικονομική κρίση τα εξωθεί στα αζήτητα. Επί έναν αιώνα σύμβολο ζωής του ελληνικού δημόσιου χώρου, η μορφή τους μπορεί να παραμείνει ζωντανή, μόνο αν παραμείνει και η χρήση τους: μέσω διεθνούς εξαγωγής. Και μάλιστα με τη μορφή βραχυπρόθεσμου δανείου. Η αναπάντεχη παρουσία τους σε Plazas, Places και Plätze θα σχηματίσει ατελείωτες ουρές ευτυχισμένων· η άτακτη, θερμή τους φύση αναμένεται να εκτιμηθεί σφόδρα. Ειδικά από τα ψυχρά εκείνα έθνη τα οποία εκ φύσεως ρέπουν μονομερώς στη θεωρητική τάξη.
Νάντια Κρίκου, Χριστίνα Νταραγιάννη
Rescuecubes («Κύβοι» Διάσωσης) Η κρίση στην πόλη ή η πόλη σε κρίση; Όπως και να έχει, η απάντηση στο παραπάνω ερώτημα επηρεάζει πλέον το σύγχρονο αστικό τοπίο, κυρίως όπως το βιώνουμε στο κέντρο της πόλης. Eπανεξετάζουμε, λοιπόν, τα περίπτερα ως συστατικά του αστικού εξοπλισμού, με τρόπο που να προσαρμόζονται στην αλλαγή της φυσιογνωμίας του κέντρου της Αθήνας.
Tα κλειστά περίπτερα, σε νευραλγικά σημεία του κέντρου, αντικαθίστανται από «κύβους» διάσωσης(rescuecubes) για... επείγουσες περιπτώσεις. Πρόκειται για προσωρινές κατασκευές (containers) που παρέχουν είδη πρώτης ανάγκης στο διαμαρτυρόμενο πολίτη, τουρίστα, διερχόμενο, άστεγο, που εγκλωβίζεται σε μία έκτακτη κατάσταση. Διατίθενται: υλικό και οδηγίες για πρώτες βοήθειες, μάσκες, νερό, πυροσβεστήρες, τηλέφωνο ανάγκης, κουβέρτες, καθώς και ένα ουδέτερο σημείο στάσης, χρήσιμα για τη διάσωση από την ένταση μιας διαδήλωσης ή την προστασία από ακραία καιρικά ή... κοινωνικά φαινόμενα.
BUERGER KATSOTA ARCHITECTSΔήμητρα Κατσώτα, Stephan Buerger
moirasou.gr μοιράσου περισσότερο - κατανάλωσε λιγότερο - συνδέσου τοπικά. Το περίπτερο αποτελεί για περισσότερο από έναν αιώνα στοιχείο της κοινωνικής και οικονομικής πραγματικότητας και σημείο αναφοράς της ελληνικής πόλης. Παρακάμπτοντας τη χρηματική συναλλαγή και διευκολύνοντας την ανταλλαγή προϊόντων, ο θεσμός του περιπτέρου μπορεί να εξελιχθεί και να ενισχυθεί, διαμέσου του ψηφιακού και πραγματικού δικτύου moirasou.gr.
Το διαδίκτυο θα προσφέρει την ηλεκτρονική πλατφόρμα για την προβολή και τον εντοπισμό ενός διαθέσιμου προϊόντος και του ιδιοκτήτη του, ενώ το περίπτερο τον πλησιέστερο κόμβο για την προσωρινή αποθήκευση και παραλαβή του. Στόχος, η δημιουργία ενός δικτύου αλληλοεξυπηρέτησης και αλληλοβοήθειας, που στηρίζεται στην ελεύθερη ανταλλαγή, περιορίζει την κατανάλωση πόρων και ενισχύει την κοινωνική συνοχή. Το περίπτερο συνεχίζει έτσι να διακινεί είδη πρώτης ανάγκης αντικατοπτρίζοντας τις καταναλωτικές συνήθειες και καθημερινές πρακτικές μιας κοινωνίας, στην οποία το «χρειάζομαι» συνδυάζεται με το «διαθέτω».
Architecture in ConceptΜηνάς Κοσμίδης
i-kiosk Ένα εξελιγμένο περίπτερο με πολυενημερωτικό χαρακτήρα. Διαθέτει ασύρματο δίκτυο, όπου με τη χρήση του από τα έξυπνα κινητά, αλλά και με το κατέβασμα κάποιας εφαρμογής, θα μπορείς να προμηθεύεσαι το βιβλίο της αρεσκείας σου το οποίο θα έχεις επιλέξει από την εικονική βιβλιοθήκη που διαθέτει το i-kiosk. Διαβάζοντας τις πρώτες δέκα σελίδες δωρεάν, αν σου αρέσει, ένας χάρτης θα ανοίγει αυτόματα στο κινητό σου με τα πλησιέστερα βιβλιοπωλεία απ’ όπου μπορείς να το προμηθευτείς.
