Eίναι φουτουριστικά, οικολογικά, μεταμοντέρνα και πολυμορφικά. Είναι σημεία συνάντησης για τα ζευγαράκια, τους σκεϊτάδες, τις μαμάδες με τα καροτσάκια, την τρίτη ηλικία – μια μικρή γειτονιά μέσα στη μεγάλη πόλη. Είναι τα νέα παγκάκια της Αθήνας, όπως τα σχεδίασαν 10 γνωστοί αρχιτέκτονες αποκλειστικά για το HOME.
MOBIUS BENCH
Αρχιτέκτων Λουκάς Μπομπότης
Η μορφή έχει αναφορά στη λωρίδα mobius. Δημιουργεί σημεία ανάπαυσης τα οποία έχουν αντίθετο προσανατολισμό και αποτελούν συνέχεια της ίδιας επιφάνειας. Αναδεικνύει το στοιχείο της κίνησης, σε μια χρήση που κατεξοχήν υπηρετεί τη στάση. Τοποθετημένο στην πόλη ή σε πάρκα, δημιουργεί σημεία επαφής των ανθρώπων μέσα από την ανάπαυση. Το μέγεθός του καθώς και το σχήμα του παρέχουν τη δυνατότητα στους χρήστες να αναπαυθούν με διαφορετικούς τρόπους. Έχει ενσωματωμένο A.V. stand καθώς επίσης και υποδοχές με νερό και τροφή για τετράποδα, τα οποία με αυτό τον τρόπο γίνονται και αυτά χρήστες του mobius bench.
Υλικό: Ανακυκλωμένο πλαστικό με μια εξωτερική στρώση ανακυκλωμένου λάστιχου, για να είναι πιο αναπαυτικό. Το γεγονός ότι το εσωτερικό του είναι κενό το καθιστά πιο ελαφρύ και ελαχιστοποιεί την ποσότητα του υλικού που απαιτείται για την κατασκευή του.
Το ελληνικό αστικό τοπίο συνεχώς μεταλλάσσεται και εξελίσσεται με τρόπο ώστε να εξυπηρετεί τις ανάγκες των κατοίκων. Διαφορετικοί άνθρωποι σε διαφορετικά «σχήματα» με διαφορετικές ανάγκες κάνουν καθημερινά χρήση του αστικού εξοπλισμού.
Το παγκάκι μεταμορφώνεται από μια οριζόντια σε μια «τσαλακωμένη» επιφάνεια, που παραπέμπει στο «τσαλακωμένο» και ποικιλόμορφο ελληνικό αστικό τοπίο. Μια λειτουργική επιφάνεια ανάπαυσης, στάσης, συνεύρεσης, ανταλλαγής πληροφοριών, παιχνιδιού, που αντικατοπτρίζει τη δυναμική του χώρου και των χρηστών της. Η μορφή και το υλικό (ανακυκλούμενο μέταλλο) έρχονται να εναρμονιστούν με τη σύγχρονη ελληνική πόλη.
ΠΤΥΧΩΣΕΙΣ
Αρχιτέκτονες Κατερίνα Διακομίδου, Νίκος Χαρίτος
Οι μορφές που μπορεί να πάρει ένα πτυχούμενο έλασμα είναι άπειρες. Η ιδέα της μονοκοντυλιάς για το σχεδιασμό ενός αστικού επίπλου παραπέμπει στην τέχνη του δρόμου, στα graffiti. Graffiti –ή tags, για να κυριολεκτούμε– που αποκτούν τρίτη διάσταση, ξεκολλάνε από τους τοίχους και ελίσσονται στο χάος της πόλης.
Αναζητώντας μια νέα προσέγγιση στην έννοια «παγκάκι – εξοπλισμός ανάπαυλας στο δημόσιο χώρο», καταγράφηκε η ανάγκη οργάνωσης και ένταξης των διαφορετικών αντικειμένων του αστικού εξοπλισμού σε ένα ενιαίο σύστημα σχεδιασμού, αλλά και η ανάγκη μιας οικολογικά ευαισθητοποιημένης επίλυσης που η υλοποίησή της θα έχει αντίκτυπο στην προστασία του φυσικού περιβάλλοντος.
