Στις 2 Μαΐου το ολλανδικό γραφείο της Greenpeace διέρρευσε τα 2/3 των συμφωνιών TTIP και CETA, δηλαδή των εμπορικών συμφωνιών μεταξύ της ΕΕ και των ΗΠΑ και Καναδά, αντίστοιχα. Μέχρι τότε, υπουργοί, ευρωβουλευτές και βουλευτές έπρεπε να κλείσουν ραντεβού σε ειδικά διαμορφωμένα αναγνωστήρια για να διαβάσουν τα έγγραφα, αφού είχαν υπογράψει συμφωνητικό εμπιστευτικότητας. Η Greenpeace και άλλες οργανώσεις και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού καταγγέλλουν τις συμφωνίες, αν υπογραφούν, ως απειλή για την υγεία, την τροφή, το περιβάλλον, τα κοινωνικά και εργασιακά δικαιώματα, ακόμα και τη δημοκρατία. Ο Δημήτρης Ιμπραήμ μας εξηγεί τους λόγους.
Πείτε μας, τι ακριβώς είναι η TTIP, τι είναι η CETA και ποιες πλευρές συζητούν για αυτές τις συμφωνίες;
Οι TTIP και CETA είναι δύο εμπορικές συμφωνίες μεταξύ Ευρωπαϊκής Ένωσης και ΗΠΑ και Ευρωπαϊκής Ένωσης και Καναδά αντίστοιχα που έχουν στόχο την άρση όσων φραγμών έχουν απομείνει (μετά την κατάργηση των δασμών) στο εμπόριο μεταξύ των δύο πλευρών. Αν η TTIP τεθεί σε εφαρμογή θα πρόκειται πιθανότατα για τη μεγαλύτερη εμπορική συμφωνία στον κόσμο, καθώς θα αφορά δύο χώρες που κατέχουν περίπου το 50% του παγκοσμίου ΑΕΠ και θα αφορούν περίπου το 1/3 των εμπορικών συναλλαγών, από τη γεωργία και την κλωστοϋφαντουργία μέχρι τις τηλεπικοινωνίες και τις υπηρεσίες. Οι μόνοι τομείς που έχουν εξαιρεθεί από την TTIP, μετά από επίμονες προσπάθειες της γαλλικής κυβέρνησης, είναι η μουσική βιομηχανία και ο κινηματογράφος. Το ολλανδικό γραφείο της Greenpeace διέρρευσε περίπου τα 2/3 της μυστικής αυτής συμφωνίας στις 2 Μαΐου.
Για ποιο λόγο η Greenpeace εκφράζει διαφωνίες σε ό,τι αφορά τις δύο αυτές συμφωνίες; Εκτός των άλλων, η οργάνωση αναφέρει ότι η TTIP «είναι μία τεράστια μεταβίβαση δημοκρατικής εξουσίας από τους πολίτες στις επιχειρήσεις». Μπορείτε να μας το εξηγήσετε;
Εν ολίγοις, η TTIP βάζει το διεθνές εμπόριο πάνω από τη δημοκρατία, τα κεκτημένα δικαιώματα των πολιτών, το περιβάλλον και τη δημόσια υγεία, ενώ δίνει υπερεξουσίες σε επιχειρήσεις και πολυεθνικά λόμπι ώστε να παρακάμπτουν κυβερνήσεις και νομοθεσίες αν κρίνουν ότι θίγονται τα συμφέροντά τους. Αν υπογραφεί, δεν θα μπορέσει ποτέ να ανακληθεί, καθώς έχει νομική δεσμευτικότητα. Οι πολίτες θα δουν δικαιώματά τους να περιστέλλονται περαιτέρω στο όνομα του κέρδους.
Μέχρι και τη διαρροή των μυστικών κειμένων οι βουλευτές, ευρωβουλευτές ή ακόμα και υπουργοί έπρεπε να κλείσουν ραντεβού σε ειδικά διαμορφωμένα αναγνωστήρια για να διαβάσουν τα έγγραφα, χωρίς τη δυνατότητα να καταγράψουν οτιδήποτε, ενώ υποχρεώνονταν να υπογράψουν συμφωνητικό εμπιστευτικότητας. Επιπλέον, οι αμερικανικές θέσεις μέχρι και τη διαρροή δεν ήταν γνωστές σε κανέναν. Αν η στρατηγική για να ολοκληρωθεί η συμφωνία είναι να μην τη μάθει κανείς μέχρι την τελική υπογραφή της, τότε μάλλον κάτι κακό κρύβει για τους πολίτες.
Στην TTIP και τη CETA προβλέπονται ιδιωτικά δικαστήρια, τα οποία λειτουργούν παράλληλα με το σύστημα δικαιοσύνης κάθε χώρας και στα οποία μπορούν να προσφύγουν πολυεθνικές επιχειρήσεις ή λόμπι που κρίνουν ότι θίγονται τα συμφέροντά τους από τη νομοθεσία ή το ρυθμιστικό πλαίσιο μίας χώρας, αξιώνοντας αποζημιώσεις εκατοντάδων εκατομμυρίων ή δισεκατομμυρίων ευρώ. Επιπλέον θεσμοθετείται μέσα από την TTIP η άνευ προηγουμένου πρόσβαση στις επιχειρήσεις στη διαδικασία δημιουργίας νομοθεσίας πριν τη δημόσια διαβούλευση και φυσικά πριν την τελική της ψήφιση.
Με τον τρόπο αυτό κάθε νομοθεσία ή διάταξη, όπως για την προστασία του περιβάλλοντος (π.χ. περιορισμοί στα μεταλλαγμένα) ή της δημόσιας υγείας (π.χ. φυτοφάρμακα), δυνητικά αποτελεί φραγμό στο εμπόριο και ως εκ τούτου μπορεί να οδηγήσει στην παραπομπή ενός κράτους σε δίκη ενώπιον ιδιωτικού δικαστηρίου.
