“Γιαγιά, βρήκα το πρώτο κυκλάμινο!”, φώναζα με χαρά κάθε τέλος καλοκαιριού όταν ανακάλυπτα το πρώτο μικρό κυκλάμινο να ξεπροβάλλει με κόπο μέσα από τα πούσια των πεύκων. Το έκοβα με ευλάβεια και το πήγαινα στη γιαγιά μου να το βάλει σε ένα ποτηράκι της ρακής, για γούρι. “Άντε, καλό φθινόπωρο και κάθε κατεργάρης στον πάγκο του”, απαντούσε εκείνη τοποθετώντας το ποτηράκι/βαζάκι να το βάλω στο πρεβάζι της κουζίνας, και πάντα με έπιανε μια προσμονή για τις χειμωνιάτικες περιπέτειες, ανάμικτη με νοσταλγία για το καλοκαίρι που έφευγε. Ήξερα πως τα παιχνίδια τελείωναν και θα έμπαινα στο αυστηρό χειμωνιάτικο πρόγραμμα. Κατά παράδοξο τρόπο όμως, κάτι στη φωνή της γιαγιάς μου δεν άφηνε το χειμώνα να γίνει απειλητικός. Αντίθετα, ήταν σαν μια παρότρυνση να κρατήσω μέσα μου ότι καλύτερο είχα από το καλοκαίρι και να γεμίσω ενθουσιασμό για το φθινόπωρο. Ίσως γιατί μετά αποξεραίναμε το κυκλάμινο και το είχα όλη τη χρονιά ανάμεσα στις σελίδες των βιβλίων μου. Κάθε φορά που αναπολούσα στενοχωρημένη την ξεγνοιασιά του καλοκαιριού, αναζητούσα το κυκλάμινό μου. Είναι απίστευτο πόση ενέργεια, πόσες εικόνες, μυρωδιές και συναισθήματα μπορεί να κλείσει μέσα του ένα μικρό, αποξηραμένο κυκλάμινο.
Πολλές δεκαετίες αργότερα, μελετώντας το Νεύρο-Γλωσσικό Προγραμματισμό (NLP, Neuro Linguistic Programing) ανακάλυψα ότι υπήρχε επιστημονικός όρος για τη «συνταγή» της γιαγιάς μου: «αγκύρωση» (anchoring). Η ορολογία είναι προφανώς εμπνευσμένη από την άγκυρα και ο παραλληλισμός είναι ξεκάθαρος. Όπως η άγκυρα ενός πλοίου το κρατάει με ασφάλεια σε ένα συγκεκριμένο σημείο έτσι και οι αγκυρώσεις στον Νεύρο-Γλωσσικό Προγραμματισμό λειτουργούν σαν συναισθηματικές άγκυρες που μας κρατάνε σταθερούς σε ήρεμα, ασφαλή και φιλόξενα νερά. Στην ουσία πρόκειται για τη διαδικασία αυτόματης σύνδεσης ενός εξωτερικού ερεθίσματος με ένα συγκεκριμένο θετικό συναίσθημα. Επιφανειακά αυτό θυμίζει το πείραμα του Παβλόφ. Η διαφορά είναι ότι ο σκύλος του Παβλόφ δεν είχε επιλογή ως προς εξωτερικό ερέθισμα (το χτύπημα του κουδουνιού) ούτε ως προς τη δράση- αποτέλεσμα (παραγωγή σάλιου) η οποία είναι αντανακλαστική. Στον Νεύρο-Γλωσσικό Προγραμματισμό, έχουμε τη δυνατότητα να επιλέξουμε ένα συγκεκριμένο εξωτερικό ερέθισμα και να το συνδέσουμε συνειδητά με μια συγκεκριμένη πράξη, ένα συγκεκριμένο συναίσθημα.
Όλοι κάνουμε αγκυρώσεις ακόμα κι αν δεν τις συνειδητοποιούμε. Το άκουσμα ενός τραγουδιού δεν μας θυμίζει απλά ένα συγκεκριμένο συμβάν; Επιπλέον, μας ξαναφέρνει τα ίδια, σε ποιότητα, συναισθήματα που νιώθαμε κατά τη διάρκεια αυτού του συμβάντος. Η συγκίνηση στο άκουσμα μιας μουσικής, η νοσταλγία στη θύμηση μιας γεύσης, η ανακούφιση από ένα άγγιγμα, όλα αυτά είναι αγκυρώσεις. Είναι δηλαδή συναισθηματικοί συσχετισμοί που έχουν γίνει μέσα μας χωρίς να το έχουμε επιλέξει. Αυτοί οι συσχετισμοί εγγράφονται στο σύστημα μας με δύο τρόπους: μέσω της επανάληψης η μέσω ενός σοκ, δηλαδή μια έντονης συναισθηματικής εμπειρίας, θετικής η αρνητικής.
Το υπέροχο είναι ότι μπορούμε να κάνουμε αγκυρώσεις κατ’ επιλογή. Ναι, είναι εφικτό και η διαδικασία είναι πιο απλή από όσο φαντάζεστε. Με 5 απλά βήματα μπορείτε να κάνετε τις δικές σας αγκυρώσεις επαναφέροντας τον εαυτό σας στην ηρεμία, τη χαρά, την απόλαυση μιας συγκεκριμένης στιγμής, ό,τι και να συμβαίνει γύρω σας.
1) Επιλέξτε το ζητούμενο θετικό συναίσθημα
2) Επιλέξτε ένα σύμβολο που θα χρησιμεύσει σαν άγκυρα. Αυτό μπορεί να είναι ένα αντικείμενο (π.χ. ένα βότσαλο, ένα κόσμημα κλπ) , μια κίνηση (π.χ. να τοποθετήσετε την παλάμη σας στο στέρνο σας)
3) Θυμηθείτε όσο πιο λεπτομερώς μπορείτε μια στιγμή στην οποία βιώνατε αυτό το συναίσθημα. Κλείστε τα μάτια σας και κρατώντας σφιχτά το αντικείμενο η Κάνοντας έντονα τη χειρονομία που επιλέξατε, ξανανιώστε την στιγμή εκείνη με κάθε λεπτομέρεια, σε κάθε σας αίσθηση.
4) Ανοίξτε τα μάτια σας και ξανακάντε την ίδια κίνηση χωρίς να σκέφτεστε τίποτα.
5) Κλείστε τα μάτια και επαναλάβετε τη διαδικασία μέχρι να νιώσετε ότι η σύνδεση είναι αυτόματη.
Αν λοιπόν είστε από αυτούς που όταν ακούν την έκφραση «Κάθε κατεργάρης στον πάγκο του» αγχώνεστε για το χειμώνα, δεν έχετε παρά να κάνετε μια αγκύρωση με θετικά συναισθήματα στην συγκεκριμένη έκφραση. Έτσι κάθε φορά που θα την ακούτε, θα εισπράττετε το συναίσθημα που εσείς θέλετε, ταξιδεύοντας – όχι στο άγχος του επερχόμενου χειμώνα- αλλά στη χαλάρωση, τη χαρά του και το «γέμισμα μπαταριών» του καλοκαιριού που πέρασε.
24°
