Μαζί με τα πρώτα κρύα, τις βροχές και την υγρασία έρχονται και τα κρυολογήματα. Οι ιοί που κυκλοφορούν ανεξέλεγκτοι αυτή την εποχή αφού οι καιρικές συνθήκες είναι ιδανικές για την ανάπτυξη και τον πολλαπλασιασμό τους, βάζουν το ανοσοποιητικό σου… σε δοκιμασία. Ένας «δυνατός» οργανισμός μπορεί να ανταπεξέλθει ακόμη και σε μια ημέρα, αντίθετα ένας καταπονημένος οργανισμός ίσως χρειαστεί μερικές εβδομάδες. H κακή διατροφή και οι «κραιπάλες» των Χριστουγέννων επίσης προκαλούν τις δυνάμεις σου, γι’ αυτό άλλωστε κρυολογήματα και ιώσεις εμφανίζουν έξαρση συνήθως μετά τις γιορτές.
Είναι προτιμότερο να αντιμετωπίσεις το κάθε σύμπτωμα ξεχωριστά από το να «καταστέλλεις» τις άμυνες του οργανισμού σου με την ανεξέλεγκτη και σπασμωδική χρήση αντιβιοτικών και φαρμάκων ευρείας δράσης. Καταρροή και βουλωμένη μύτη, ξηρός και ερεθισμένος λαιμός είναι συνήθως τα πρώτα συμπτώματα του κρυολογήματος.
H πρώτη γραμμή άμυνας είναι μια κούπα ζεστό, δυνατό τσάι φασκόμηλο –δυο δόσεις από το βότανο (2κ.γ.) για μια κούπα νερό– τόσο ζεστό όσο μπορείς να αντέξεις. Χρησιμοποίησε τις τελευταίες γουλιές για να κάνεις γαργάρες, το φασκόμηλο ανακουφίζει τον πονεμένο λαιμό. Είναι ένα κολλώδες βότανο που προσκολλάται και θεραπεύει. Για την προετοιμασία του, ρίχνεις το νερό που έχει βράσει στο φασκόμηλο, αφήνεις να μουσκέψει για περίπου 5 λεπτά, σουρώνεις και πίνεις. Μη βράζεις το νερό μαζί με το βότανο γιατί έτσι καταστρέφονται τα πολύτιμα αιθέρια έλαια του φυτού.
Εάν το κρυολόγημα επιμένει, φροντίζεις να λαμβάνεις επαρκείς ποσότητες βιταμίνης C. Ένα ζεστό ρόφημα με ίσες δόσεις από αχιλλέα (αλλιώς αγριαψιθιά ή μυριόφυλλο), μέντα και σαμπούκο κάθε τρεις ώρες ενδείκνυται σε τέτοιες περιπτώσεις. Η αχιλλέα είναι το αντιπυρετικό της φύσης, η μέντα διευκολύνει την αναπνοή και ο σαμπούκος αποσυμφορίζει το αναπνευστικό και καταπραΰνει τον ερεθισμένο λαιμό: ο συνδυασμός των τριών επαναφέρει την ισορροπία σε ολόκληρο το «σύστημα». Το φασκόμηλο με μια πρέζα πιπέρι καγιέν επίσης βοηθάει να πέσει ο πυρετός.
Το τσάι με λεμόνι, μέλι, γαρίφαλο, κανέλα και τζίντζερ είναι ένα ευχάριστο τονωτικό που μπορείς να απολαμβάνεις –και προληπτικά– τα κρύα απογεύματα του χειμώνα.
