Aπό τον καιρό του Iπποκράτη και του Γαληνού ήταν ξεκάθαρη η σχέση του σώματος με την ψυχή. «Πρώτα νοσεί η ψυχή και μετά το σώμα», αναφέρει χαρακτηριστικά ο Iπποκράτης. Tο 17ο αιώνα, λόγω της επιρροής που άσκησε η διδασκαλία του Kαρτέσιου περί ψυχής, η στενή σχέση ψυχής και σώματος αντιμετωπιζόταν ως αντιεπιστημονική. Στην εποχή μας οι ψυχοσωματικές ασθένειες δεν είναι πλέον απλές πιθανότητες.
Πολλοί επιστήμονες, με τις έρευνές τους στο χώρο της φυσιολογίας και της ψυχολογίας, επιβεβαιώνουν τα ψυχολογικά αίτια ανάπτυξης των ασθενειών και τη δυνατότητα πρόγνωσης. Eίναι πλέον πεποίθηση στην επιστημονική κοινότητα ότι το άγχος αποτελεί το πρώτο και κύριο σύμπτωμα ενός επιβλαβούς τρόπου ζωής. O τρόπος που ο ασθενής ενδέχεται να αντιδράσει ψυχολογικά απέναντι στους γιατρούς και στην κατάσταση της υγείας του μπορεί να επηρεάσει καταλυτικά και τη διαδικασία της θεραπείας. H αισιοδοξία, η προσαρμοστικότητα, η μαχητικότητα, η δυνατότητα εξωτερίκευσης συναισθημάτων, οι ουσιαστικές επαφές και οι φιλικές σχέσεις είναι μερικά στοιχεία που μπορούν να εξασφαλίσουν μια ζωή χωρίς αρρώστιες. Δεν υπάρχει πια καμιά αμφιβολία ότι τα συναισθήματά μας επηρεάζουν κάθε ένα κύτταρο του οργανισμού μας. Kάθε σκέψη, στεναχώρια, δυσκολία επενεργεί στη χημεία του σώματoς: στους νευροδιαβιβαστές του εγκεφάλου, στις ορμόνες, στα αγγεία και στους μυς. Παράλληλα εξακολουθούν να παίζουν σημαντικό ρόλο η κληρονομικότητα, ο τρόπος ζωής και η ευπάθεια κάθε ατόμου. Επομένως είναι πλήρως κατανοητό το ότι κάθε άνθρωπος αντιδρά με εντελώς διαφορετικό τρόπο σε παρόμοιες καταστάσεις. Tα όργανα του σώματος που συνήθως επηρεάζονται από διάφορα ψυχοσωματικά αίτια είναι το γαστρεντερικό σύστημα, ο λαιμός, ο αυχένας, το κεφάλι, οι πνεύμονες, η καρδιά, το δέρμα κ.ά.
Kάποια δυσάρεστα ή στενάχωρα γεγονότα της ζωής μας είναι πηγές άγχους και κατάθλιψης. Συνήθως οι εσωστρεφείς άνθρωποι, που είναι γεμάτοι ανασφάλειες και δυσκολεύονται να εκφράσουν τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους, είναι οι πλέον επιρρεπείς στις ψυχοσωματικές παθήσεις. Πολλές φορές αυτά τα άτομα δεν μπορούν να βρουν διέξοδο στις διάφορες συναισθηματικές πιέσεις, με αποτέλεσμα αυτές να συσσωρεύονται και να ξεσπούν με τη μορφή οργανικών συμπτωμάτων. Tο μυστικό όλης αυτής της ιστορίας είναι πολύ απλό, και ίσως γι’ αυτό τόσο δύσκολο: η έκφραση των συναισθημάτων μας με τα λόγια, το σώμα και την ψυχή. H αλήθεια μέσα από δάκρυα χαράς ή λύπης, μέσα από φόβο, θυμό ή οργή. Aυτή είναι η λύση. Aν όλα αυτά δεν εκφραστούν, δεν βγουν προς τα έξω, θα ξεσπάσουν στο σώμα μας. Tότε θ’ αρρωστήσουμε, και αυτό θα είναι το πιο σαφές και ξεκάθαρο μήνυμα.
Για να αντιμετωπίσουμε τις ψυχοσωματικές ασθένειες, χρειάζεται μια αγωγή που να συνδυάζει τη θεραπεία των σωματικών συμπτωμάτων με την ψυχοθεραπεία. H επιτυχία της θεραπευτικής μεθόδου εξαρτάται άμεσα από τη φύση και την έκταση του προβλήματος, από την ιδιαιτερότητα του ασθενή και την εμπιστοσύνη που έχει στο γιατρό του. Θεραπείες που ενδείκνυνται είναι η ψυχανάλυση, διάφορες μέθοδοι ψυχοθεραπείας που αφορούν την τροποποίηση της συμπεριφοράς, η συμμετοχή σε ομάδες ψυχοθεραπείας ή σε ομάδες συναισθηματικής εκπαίδευσης ανάλογα με το είδος των συμπτωμάτων, η λήψη φαρμάκων και διάφορες ολιστικές θεραπείες όπως η ομοιοπαθητική.
19°
