Τελικά ποιος ήταν ο Κασανόβα; Γοητευτικός εραστής ή κακοποιητής;
Τριακόσια χρόνια μετά τη γέννησή του, ο Τζιάκομο Κασανόβα επιστρέφει — όχι στα σαλόνια της Ευρώπης, αλλά στο εδώλιο μιας συμβολικής δίκης στη Βενετία, όπου Βρετανοί συγγραφείς και πανεπιστημιακοί προσπάθησαν να απαντήσουν στο πιο δύσκολο ερώτημα: πρέπει να θυμόμαστε τον Κασανόβα ως έναν ρομαντικό libertine ή ως έναν καταχρηστικό θηρευτή γυναικών;
Ο Κασανόβα, γεννημένος το 1725, έχει εδώ και αιώνες ταυτιστεί με την επιδεξιότητα στην αποπλάνηση και τις ηδονιστικές του περιπέτειες. Ωστόσο, οι σύγχρονοι ιστορικοί υπενθυμίζουν πως πίσω από τον μύθο κρύβονται σκοτεινές πράξεις: αγορά ενός 13χρονου κοριτσιού για σεξ, ομαδικός βιασμός, ακόμη και ισχυρισμός ότι κοιμήθηκε με μία από τις -πολλές- εξώγαμες κόρες του.
Σε αυτή τη «δίκη» στο πλαίσιο του φεστιβάλ Venice Noir, ο συγγραφέας Ντέιβιντ Χιούσον ανέλαβε τον ρόλο του κατήγορου, καλώντας το κοινό να σταθεί απέναντι στον μύθο. «Δεν δικαιολογούμε τον Τζίμι Σάβιλ επειδή ανήκε σε άλλη εποχή. Δεν δίνουμε συγχωροχάρτι στον Χάρβεϊ Γουάινστιν επειδή “έτσι λειτουργεί το Χόλιγουντ”», είπε. «Ο Κασανόβα πέρασε γραμμές που δεν έπρεπε».
Στον αντίποδα, η συγγραφέας Λίζα Χίλτον υπερασπίστηκε τον Κασανόβα επικαλούμενη το ιστορικό πλαίσιο: τον 18ο αιώνα η ηλικία συναίνεσης ήταν τα 12, ενώ ακόμη και διανοούμενοι της εποχής, όπως ο Ρουσσώ, εμπλέκονταν σε παρόμοιες πρακτικές. Υποστήριξε επίσης πως ο Κασανόβα πίστευε στο δικαίωμα των γυναικών στην απόλαυση και πως έχει άδικα βαφτιστεί «τέρας» από τον αναχρονισμό της σημερινής εποχής.
Ο Βρετανός ακαδημαϊκός Γκρέγκορι Ντάουλινγκ, που έχει μελετήσει εξαντλητικά τη χιλιοσέλιδη αυτοβιογραφία του, επεσήμανε ότι πολλές από τις αμφιλεγόμενες περιγραφές του Κασανόβα προορίζονταν να σοκάρουν τον αναγνώστη. Για παράδειγμα, θεωρεί απίθανο να είχε πραγματικά σχέση με την κόρη του και ότι πιθανότατα υπερέβαλε για λόγους αφήγησης.
Μετά από όλα τα επιχειρήματα, το κοινό —που κλήθηκε να λειτουργήσει ως ένορκοι— ψήφισε: 45 υπέρ της καταδίκης, 25 υπέρ της «αθώωσης». Η πλειοψηφία, κυρίως γυναίκες, αποφάνθηκε ότι το ιστορικό πρόσωπο δεν μπορεί πλέον να αντιμετωπίζεται μόνο ως γοητευτικός περιπλανώμενος εραστής αλλά ως άνθρωπος που υπερέβη σαφείς ηθικές γραμμές.
Η Βενετία συνεχίζει φέτος τους εορτασμούς για την 300ή επέτειο της γέννησής του με θεματικές εκδηλώσεις και ειδική έκδοση του Καρναβαλιού — όμως η λαμπερή εικόνα του Κασανόβα έχει πλέον αποκτήσει μια άλλη, πολύ σκοτεινότερη διάσταση.