Σε περιπτώσεις κρυολογήματος πρέπει να πίνεις αρκετά υγρά, αλλά να μην περιορίζεσαι απαραίτητα στο νερό. Δοκίμασε αφεψήματα και φυσικούς χυμούς φρούτων, για παράδειγμα, αλλά απόφυγε το γάλα, τα γαλακτοκομικά και τα γλυκά (γενικά τη ζάχαρη) καθώς αυτά δημιουργούν περισσότερη βλέννα. Η βλέννα είναι η προσπάθεια του σώματος να απομακρύνει τις τοξίνες, μην το καταπιέζεις, θεράπευσέ το. Γι’ αυτό δεν πρέπει να τις κρατάς μέσα σου αλλά να τις ξεφορτώνεσαι. Ένα σιρόπι από κρεμμύδια που θα λαμβάνεις κάθε δυο ώρες είναι ένα εξαιρετικό «αντι- βλεννογόνο». Κόβεις το κρεμμύδι σε λεπτές φέτες τις οποίες τοποθετείς σε στρώση 5 εκ. στη βάση ενός βάζου, από πάνω σκεπάζεις με 5 εκ. καστανή ζάχαρη ή μέλι, πιέζεις και συνεχίζεις με τον ίδιο τρόπο ώστε η τελευταία στρώση να είναι ζάχαρη ή μέλι. Αφήνεις το μείγμα για ένα βράδυ και το πρωί σουρώνεις αφαιρώντας και τη ζάχαρη που δεν έχει διαλυθεί, βάζεις το «σιρόπι» σε μπουκαλάκι και αποθηκεύεις σε δροσερό και σκοτεινό σημείο. Θα διατηρηθεί για περίπου 1 εβδομάδα. Παίρνεις 2 κουταλιές του γλυκού τρεις φορές την ημέρα ή κάθε δυο ώρες για να αντιμετωπίσεις τα ενοχλητικά συμπτώματα του κρυολογήματος (για ένα μικρό παιδί, η δοσολογία είναι η μισή, δηλαδή ένα κουταλάκι του γλυκού 3-6 φορές καθημερινά).
Το χρένο είναι ιδανικό για μύτη που «τρέχει». Μπορείς να κάνεις εισπνοές είτε σε μορφή τσαγιού είτε με το αιθέριο έλαιο του φυτού χρησιμοποιώντας 5-6 σταγόνες σε ένα μπολ με βραστό νερό. Μέντα, πεύκο και δεντρολίβανο απελευθερώνουν το αναπνευστικό και δημιουργούν μια ευχάριστη αίσθηση «ζεστασιάς». Ο ευκάλυπτος επίσης, με τις αντισηπτικές του ιδιότητες και το ιδιαίτερο άρωμά του, εισχωρεί στους πνεύμονες και τους καθαρίζει, το ίδιο και το θυμάρι το οποίο «ανοίγει» τις αναπνευστικές οδούς, γι’ αυτό και είναι ένα χρήσιμο βότανο σε όσους υποφέρουν από κρίσεις άσθματος.
Υπάρχουν φορές που άνθρωποι «κρυωμένοι» επιμένουν να κυκλοφορούν ανάμεσά μας, σκορπίζοντας δεξιά κι αριστερά τα μικρόβια τους. Εάν ένα τέτοιο –ασυνείδητο– άτομο τύχει να σου κάνει επίσκεψη και δεν μπορείς εύκολα να του πεις «γύρισε σπίτι σου και μείνε εκεί», μπορείς να ρίξεις μερικές σταγόνες ευκαλύπτου σε ένα burner ή φρέσκα φύλλα σε ένα σκεύος με βραστό νερό και να το αφήσεις στον χώρο. Με αυτό τον τρόπο θα απολυμάνεις την ατμόσφαιρα και θα ανακόψεις τη φόρα των μικροβίων που… έρχονται κατά πάνω σου.
Όπως ήδη κατάλαβες, οι γαργάρες με φασκόμηλο είναι πολύ αποτελεσματικές στον ερεθισμένο λαιμό. Μπορείς να προσθέσεις στο μείγμα σου και λίγο θυμάρι το οποίο έχει ισχυρές αντισηπτικές ιδιότητες. Τα τρυφερά και με χυμό φύλλα του λάχανου επίσης καταπραΰνουν τον ερεθισμένο λαιμό. Τύλιξέ τα γύρω από τον λαιμό σου και κράτησε το ιδιότυπο αυτό «φουλάρι» για περίπου 2-3 ώρες ή μέχρι να νιώσεις τα φύλλα να έχουν ξεραθεί ή στεγνώσει εντελώς. Εάν έχει κλείσει η φωνή σου ρίξε μια δόση μουστάρδας Colman’s σε σκόνη σε ζεστό νερό και κάνε γαργάρα 3-4 φορές την ημέρα. Οι τραγουδιστές χρησιμοποιούν συχνά αυτή τη συνταγή. Ο χυμός λεμονιού με μέλι ανακουφίζουν επίσης τον λαιμό. Αν μάλιστα έχεις θυμαρίσιο μέλι, ακόμη καλύτερα.