Το προτεινόμενο «στοιχείο» αστικού εξοπλισμού έχει διττό χαρακτήρα, συμβολικό και οργανωτικό. Συμβολικό γιατί αποτελείται από ανακυκλωμένα υλικά (αλουμίνιο) ή υλικά με μηδενικό ενεργειακό ισοζύγιο (ξύλο), σέβεται το περιβάλλον και εξοικονομεί ενέργεια και πρώτες ύλες, ακολουθώντας τις απαιτήσεις των καιρών. Παράλληλα έχει οργανωτικό χαρακτήρα, καθώς με τη δυνατότητα των πολλαπλών παραλλαγών συγκεντρώνει και οργανώνει ετερόκλητες λειτουργίες, δημιουργώντας σύγχρονες νησίδες εξυπηρέτησης.
Μία επιφάνεια ανακυκλωμένου μετάλλου που κόβεται και προσαρμόζεται ελαχιστοποιώντας τη φύρα, ελίσσεται στο χώρο και μεταβάλλεται από παγκάκι σε ποδηλατοστάτη, κάδο ανακύκλωσης, stand ενημερωτικών εντύπων, κουτί ταχυδρομείου, δοχείο πράσινου, φωτιστικό, στηθαίο κ.ο.κ., ανάλογα με τις ιδιαίτερες ανάγκες της κάθε περιοχής.
ΒΟΤΣΑΛΑ
Αρχιτέκτων Nίκος Αδριανόπουλος & Συνεργάτες
Στόχοι: Πιο πράσινες πλατείες μέσα στον αστικό ιστό.
Τα φυσικά και συνθετικά υλικά είναι απόρροια νέων αντιλήψεων οικολογικής ευαισθησίας και σύγχρονης αισθητικής: προκατασκευασμένο καλούπι μπετόν, βοτσαλωτό, πολυεστερική λάκα, ξύλινη επένδυση, αμέτρητες εκδοχές. Ο διακριτικός φωτισμός από LED light παρέχει αυτονομία, παίρνοντας ενέργεια από solar panel και αποδίδοντάς την κατά τις νυχτερινές ώρες. Το κρυφό αυτό φως καθιστά την όψη τους αέρινη και ίσως ελαφρώς αιωρούμενη λίγο πάνω από το επίπεδο του εδάφους.
ΜΙΚΡΗ ΓΕΙΤΟΝΙΑ ΑΣΤΙΚΗ ΦΩΛΙΑ
Aρχιτέκτων Αλέξανδρος Τομπάζης
Ο επισκέπτης ζει μια πολύπλευρη εμπειρία μέσα στο ρευστό υπαίθριο χώρο ανάπαυλας. Κινείται, αναπαύεται, συνδιαλέγεται, συλλογίζεται, παίζει, εκτονώνεται σε ένα γαλήνιο και ήρεμο τοπίο. Ζει ένα μικρό αστικό όνειρο.
Πρόκειται για ένα ολοκληρωμένο σύστημα υπαίθριου χώρου που αποτελείται από καθιστικά, δένδρα, πλακόστρωση και πηγές ενέργειας. Το υπαίθριο κατάλυμα καλύπτει λειτουργικά τις ανάγκες καθιστικού, τραπεζαρίας και ύπνου. Το σύστημα δημιουργεί μικρές γειτονιές - αστικές φωλιές, που ανάλογα με το χώρο, το τοπίο και το μέγεθος αυξομειώνονται ή επαναλαμβάνονται.
Οι πάγκοι-καθιστικά επιτρέπουν τη στάση, ενώ το σύστημα επιτρέπει την άνετη κυκλοφορία. Το πράσινο αποτελεί αναπνοή ζωής και πέπλο προστασίας.
Τα κυκλικά σχήματα δημιουργούν μια ομαλή ρευστότητα και συνέχεια, χωρίς αιχμηρές γωνίες και απότομες στροφές. Ο επισκέπτης προσδιορίζει το πλήθος των χρηστών καθώς και το είδος της χρήσης. Είναι ένας χώρος συνάθροισης ανθρώπων για ατομική και ομαδική δραστηριότητα.
