Γυναίκες: Προσοχή στα κατάγματα μετά την ηλικία των 50

Αναπόφευκτα όλες οι γυναίκες θα φτάσουν στην εμμηνόπαυση, η οποία επέρχεται όταν οι ωοθήκες σταματούν να παράγουν οιστρογόνα. Το ίδιο μπορεί να συμβεί αν υποβληθεί μια γυναίκα σε αφαίρεση ωοθηκών, και μάλιστα τότε συμβαίνει πιο απότομα. Με όποιον τρόπο και αν συμβεί πάντως, ως αποτέλεσμα είναι η πτώση των επιπέδων των οιστρογόνων στο αίμα, η οποία μπορεί να οδηγήσει στην απώλεια οστικής μάζας. Σε κάποιες γυναίκες η απώλεια αυτή μπορεί να είναι πολύ απότομη και σοβαρή.

Τα παραπάνω επισημαίνει η Ελληνική Εταιρεία Μελέτης Μεταβολισμού των Οστών (ΕΕΜΜΟ), προσθέτοντας ότι αν είστε ήδη στην εμμηνόπαυση, καλό θα ήταν να συμβουλευτείτε τον ιατρό σας για το πότε πρέπει να υποβληθείτε σε μέτρηση οστικής πυκνότητας. Το ιατρικό ιστορικό σας, οι παράγοντες κινδύνου που έχτε για οστεοπόρωση και το ιστορικό καταγμάτων συνήθως καθορίζουν τη χρονική στιγμή που πρέπει να κάνετε την εξέταση. Η εξέταση αυτή μπορεί να σας ενημερώσει εγκαίρως αν έχετε τη νόσο ή αν είστε επιδεκτική σε αυτή. Ο ιατρός σας στη συνέχεια, με βάση κυρίως αυτή τη μέτρηση, θα σας συμβουλεύσει για το αν θα απαιτηθεί αν λάβετε φαρμακευτική αγωγή ή όχι.

Παράλληλα, νέα δεδομένα, αποδεικνύουν πως η έγκαιρη διάγνωση και η διασύνδεση με θεραπεία, των καταγματικών περιστατικών σε γυναίκες ηλικίας 50-74 ετών, σώζουν ζωές. Αυτό επιβεβαίωσε μελέτη που παρουσιάστηκε στο Θερινό Σχολείο Μεταβολισμού των Οστών της ΕΕΜΜΟ, η οποία εκπονήθηκε από ομάδα εργασίας του Ινστιτούτου Πολιτικής Υγείας.

Στόχος της μελέτης, την επιστημονική ευθύνη της οποίας είχε ο Καθηγητής Πολιτικής Υγείας του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, κ. Κυριάκος Σουλιώτης, ήταν να παρουσιαστούν, αφενός, οι αριθμοί καταγμάτων και θανάτων στην Ελλάδα και αφετέρου, το κόστος των θεραπειών των συγκεκριμένων περιστατικών σε διάστημα 10 ετών στο υποθετικό σενάριο όπου το 100% των γυναικών υποβάλλονται σε έλεγχο. Αυτή τη στιγμή, στη χώρα μας, υπολογίζεται πως ο ολοκληρωτικός έλεγχος τέτοιων περιστατικών ανέρχεται σε ποσοστό μόλις 8,6%. Ένα μεγάλο ποσοστό γυναικών, λοιπόν, δεν υποβάλλονται σε έλεγχο, επιδεινώνοντας την κατάσταση της υγείας του με επιβλαβή αποτελέσματα για τον οργανισμό τους.

Το δείγμα της μελέτης ήταν 50.000 γυναίκες που βρίσκονται σε μετεμμηνοπαυσιακό στάδιο, ηλικίας από 50 έως 74 ετών, οι οποίες είχαν υποστεί κάταγμα νωρίτερα στη ζωή τους. Η μελέτη υπολόγισε τα αποτελέσματα με βάση το υποθετικό και το υφιστάμενο σενάριο. Η έρευνα, προχώρησε ένα βήμα παρακάτω υπολογίζοντας και τη δαπάνη του διαγνωστικού ελέγχου, της θεραπείας και της διαχείρισης του τραύματος σε κάθε σενάριο.

Τα αποτελέσματα της μελέτης έδειξαν αυτό που ισχύει για κάθε τύπου περιστατικό. Η διάγνωση μπορεί να σώσει ακόμα και τη ζωή του ασθενούς. Συγκεκριμένα, ο καθολικός διαγνωστικός έλεγχος και η διασύνδεση με φροντίδα οδηγεί σε μείωση του αριθμού θανάτων σε ποσοστό 0,6% (περίπου 50 θάνατοι), μείωση των καταγμάτων κατά 4,3% (περίπου 945 κατάγματα) και αύξηση κατά 10 φορές των διαγνωστικών ελέγχων και θεραπειών όπου είναι απαραίτητο.

