«Κρατάς το μεγάλο σχέδιο σφιχτά στα χέρια, είναι αυτό που θα αλλάξει τη ζωή μας, σε μια μέρα...», είχε γράψει το 1994 ο Κωνσταντίνος Βήτα. Ακούγοντας το «Μοτοκούζι» των Στέρεο Νόβα αυτές τις ημέρες σε επανάληψη, αναρωτιόμουν τι ενέπνευσε τον Βήτα για να το γράψει. Μου αρέσει να μαθαίνω τις ιστορίες των τραγουδιών. Ο Βήτα βέβαια τότε κρατούσε το μεγάλο σχέδιο, και εγώ το μόνο που κρατούσα αυτή την εβδομάδα, σφιχτά στα χέρια μου, ήταν μια φθηνή μπλε ομπρέλα, που την κατέστρεψε η βροχή. Χωρίς ομπρέλα και βρεγμένη.
Θυμάμαι, όταν ζούσα στην Κωνσταντινούπολη στο τέλος κάθε μεγάλης μπόρας, έβλεπες σακατεμένες διάφανες ομπρέλες στις άκρες των πεζοδρομίων. Οι συγκεκριμένες ήταν πολύ χαρακτηριστικές, τις πουλούσαν, γύρω στις 4-5 λίρες, Πακιστανοί μετανάστες έξω από τις στάσεις του μετρό και των λεωφορείων. Στέκονταν μετέωροι μέσα στο κρύο και τη βροχή μέχρι να πουλήσουν όλο το εμπόρευμα τους -τις περισσότερες φορές ανεπιτυχώς. Χωρίς ομπρέλα και βρεγμένοι.
Στην Ελλάδα, στο τέλος κάθε νεροποντής δεν βλέπεις διάφανες ομπρέλες, αλλά καταστραμμένες περιουσίες. Εφτά μήνες μετά τις πλημμύρες που κόστισαν τη ζωή σε 24 ανθρώπους, την εβδομάδα που μας πέρασε, οι δρόμοι στη Μάνδρα Αττικής μετατράπηκαν ξανά σε ποτάμια, ενώ σπίτια και καταστήματα πλημμύρισαν. Το ίδιο σκηνικό επικράτησε και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας.
Οι φωτεινοί παντογνώστες του facebook λένε ότι τον Ιούνιο πάντα βρέχει, κανείς τους όμως δε μπόρεσε να προβλέψει τις καταστροφές που συνέβησαν και κανείς τους δε μας είπε ότι θα κάναμε να δούμε τον ήλιο για μέρες. Η περιφερειάρχης Αττικής απέδωσε στην κλιματική αλλαγή τα φαινόμενα στη Μάνδρα και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας. Οι πολιτικοί της αντίπαλοι μίλησαν για τα αντιπλημμυρικά έργα που δεν έχουν ακόμα ξεκινήσει. Η αλήθεια είναι κάπου στη μέση, όπως πάντα.
Θυμάμαι χαρακτηριστικά ένα παλιό ντοκιμαντέρ του Γιώργου Αυγερόπουλου. Το 2010 είχε μια φανταστική εκπομπή στην ΕΡΤ, τον «Εξάντα». Ο τίτλος του ντοκιμαντέρ ήταν «Όταν βυθίζεται ο κόσμος» και αφορούσε τους «κλιματικούς πρόσφυγες» (climate refugees) – είναι οι άνθρωποι που μεταναστεύουν εξαιτίας των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής. Ο Αυγερόπουλος είχε ταξιδέψει μέχρι το μακρινό Μπαγκλαντές, όπου εξαιτίας το λιωσίματος των πάγων, η στάθμη των θαλασσών ανεβαίνει, με αποτέλεσμα η χώρα να βυθίζεται. Ο επιστήμονες θεωρούσαν το Μπαγκλαντές ως το σημείο 0 της κλιματικής αλλαγής. Σύμφωνα με μια έρευνα που διεξήχθη το 2015, στο Ινστιτούτο Περιβάλλοντος και Ανθρώπινης Ασφάλειας του Πανεπιστημίου των Ηνωμένων Εθνών, υπολογίζεται ότι μέχρι το 2050, οι κλιματικοί πρόσφυγες θα φτάσουν περίπου τα 25 εκατομμύρια ίσως και το 1 δισεκατομμύριο και θα κινούνται είτε εντός των χωρών τους είτε διασυνοριακά, σε μόνιμη ή προσωρινή βάση. Αξίζει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο οι κλιματικοί μετανάστες, δεν θεωρούνται πρόσφυγες. Εδώ θα μου πείτε ο Τράμπ δεν πιστεύει στην κλιματική αλλαγή…
Η βροχή έχει σταματήσει, ο Κωνσταντίνος Βήτα μου λέει κρυφά στο αυτί «κοίτα πώς ανοίγει ο κόσμος σ’ αυτή τη στροφή, τα χρώματα της γης απλώνονται σαν μεγάλη γιορτή, σαν φωτοβολίδα το απόγευμα σκάει και πέφτει το βράδυ σαν ανθρώπινο χάδι». Περπατάω κάπου στη Φράγκων στη Θεσσαλονίκη και σκέφτομαι τις λέξεις του Βήτα και μια φωτογραφία που μου έστειλε μια συνάδελφος με ένα γκράφιτι που αναπαριστά τη λέξη «τρΕλένη» και χαμογελάω. Από το Κρατικό Ωδείο, το οποίο στεγάζεται στο παλιό σπίτι της οικογένειας Άμποτ ακούγεται η φωνή ενός πιάνου. Κάποιος μαθαίνει να παίζει. Παρά τις λάθος νότες, η μελωδία μου προκαλεί ένα συναίσθημα χαράς. Με χωρίζει ένας μεγάλος τοίχος με τον/την εν δυνάμει πιανίστα/πιανίστρια, αλλά εγώ τον/την αισθάνομαι κοντά μου.
Γυρίζοντας στο σπίτι ανοίγω τον υπολογιστή, ειδήσεις δυσάρεστες βομβαρδίζουν την οθόνη μου. Από τότε που μπήκαν οι οθόνες στην καθημερινότητά μας, ζούμε τη ζωή μας μέσα από αυτές. Στην άκρη του δρόμου δυο μουσικοί παίζουν τζαζ, κόσμος έχει συγκεντρωθεί και τους παρακολουθεί. Το κινητό μου χτυπάει, ένας πολύ καλός μου φίλος με ρωτάει, «αν κλέβαμε το volvo από την άκρη του δρόμου, θα έφευγες μαζί μου μέχρι το τέλος του κόσμου;»
18°