Η δημιουργία κατάλληλων συνθηκών δροσισμού, σκίασης και ηλιασμού επιτυγχάνεται με την εναρμόνιση στο σχεδιασμό των αρχών του βιοκλιματικού σχεδιασμού. Τα φυλλοβόλα δένδρα εξασφαλίζουν επαρκή ηλιασμό το χειμώνα και σκίαση και δροσισμό το καλοκαίρι. Ειδικά φωτοβολταϊκά πανέλα ή ανεμογεννήτριες καλύπτουν τις μικρές ανάγκες για φωτισμό.
ΓΛΥΠΤΑ ΠΑΓΚΑΚΙΑ
ISV Αρχιτέκτονες & Συνεργάτες
Οι τρεις προτάσεις του γραφείου μας επικεντρώθηκαν γύρω από τα θέματα της πολυλειτουργικότητας, του μη-προσανατολισμού και της γλυπτικής προσέγγισης. Θα μπορούσαν να εφαρμοστούν σε οποιοδήποτε ελεύθερο ίχνος του κατακερματισμένου δημόσιου χώρου, αποδίδοντάς του κάτι πολύ περισσότερο από ένα στοιχείο ανάπαυλας.
Το φωτιζόμενο hotaru (πυγολαμπίδα) δίνει την εντύπωση ότι φύεται από το έδαφος, ειδικά το βράδυ που ο φωτισμός του καθιστά ασαφές το σημείο επαφής με το αστικό δάπεδο. Με το μεταβλητό ύψος του απευθύνεται σε άτομα κάθε αναστήματος, αλλά ενδεχομένως και σε πιο ευφάνταστες ερμηνείες της αστικής ανάπαυλας. Αρχιτέκτων Yuki Νικητάκη
Το urbanworm, κατασκευασμένο από τσιμεντοκονίαμα ενισχυμένο με συνθετικές ίνες, μεταγράφει στο χώρο τη συνειδητή πρόθεσή μας για ενεργητική επαφή με τα αντικείμενα του αστικού εξοπλισμού. Η ρευστή φόρμα του συμπυκνώνει την ταυτόχρονη απαίτηση για δράση και ξεκούραση, μαζί με μια αντίστιξη πράσινου. Αρχιτέκτων Κώστας Καλαϊτζάκης
Το σύστημα urbansofa, κατασκευασμένο από ανακυκλωμένο πλαστικό, απαντά στο αίτημα της πολυλειτουργικότητας του αστικού εξοπλισμού με τους θεωρητικά άπειρους συνδυασμούς των τεσσάρων βασικών στοιχείων του, όπως ακριβώς σε ένα σύστημα καθιστικού οικιακής χρήσης. Το ενδιαφέρον εδώ βρίσκεται στην αντίθεση ανάμεσα στο δημόσιο χώρο και σε ένα αντικείμενο με σαφείς αναφορές στην ιδιωτική σφαίρα του καθενός μας: ένα αντικείμενο οικειοποίησης του δημόσιου χώρου. Αρχιτέκτων Γιώργος Ατσαλάκης
WΑLLBENCH
Zege Αρχιτέκτονες Τάσος Ζέππος, Ελένη Γεωργιάδη
Ένας τοίχος-γλυπτό μετατρέπεται με μια κίνηση σε κάθισμα. Ένα κάθισμα εξωτερικού χώρου... ένας ασύμμετρος ρυθμός κατά μήκος μιας χαλαρής διαδρομής. Tμήμα του- τοίχου οι ανακλινόμενες ξύλινες τάβλες, που γίνονται κάθισμα μέσα από την επαλληλία κενού-γεμάτου.