Όσον αφορά το κόστος στο υποθετικό σενάριο του καθολικού ελέγχου του δείγματος, αυτό ανέρχεται σε μόλις 27,83€ ανά έτος για κάθε γυναίκα. Σημειώνεται πως στη μελέτη, λαμβάνονται υπόψη ιατρικές δαπάνες, οι οποίες αποζημιώνονται από τον ΕΟΠΥΥ. Δαπάνες όπως απώλεια κίνησης και παραγωγικότητας, βοήθεια του ασθενούς στο σπίτι που προκύπτουν λόγω αυτών των περιστατικών δεν μετρήθηκαν.

Η εφαρμογή αυτής της μελέτης έδειξε πως, ειδικά μετά την ηλικία των 50 ετών τα περιστατικά καταγμάτων πρέπει να ελέγχονται. Αρκετές φορές, ένα τέτοιο συμβάν είναι δείγμα οστεοπόρωσης και χρειάζεται θεραπεία και φροντίδα. Αναλύοντας τα νούμερα και τα αποτελέσματα της μελέτης, διαπιστώνεται πως στο υποθετικό σενάριο στο οποίο όλες οι γυναίκες ηλικίας 50 έως 74 που έχουν υποστεί προηγούμενο κάταγμα υποβάλλονται σε έλεγχο και, αν κριθεί απαραίτητο, σε θεραπεία, υπάρχει σημαντική μείωση θανάτων και καταγμάτων με κόστος ανά γυναίκα 28 ευρώ. Αξίζει να σημειωθεί πως τα αποτελέσματα του κόστους δεν είναι εντελώς αντιπροσωπευτικά διότι πολλές θεραπείες μπορεί να υπερεκτιμήθηκαν.

Ο Πρόεδρος του ΔΣ της ΕΕΜΜΟ, κ. Πολυζώης Μάκρας, δήλωσε μεταξύ άλλων πως «Πρέπει να δίνεται μεγάλη προσοχή στα περιστατικά κατάγματος μετά την ηλικία των 50 ετών. Αυτό είναι κάτι που προκύπτει και από την έρευνα. Είναι πολύ πιθανό τα κατάγματα «χαμηλής βίας» να κρύβουν οστική ευθραυστότητα (οστεοπόρωση). Μη έγκαιρη διάγνωση της οστεοπόρωσης είναι πιθανό να οδηγήσει σε νέα περιστατικά καταγμάτων αλλά και σε δυσμενείς συνέπειες τόσο στο επίπεδο της οικογένειας όσο και στο επίπεδο της Ελληνικής κοινωνίας».

Όπως επισήμανε ο κ. Σουλιώτης, «τέτοιου είδους μελέτες είναι χρήσιμες για την πολιτική υγείας, διότι προσφέρουν τεκμηρίωση και συστάσεις για τη λύση και τη διαχείριση του προβλήματος. Η συγκεκριμένη μελέτη μας έδειξε πως ο καθολικός διαγνωστικός έλεγχος οδηγεί σε έγκαιρη θεραπεία, έχει θετικά αποτελέσματα και το κόστος είναι ανεκτό για το σύστημα».

Τα ευρήματα της μελέτης, που πραγματοποιήθηκε με την υποστήριξη των φαρμακευτικών εταιρειών UCB και Amgen, επιβεβαιώνουν τη σοβαρότητα της οστεοπόρωσης και των προβλημάτων που προκαλεί. Υπάρχουν αποδεδειγμένα, πλέον, αποτελέσματα που τονίζουν τα οφέλη του ολοκληρωμένου ελέγχου και των έγκαιρων θεραπειών. Κάθε γυναίκα με προηγούμενο κάταγμα πρέπει να υποβάλλεται σε ολοκληρωτικό διαγνωστικό έλεγχο και διασύνδεση με φροντίδα και να αντλεί όλα τα πλεονεκτήματα που αυτά προσφέρουν.

Και όπως επισημαίνουν οι ειδικοί της ΕΕΜΜΟ σήμερα γνωρίζουμε πολλά για την οστεοπόρωση και ακόμα περισσότερα για την αντιμετώπισή της. Γνωρίζουμε κυρίως ότι για να προστατέψουμε την υγεία των οστών πρέπει να τρώμε υγιεινά, να ασκούμαστε καθημερινά και να υιοθετήσουμε έναν «ποιοτικότερο» τρόπο ζωής. Η διατροφή με λαχανικά και φρούτα, όπως και με γαλακτοκομικά είναι σημαντικό βήμα για υγιή οστά. Δεν φτάνει μόνο αυτό όμως. Για να διατηρήσουμε την ευρωστία του σκελετού μας θα πρέπει να αποφύγουμε και «κακές συνήθειες» σαν το κάπνισμα, το αλκοόλ, την «καθιστική ζωή» και το «γρήγορο φαγητό». Αν και δεν είναι ποτέ αργά για να κάνετε σωστά βήματα για την υγεία του σκελετού σας, η καλύτερη στιγμή για να αρχίσετε να προστατεύετε τα οστά σας είναι όταν είστε νέοι. Αλλά ακόμα και αν έχετε ήδη εκδηλώσει οστεοπόρωση ή είστε σε υψηλό κίνδυνο να την εμφανίσετε, τα καλά νέα είναι ότι και πάλι μπορείτε να κάνετε σπουδαία πράγματα για να περιορίσετε την απώλεια της οστικής μάζας και τα κατάγματα.