Μια δεύτερη οθόνη θα περιέχει χάρτη με τα σημεία που πρέπει να επισκεφτείς στην περιοχή, αλλά και συγκοινωνιακό χάρτη με τα Μ.Μ.Μ. έτσι ώστε να επιλέξεις τον επόμενό σου προορισμό γνωρίζοντας χρόνο μετάβασης και κόστος. Η τρίτη οθόνη θα ενημερώνει για τις εκδηλώσεις που γίνονται στην πόλη, συναυλίες, εκθέσεις και άλλα πολιτιστικά γεγονότα, το καθένα με την ψηφιακή του αφίσα. Στην οροφή του θα διαθέτει επίσης Projectors, όπου θα πραγματοποιούνται προβολές στο δάπεδο με τη σήμανση κάποιων μηνυμάτων ή εικόνων.
Το i-kiosk επίσης θα εξυπηρετεί ένα μικρό αριθμό στάθμευσης ποδηλάτων, όπου με τα ανοίγματα που έχουν προβλεφτεί θα μπορείς επίσης να παρακολουθήσεις κάποια προβολή Video Art η documentaries μέσα από τις τρεις οθόνες του. Επίσης θα διαθέτει 2-3 καθίσματα για όσους θέλουν να ξεκουραστούν, όπως και πρίζες για να φορτίσεις το ηλεκτρικό σου ποδήλατο, το κινητό ή το tablet σου. Επιδίωξή μας να επιτύχουμε τη διατήρησή τους δίνοντας όμως ένα νέο χαρακτήρα και μια νέα εικόνα για την παρουσία τους στο χώρο και τις συναλλαγές του με τους πολίτες, με σκοπό πάντα την εξυπηρέτησή τους.
INFO
Το περίπτερο ξεκίνησε ως μια μικρή κατασκευή με ένα πανί από πάνω για προστασία από τον ήλιο. Πουλούσαν μόνο εφημερίδες.
Το πρώτο περίπτερο εγκαινιάστηκε το φθινόπωρο του 1911 στην Πανεπιστημίου. «Τα περίπτερα θα είναι ένας στολισμός της πόλεως, θα εξυπηρετηθούν δι’ αυτών και θα εύρουν πόρον ζωής πλειστοί ανάπηροι των δύο πολέμων. Θα εξαπλωθή διά του μέσου τούτου το ελληνικόν έντυπον, είτε εφημερίς, είτε περιοδικόν, είτε φυλλάδιον, είτε βιβλίο. Και θα γίνουν αίτια, όπως οι μεγάλαι επαρχιακαί μας πόλεις θα κουνηθούν λιγάκι και θα μιμηθούν των πρωτεύουσαν» έγραφε στις 20 Οκτωβρίου του 1911 η εφημερίδα των Αθηνών «ΣΚΡΙΠΤ»..
Χρονιά Ορόσημο το 1971. Με νομοθετική ρύθμιση επιτρέπεται η πώληση ειδών καπνιστού, υγιεινής δοντιών, σοκολάτες, καραμέλες, μπισκότα, τράπουλες, εφημερίδες, γραμματόσημα, γραφική ύλη, ακόμα και φιλμ για φωτογραφίες. Η ίδια ρύθμιση προβλέπει να υπάρχουν σε κάθε πόλη ένα περίπτερο ανά 400 κατοίκους.
Αστικός Μύθος. Με το περίπτερο έξω από το θέατρο Μουσούρη ξεκινάει η επιχειρηματική ιστορία της οικογενείας των Αγράφων, Χόντος. Και στην Ομόνοια το θρυλικό περίπτερο «Μινιόν» εξελίσσεται στη συνέχεια στο μεγαλύτερο μεγάλο κατάστημα της Αθήνας.
«Ένα λεπτό, περιπτερά!» η φράση που ακούγονταν από το χρήστη του κερματοδέκτη, όταν ο περιπτεράς φώναζε «συντομεύετε!» προκειμένου ο επόμενος να πάρει σειρά στο «τηλέφωνο διά το κοινόν» του περιπτέρου. Πολύ αργότερα έγινε τραγούδι που ερμήνευσε ο Στράτος Διονυσίου.
Το Οικολογικό. Στη Μεσογείων θα βρεις το πρώτο ηλιακό και αιολικό περίπτερο της Αθήνας. Διαθέτει ανεμογεννήτρια και φωτοβολταϊκά συστήματα. «Τα έξοδά του δεν είναι πολλά και στο παρελθόν χρειαζόταν τα τριπλάσια για τη συντήρησή του» λέει ο ιδιοκτήτης Στέφανος Ντρέκος.
Σήμερα στην Ελλάδα λειτουργούν πάνω από 18.000 περίπτερα, εκ των οποίων τα 6.000 βρίσκονται στην Αθήνα και τον Πειραιά.
Συνέβη το 2010. Το 1ο φεστιβάλ περιπτερούχων 27-30 Μαΐου στο Ζάππειο.
Στα μέσα της δεκαετίας του ’40 εμφανίστηκαν τα πρώτα παγοκίνητα ψυγεία. Στην ταινία «Τζιπ, Περίπτερο και Αγάπη» ο Νίκος Σταυρίδης, στο ρόλο του περιπτερά, βγάζει μια γκαζόζα από το ψυγείο με πάγο και την προσφέρει στον Δήμο Σταρένιο. Μαζί με τα ψυγεία προστέθηκαν στην γκάμα των προϊόντων οι πρώτες σοκολάτες ΙΟΝ, οι τσίχλες μέντας και οι καραμέλες ΒΙΑΠ
16°