MULTI-BENCH
Αρχιτέκτων Δημήτρης Τσίγκος
Λέγοντας παγκάκι συνήθως αναφερόμαστε σε ένα αντικείμενο του αστικού πεδίου το οποίο παρέχει την κατάλληλη γεωμετρία για να φιλοξενήσει το ανθρώπινο σώμα σε μία και μόνο θέση: την καθιστή. Τι γίνεται όμως με όλες τις υπόλοιπες θέσεις-δραστηριότητες που αναλαμβάνει το σώμα μας σε ένα καθημερινό σενάριο κατοίκησης της πόλης μας;
Όταν θέλουμε να ακουμπήσουμε κάπου την τσάντα μας, όταν ψάχνουμε κάπου να αφήσουμε τον καφέ και την τυρόπιτα ή ένα υπερυψωμένο πεζούλι για να δέσουμε τα κορδόνια μας, όταν απλά θέλουμε να ξαπλώσουμε και να χαρούμε τον ήλιο, ουσιαστικά ψάχνουμε γεωμετρίες των οποίων η θέση και η μορφολογία είναι απούσες από το αστικό πεδίο και φυσικά δεν καλύπτονται από τα στερεοτυπικά παγκάκια.
Η πρότασή μας για το multi-bench περιλαμβάνει μία γλυπτική πολυ-φόρμα, διαφορετικά σημεία της οποίας δημιουργούν τις προϋποθέσεις για διαφορετικές δραστηριότητες, ενώ στο σύνολό της αποτελεί έναν αστικό κόμβο συνύπαρξης και πιθανής διάδρασης.
H ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΜΕΣΟΔΙΑΣΤΗΜΑΤΟΣ
Του Γιώργου Τζιρτζιλάκη
Ο υπαίθριος δημόσιος χώρος στις μέρες μας είναι ένα από τα πιο πολύτιμα αγαθά που διαθέτουμε. Τελευταία, μάλιστα, μια σειρά τοπικές κοινωνικές δράσεις επανέφεραν τη διεκδίκησή του στο προσκήνιο με αντιφατικό αλλά πάντως επιτακτικό τρόπο. Η συνεχής και πολλαπλή συρρίκνωσή του από την ιδιωτική σφαίρα είναι επίσης ένα δεδομένο απέναντι στο οποίο πρέπει να επεξεργαστούμε πολιτικές αντίστασης. Πρωταρχική προϋπόθεση της συλλογικής λειτουργίας του δημόσιου χώρου είναι η απρόσκοπτη διαπροσωπική επαφή και πάνω απ’ όλα ο κάτοικος, ο επισκέπτης, ο περαστικός και εντέλει ο πολίτης να αισθάνονται ότι απευθύνεται σ’ αυτούς και όχι σε κάποιο πομπώδες και αόριστο «συλλογικό ήθος».
Στις έννοιες κλειδί του δημόσιου χώρου ανήκουν το αυθόρμητο και απρογραμμάτιστο συμβάν, τα σημεία εντοπισμού και προπάντων η παύση, η δυνατότητα αποφόρτισης και ανάπαυλας από τη συνεχή ροή των μητροπολιτικών εντάσεων: η σημασία του μεσοδιαστήματος.
Ωστόσο, η επαναφορά της διεκδίκησης του δημόσιου χώρου στη χώρα μας δεν συνδέεται σήμερα με μια αντίστοιχη αρχιτεκτονική και αισθητική επεξεργασία των αντιλήψεων σχεδιασμού του, οι οποίες, ως επί το πλείστον, παραμένουν υποβαθμισμένες και απελπιστικά τυποποιημένες. Το ίδιο ισχύει και με τα αντικείμενα εξοπλισμού τους (παγκάκια, φωτιστικά, σημάνσεις, καλάθια αχρήστων κ.ά.), τα οποία παραμένουν εδώ και δεκαετίες καθηλωμένα σε κακοτεχνίες, σε μια παρωχημένη, νοσταλγική εικονογραφία «καλλωπισμού» και σ’ ένα φαύλο κύκλο συνδιαλλαγών και αναθέσεων ανάμεσα σε δημοτικές αρχές και εργολάβους.
Το Home εξαρχής επιχείρησε μια ανοιχτή αλλά και επιλεκτική πρόσκληση σε αρχιτέκτονες, αρχιτεκτονικά γραφεία και designers, η οποία στοχεύει στην πειραματική και ρεαλιστική διερεύνηση, στην αναθεώρηση των σχεδιαστικών αντιλήψεων και σε μια νέα δυναμική που θα αναδεικνύει τη σημασία του δημόσιου χώρου σήμερα. Μ’ αυτό το πνεύμα παρουσιάζει τις προτάσεις που ακολουθούν.
12°