Αν νιώσεις το κρύωμα να «κατεβαίνει» προς το στήθος, έχεις βήχα και ακροαστικά, ένα τσάι με αγγελική, αχιλλέα και ύσσωπο θα βοηθήσει πολύ. Μπορείς να κάνεις εντριβές στο στέρνο και την πλάτη με μια κλασική θεραπευτική αλοιφή όπως το Vicks, αλλά αν δεν έχεις κάτι τέτοιο εύκαιρο, μια εντριβή με λάδι και λίγο σκόρδο αποδεικνύεται εξίσου αποτελεσματική.
Θυμήσου, σε οξείες περιπτώσεις, πρέπει να πίνεις ένα τσάι από βότανα κάθε 3 ώρες, μέχρι τα συμπτώματα να αρχίσουν να υποχωρούν. Εάν οποιοδήποτε βότανο… δεν σου ταιριάζει και σε κάνει να νιώθεις «περισσότερο» άρρωστος, σταμάτησέ το και διάλεξε κάποιο άλλο. Χρησιμοποίησε οξύμελο για οποιαδήποτε μορφή βήχα. Το οξύμελο είναι ακριβώς αυτό που λέει το όνομά του, «οξύ και μέλι», και πρόκειται για μια συνταγή που χρησιμοποιούσαν οι αρχαίοι Έλληνες.
Γεμίζεις ένα βάζο με σκόρδο που έχεις καθαρίσει και συνθλίψει σε κομμάτια και σκεπάζεις με μηλόξυδο. Αφήνεις να μουλιάσει για περίπου 15 μέρες, στραγγίζεις και προσθέτεις ίδια ποσότητα μελιού όση και το υγρό (ξύδι σκόρδου) που έχει μείνει. Τώρα είναι έτοιμο για χρήση: 1 κουταλάκι του γλυκού 3-4 φορές την ημέρα και για τα παιδιά τη μισή ποσότητα μέσα σε ένα ποτήρι ζεστό νερό.
Πρόσθεσε γαρίφαλο σε οποιοδήποτε αφέψημα φτιάξεις. Είναι μια αποτελεσματική άμυνα σε περιπτώσεις μολύνσεων του ανώτερου ή κατώτερου αναπνευστικού. Χρησιμοποίησε «ζεστά» μπαχαρικά, όπως κανέλα, γαρίφαλο, τζίντζερ, πιπέρι καγιέν, τους μήνες του χειμώνα. Πρόσθεσέ τα στο τσάι σου στο φαγητό ή στο πρωινό σου μπολ βρώμης, ως ένα απολαυστικό ξεκίνημα της ημέρα που επιπλέον «θωρακίζει» και τον οργανισμό σου. Τέλος, απίστευτο κι όμως αληθινό, αν πασπαλίσεις με λίγο πιπέρι καγιέν το εσωτερικό στις κάλτσες σου, θα νιώθεις ζεστή ολόκληρη τη μέρα!
**Η Kate Κουτρουμπούση έχει σπουδάσει Βοτανοθεραπεία στην Αγγλία. Το βιβλίο της «The Herbal Lexicon: In 10 Languages» κυκλοφορεί από τη Aeon Books ($25.19 / €22,65, σελ. 296). Μπορείτε να το αγοράσετε στο βιβλιοπωλείο των εκδόσεων Απόπειρα (Ναυαρίνου 18, Αθήνα), στο Λεξικοπωλείο (Στασίνου 13, Παγκράτι) ή να το παραγγείλετε στον εκδοτικό «free postage».