Ως προς τα περιβαλλοντικά ζητήματα που αφορούν την TTIP, τρία σημεία μας προκαλούν ιδιαίτερη ανησυχία: Πρώτον, η κατάργηση διατάξεων περιβαλλοντικής προστασίας που ίσχυαν επί μακρόν. Δεύτερον, η προστασία του πλανήτη από τις κλιματικές αλλαγές που θα γίνει ακόμα πιο δυσχερής. Τρίτον, η κατάργηση της αρχής της προφύλαξης που θα αντικατασταθεί από ρυθμίσεις σύμφωνα με τις οποίες ένα προϊόν θα μπορεί να τίθεται σε εμπορική κυκλοφορία ακόμα και αν δεν έχει αποδειχθεί ότι είναι ασφαλές για την υγεία και το περιβάλλον.
Αν πράγματι οι δύο αυτές συμφωνίες απειλούν, όπως έχετε δηλώσει, την υγεία, την τροφή μας, το περιβάλλον, τα κοινωνικά και εργασιακά δικαιώματα και, τελικά, την ίδια τη δημοκρατία, τι όφελος έχει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Κομισιόν) ώστε να τις υποστηρίζει;
Το βασικό επιχείρημα των υποστηρικτών της TTIP είναι ότι η εφαρμογή της θα οδηγήσει σε άνθιση του εμπορίου και επομένως σε αύξηση της ανάπτυξης. Η αλήθεια είναι όμως ότι κανένας δεν μπορεί να γνωρίζει με βεβαιότητα τα οφέλη. Οι περισσότερες εκτιμήσεις για τα οικονομικά οφέλη έχουν υπερεκτιμηθεί σε εμπορικές συμφωνίες στο παρελθόν, ενώ η αλήθεια τις έχει διαψεύσει δραματικά. Σε πολλές περιπτώσεις τέτοιου είδους οικονομικές συμφωνίες έχουν οδηγήσει σε απώλειες θέσεων εργασίας, όπως για παράδειγμα με την περίπτωση της NAFTA, μεταξύ των ΗΠΑ, του Καναδά και του Μεξικού. Εκτιμάται ότι η TTIP μπορεί να προκαλέσει την απώλεια τουλάχιστον ενός εκατομμυρίου θέσεων εργασίας σε ΗΠΑ και Ευρωπαϊκή Ένωση.
Στην Ευρώπη ποιες χώρες έχουν εκφραστεί υπέρ και ποιες έχουν επιφυλάξεις και γιατί αυτή η διαφοροποίηση, κατά την άποψή σας;
Ήδη η πολιτική ηγεσία της Γαλλίας και της Αυστρίας έχουν εκφράσει την αντίδραση και τη δυσαρέσκειά τους ενάντια στην παρούσα μορφή της TTIP. Στις 13 Μαΐου οι Ευρωπαίοι υπουργοί αρμόδιοι για θέματα εμπορίου θα συζητήσουν την TTIP και τη CETA για πρώτη φορά μετά τη διαρροή στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ευρωπαϊκών υποθέσεων. Εκεί θα έχουμε μία καλύτερη εικόνα για το ποια είναι η πραγματική θέση των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων πέρα από τις δημόσιες τοποθετήσεις τους.
Αξίζει να τονιστεί ότι η δημοτικότητα της TTIP έχει καταποντιστεί τους τελευταίους μήνες και τα TTIPleaks έχουν συμβάλει δραματικά στην ενημέρωση και ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης. Ενώ περισσότεροι από το 50% των Γερμανών και των Αμερικανών πολιτών υποστήριζαν την TTIP το 2014 σύμφωνα με δημοσκοπήσεις, το ποσοστό αυτό ανέρχεται σήμερα σε 17% και 15% αντίστοιχα.
Ποια είναι η στάση της ελληνικής κυβέρνησης απέναντι σε όλα αυτά;
Η ελληνική κυβέρνηση έχει μεταστρέψει τη θέση της και την επικοινωνιακή της πολιτική σε σύγκριση με την περίοδο κατά την οποία βρισκόταν στην αντιπολίτευση. Αν και σε δημόσιες τοποθετήσεις της συνεχίζει να εκφράζει τον σκεπτικισμό και την αντίθεσή της, δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι τηρεί την ίδια γραμμή σε κρίσιμες ευρωπαϊκές συνόδους, ενώ αρέσκεται να τονίζει ότι η ελληνική κυβέρνηση έχει πολύ μικρή διαπραγματευτική ισχύ για να μπορέσει να επηρεάσει την ευρωπαϊκή θέση.
Η πραγματικότητα είναι διαφορετική. Η διαρροή της TTIP έχει δημιουργήσει μία άνευ προηγουμένου ευκαιρία για αλλαγή των πολιτικών συσχετισμών εντός Ευρώπης και η Ελλάδα θα πρέπει να ταχθεί ανοιχτά και σθεναρά ενάντια στην TTIP ενόψει των επερχόμενων ευρωπαϊκών συναντήσεων.
Για το λόγο αυτό το ελληνικό γραφείο της Greenpeace έχει αποστείλει επιστολή στους Έλληνες και Ελληνίδες βουλευτές και ευρωβουλευτές καλώντας τους να πάρουν έμπρακτα θέση ενάντια στην TTIP και να ασκήσουν πολιτική πίεση στον αρμόδιο υπουργό Γιώργο Σταθάκη προς την ίδια κατεύθυνση.
21°
