Δημογραφικό: Το πρόβλημα της υπογεννητικότητας και οι συνέπειες της γήρανσης πληθυσμού στη χώρα μας
«Ολοένα και περισσότερες πελάτισσες ζητούν να πληρώσουν την επίσκεψη σε δόσεις. Αποφεύγουν ακόμη και προγεννητικές εξετάσεις που κοστίζουν εκτός εάν είναι άκρως απαραίτητες», μας έλεγε γυναικολόγος που ήταν στην παρέα μας, θέλοντας να αναδείξει το μεγάλο πρόβλημα που υπάρχει στην χώρα μας με την υπογεννητικότητα και που σε καθοριστικό βαθμό συνδέεται και με την οικονομική κατάσταση των νοικοκυριών.
Η αναφορά του γυναικολόγου μού έφερε στο νου πρόσφατη παρουσίαση έρευνας για την υπογεννητικότητα από τη HOPEgenesis, σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Πειραιώς και την υποστήριξη του Ομίλου Eurolife ERB. Ένα εντυπωσιακό εύρημα της έρευνας είναι ότι το 86% των ενδιαφερόμενων-ερωτηθέντων θα προχωρούσε άμεσα σε διαδικασία τεκνοποίησης, εφόσον καλύπτονταν οι ιατρικές δαπάνες κύησης και τοκετού! Ανησυχητικό είναι επίσης το συμπέρασμα ότι το πρόβλημα της υπογεννητικότητας εκτείνεται σε όλη τη χώρα από τις ακριτικές, ηπειρωτικές και νησιωτικές περιοχές, στις ημιαστικές περιοχές και στα μεγάλα αστικά κέντρα.
Σύμφωνα με την έρευνα οι αιτίες της υπογεννητικότητας επικεντρώνονται σε τρεις βασικούς παράγοντες. O πρώτος είναι η αβεβαιότητα, στον εργασιακό χώρο. Ο δεύτερος έχει σχέση με τη διαθεσιμότητα και την ποιότητα υπηρεσιών υγείας και ο τρίτος και κυριότερος παράγοντας είναι ο οικονομικός. Σημαντικοί εξίσου ανασταλτικοί παράγοντες αποτελούν και οι δαπάνες βρεφονηπιακών σταθμών καθώς και το πλαίσιο που διασυνδέει τη μητρότητα με την εργασία ιδίως τα πρώτα χρόνια της ζωής των παιδιών. Σε αυτόν τον τομέα, η χώρα μας υστερεί σημαντικά σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, σύμφωνα με την έρευνα.
Όπως μας αναφέρει η βουλευτής Αθήνας Όλγα Κεφαλογιάννη, που έχει αναλάβει τον ρόλο της πρέσβειρας του ανθρωπιστικού έργου της HOPEgenesis, η δημογραφική συρρίκνωση αποτελεί το κρισιμότερο εθνικό ζήτημα. Σε όλη τη διάρκεια της δεκαετούς οικονομικής κρίσης, η δημοσιονομική συμπίεση συνοδεύτηκε από τη συρρίκνωση του κοινωνικού κράτους και τη διεύρυνση των κοινωνικών ανισοτήτων.
Ιδιαίτερα οι γυναίκες που διαβιούν σε ακριτικές ή ημιαστικές περιοχές και επιθυμούν να τεκνοποιήσουν, έχουν να αντιμετωπίσουν σε μεγαλύτερο βαθμό την έλλειψη υπηρεσιών υγείας, την εργασιακή αβεβαιότητα, την κρατική ανεπάρκεια. Το σπουδαίο ανθρωπιστικό έργο της HOPE genesis, αναφέρει η Όλγα Κεφαλογιάννη, συμβάλλει ενεργά στην αντιμετώπιση του προβλήματος, ειδικά στις περιοχές εκείνες που είναι αποκομμένες από τα μεγάλα αστικά κέντρα, παρέχοντας υπηρεσίες υγείας εκεί που το ισοζύγιο γεννήσεων – θανάτων είναι αρνητικό. Αναδεικνύοντας έτσι τον ενεργό ρόλο που μπορεί και πρέπει να έχει η ιδιωτική πρωτοβουλία στην αντιμετώπιση των σύγχρονων προκλήσεων, όπως είναι το δημογραφικό. Από την άλλη πλευρά, η Πολιτεία οφείλει να προχωρήσει πιο στοχευμένα - με έμφαση στους ιδιαίτερους παράγοντες, όπως είναι η γεωγραφική ιδιαιτερότητα - σε ένα μείγμα κοινωνικής και οικονομικής πολιτικής. Με περισσότερα μέτρα εναρμόνισης του εργασιακού με τον οικογενειακό βίο, άμεσα οικονομικά κίνητρα – που ήδη λαμβάνονται από την κυβέρνηση- αλλά κυρίως έμμεσα, που θα μειώσουν σημαντικά το κόστος γέννησης και ανατροφής τέκνων. Και βέβαια, ένα δικαιότερο σύστημα δημόσιας υγείας αποτελεί εθνική προτεραιότητα που σχετίζεται φυσικά και με τη λύση του δημογραφικού προβλήματος, αφού η καλή δημόσια υγεία αποτελεί σημαντικό δείκτη κοινωνικής ευημερίας και βασική προϋπόθεση επιθυμίας για τεκνοποίηση, αναφέρει η κα Κεφαλογιάννη.
Ο πληθυσμός στην χώρα μας γερνάει με δραματικές συνέπειες
Μια εικόνα για το τι θα συμβεί στο άμεσο μέλλον δείχνουν και τα στοιχεία που ανέφερε πρόσφατα σε συνέντευξη του στο ΑΠΕ ο καθηγητής δημογραφίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Βύρων Κοτζαμάνης. Σήμερα το 21% των Ελλήνων είναι άνω των 65 ετών, σε μια εικοσαετία το ποσοστό αυτό θα ανέβει στο 30%, ενώ οι νέοι που σήμερα είναι περίπου 15% θα μειωθούν στο περίπου 11%. Επομένως, όπως είπε, αλλάζει ριζικά η δομή του πληθυσμού μας γεγονός που θα έχει σημαντικές επιπτώσεις σε πάρα πολλούς τομείς όπως υγεία, παιδεία, το ασφαλιστικό σύστημα καθώς και σε άλλους τομείς τους οποίους θα πρέπει να προσαρμόσουμε, έτσι ώστε, έως σε κάποιο βαθμό, να αμβλύνουμε τις επιπτώσεις, να μην εκτεθούμε συνταρακτικά σε σχέση με τις αλλαγές που έρχονται.
Στην ανάγκη προστασίας της πολύτεκνης οικογένειας για την αντιμετώπιση του μείζονος δημογραφικού προβλήματος, αναφέρθηκε και ο πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος στην πρόσφατη τακτική συνάντησή του στο Προεδρικό Μέγαρο με την Ανώτατη Συνομοσπονδία Πολυτέκνων Ελλάδος.
Από όλα αυτά γίνεται φανερό ότι το δημογραφικό πρόβλημα θα πρέπει να αποτελέσει το μείζον ζήτημα που θα απασχολήσει την κεντρική πολιτική σκηνή της χώρας. Ταυτόχρονα όμως θα πρέπει να αναδειχθεί συστηματικά και από τα μέσα ενημέρωσης σε όλες τους τις πτυχές ώστε να αποτελέσει ένα ζήτημα σοβαρού δημόσιου διαλόγου προκειμένου να βγουν συμπεράσματα για την αντιμετώπιση του σοβαρού ζητήματος.
