Η μείωση της βλάβης από το κάπνισμα και ο ρόλος των προϊόντων χωρίς καύση
Σήμερα οι καπνιστές έχουν μια εναλλακτική απέναντι στο τσιγάρο, την απουσία της καύσης, την οποία δεν είχαν στο παρελθόν, που επιτυγχάνει μείωση της βλάβης.
Στα προϊόντα μη καύσης δεν λαμβάνει χώρα η καύση του καπνού και αντιστοίχως οι υψηλές θερμοκρασίες και έτσι το αερόλυμα που παράγεται δεν περιέχει όλες αυτές τις στερεές και υγρές ουσίες που εμφανίζονται στο τσιγάρο με την καύση. Η παρουσία βλαβερών και δυνητικά βλαβερών για την υγεία ουσιών μειώνεται δραματικά, σε ποσοστό που ξεπερνά το 90% και σε πολλές περιπτώσεις και το 95% συγκριτικά με το τσιγάρο.
Εκδήλωση για το θέμα της μείωσης της βλάβης από το κάπνισμα, αλλά και τον ρόλο που μπορούν να παίξουν τα επιστημονικά τεκμηριωμένα προϊόντα χωρίς καύση, συμπληρώνοντας τα υφιστάμενα μέτρα ελέγχου του καπνίσματος πραγματοποιήθηκε πρόσφατα στο ερευνητικό κέντρο της Philip Morris International (PMI) στο Neuchatel της Ελβετίας. Οι επιστήμονες που συμμετείχαν εξήγησαν γιατί η απουσία της καύσης αποτελεί σημαντικό πρώτο βήμα και παρουσιάστηκαν τα επιστημονικά δεδομένα πίσω από την έρευνα της εταιρείας.
Συγκεκριμένα, ο Dr. Markus Nordlund, Global Head Strategic Scientific Initiatives PMI, παρουσίασε τον τρόπο που λειτουργούν τα προϊόντα χωρίς καύση, επισημαίνοντας παράλληλα τη σημασία που έχει η απουσία καύσης για τη μείωση της βλάβης (harmreduction). Τόνισε ότι δεν είναι όλα τα αερολύματα καπνός (smoke), όπως λανθασμένα θεωρείται. Ο καπνός του τσιγάρου δημιουργείται από την καύση των συστατικών του τσιγάρου σε υψηλή θερμοκρασία, μια διαδικασία που παράγει και χημικές ενώσεις, σε στερεά και υγρή μορφή. Στο τσιγάρο έχουμε 6.500 συστατικά, εκ των οποίων περίπου τα 100 θεωρούνται βλαβερά ή δυνητικά βλαβερά για την υγεία σύμφωνα με τις αρχές δημόσιας υγείας.
H Dr. Gizelle Baker VP Global Scientific Engagement, PMI, επεσήμανε ότι στην «εξίσωση» της στροφής των καπνιστών σε λιγότερο βλαβερές εναλλακτικές, υπάρχουν δύο παράγοντες: Η μείωση της έκθεσης σε τοξικές ουσίες και η συνέχιση της χρήσης των προϊόντων αυτών, ώστε να μην υπάρχει επιστροφή στο κάπνισμα ή διπλή χρήση (δηλαδή το άτομο να χρησιμοποιεί και το τσιγάρο και το εναλλακτικό προϊόν). Η επιτυχής μείωση της βλάβης απαιτεί να προσφέρεται στους ενήλικες που καπνίζουν και δεν επιθυμούν ή δεν μπορούν να διακόψουν μια σειρά προϊόντων μειωμένου κινδύνου, έτσι ώστε η αποδοχή των καταναλωτών να μπορεί να εκπληρωθεί καλύτερα.
Επεσήμανε ότι είναι σημαντικά τα επιδημιολογικά στοιχεία που πλέον συγκεντρώνονται από χώρες ευρείας κυκλοφορίας των προϊόντων μη καύσης, όπως η Ιαπωνία. Μια μελέτη (M. Cummingsetal, 2020) που αναφέρεται στην Ιαπωνία, καταγράφει μείωση των πωλήσεων τσιγάρων σε ποσοστό 44% τα πέντε τελευταία χρόνια. Με δεδομένο ότι η μείωση πωλήσεων τσιγάρων διεθνώς είναι της τάξης του 1% ετησίως, μια μείωση 44% σε μια πενταετία θα πρέπει να θεωρείται εξαιρετική επιτυχία. Σημαντικά επίσης είναι τα στοιχεία που παρουσίασε αναφορικά με τις νοσηλείες λόγω ασθενειών που προκαλούνται από το κάπνισμα στην Ιαπωνία (ΧΑΠ, ισχαιμικά επεισόδια κ.ά.) για τα έτη 2013-2020. Σύμφωνα με τις προβλέψεις, αναμενόταν ανοδική πορεία στις νοσηλείες, όμως από το 2017 τα πραγματικά στοιχεία ήταν εντελώς διαφορετικά: οι νοσηλείες μειώθηκαν σημαντικά. Παρότι τα στοιχεία αυτά αφορούν το σύνολο των νοσηλειών, χωρίς να λαμβάνονται υπόψιν άλλα ατομικά στοιχεία των ασθενών, ωστόσο αποτελούν μία πολύ θετική ένδειξη της παρουσίας και της πιθανής επίδρασης των προϊόντων μη καύσης στη μείωση των νοσηλειών.
Τέλος, ο Dr. Peter Harper Ογκολόγος, ανέφερε ότι, σύμφωνα με τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (2021), από τις αρχές του 2000 βλέπουμε μια σημαντική μείωση στη χρήση του τσιγάρου και στα δύο φύλα (από 32,7% το 2000 στο 20,4% σύμφωνα με εκτιμήσεις για το 2024). Στους άνδρες τα αντίστοιχα ποσοστά ήταν 49,3% το 2000 και 34,3% το 2024, ενώ στις γυναίκες 16,2% και 6,6%.
Τα παραπάνω στοιχεία αποκτούν ακόμα μεγαλύτερη σημασία όταν αποτυπωθούν σε αριθμούς: Σύμφωνα με τον Π.Ο.Υ. ο αριθμός των καπνιστών ηλικίας 15 ετών και άνω το 2000 σε όλο τον κόσμο ανερχόταν σε 1,367 δισεκατομμύρια άτομα, ενώ το 2024, σύμφωνα πάντα με εκτιμήσεις του Π.Ο.Υ., σε όλο τον κόσμο θα υπάρχουν 1,270 δισ. καπνιστές. Πρόκειται για τεράστιους αριθμούς. Ένα δισεκατομμύριο καπνιστές σημαίνει: 80 εκατομμύρια περιστατικών καρκίνου του πνεύμονα και 64 εκατομμύρια θάνατοι από καρκίνο του πνεύμονα.
«Συνεπώς» τόνισαν οι ειδικοί «εάν είναι δυνατή η διακοπή του καπνίσματος, αυτή είναι η ενδεδειγμένη λύση. Εάν όμως τα άτομα δεν μπορούν ή δεν θέλουν να διακόψουν, είμαστε ως κοινωνία υποχρεωμένοι να εξετάσουμε στρατηγικές μείωσης της βλάβης. Είναι ευτυχής συγκυρία το γεγονός ότι η επιστήμη είναι παρούσα και μπορεί να υποστηρίξει αυτές τις στρατηγικές μείωσης της βλάβης, με εναλλακτικά προϊόντα».
