Ο Μενέλαος Καραμαγγιώλης είναι ένας άνθρωπος με ζωντάνια, πλούσια θετική διάθεση, εύστροφος, πνευματώδης και διεισδυτικός. Είναι εξαιρετικός στο να μιλάει με ανθρώπους, να τους κινητοποιεί στο να ανοιχτούν, να πούνε μια αλήθεια, ή έστω ένα καλό αστείο. Κυρίως όμως την αλήθεια. Γι’ αυτό το λόγο και η σειρά των 24 ντοκιμαντέρ που δημιούργησε με τίτλο «Συναντήσεις με αξιοσημείωτους ανθρώπους» κέρδισαν –και συνεχίζουν– τις εντυπώσεις και τις καρδιές όλων.
Ο στόχος των ταινιών είναι να δοθεί λόγος σε ανθρώπους που δεν είχαν αποτυπωθεί στο φακό και που διαχειρίζονται την κρίση διαφορετικά κι αποτελεσματικά. Τα πρώτα 12 επεισόδια της σειράς έχουν ήδη προβληθεί με επιτυχία από την ΕΡΤ το 2011 και χαρακτηρίστηκαν ως «η τηλεόραση της χρονιάς». Οι προβολές συνεχίστηκαν σε διεθνή φεστιβάλ, πανεπιστήμια και σχολεία. Ο ριζοσπαστικός τρόπος που αποδίδεται η νέα ελληνική ταυτότητα είναι συγκινητικός, ενώ η σειρά αποτελεί και ένα «εγχειρίδιο επιβίωσης» για νέους σκηνοθέτες, ηθοποιούς, μαθηματικούς και καλλιτέχνες: με ποιους τρόπους θα ξεπεράσετε τα σύνορα της χώρας.
Τα 12 επόμενα ντοκιμαντέρ έχουν αρχίσει ήδη να προβάλλονται από τις 30/3/2017.
Ιστορίες που συνεχίζουν μέσα στο χρόνο.
Όταν οι ταινίες άρχισαν να γυρίζονται το 2012, η παραγωγή τους συνέπεσε με το απροειδοποίητο κλείσιμο της ΕΡΤ. Αυτό το γεγονός, εκτός από τα προβλήματα που δημιούργησε, έδωσε στις ταινίες αυτές τη δυνατότητα να κινηματογραφούνται για 4 χρόνια παρακολουθώντας τις ζωές των ηρώων τους σε βάθος χρόνου. Άνθρωποι που ανήκουν σε κοινωνικά ευπαθείς και ευάλωτες ομάδες και οι οποίοι, στο τέλος κάθε ταινίας, φαίνονται να έχουν ανακαλύψει μόνοι τους το φως στην άκρη του τούνελ. Ένα απροσδόκητο και ενθαρρυντικό για όλους happy end.
Η σειρά, μάλιστα, πρόκειται να έχει μία διαδραστική συνέχεια στις προβολές της, αφού, μετά την τηλεοπτική προβολή των επεισοδίων, θα μπορεί κανείς να παρακολουθήσει σε μία ειδική πλατφόρμα τη διαρκή ενημέρωση με καινούργιο υλικό από την εξέλιξη των ηρώων, μαζί με επιπλέον αφηγήσεις. Ένα αληθινό και ολοζώντανο project που γίνεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα.
«Ψάχνοντας τους ήρωες των ταινιών, τόσο μυθοπλασίας όσο και ντοκιμαντέρ, που γυρίζω τα τελευταία 10 χρόνια, βρέθηκα μπροστά σε μια Αθήνα διαφορετική, σχεδόν αόρατη και απροσδόκητα δυναμική. Κι εκεί συνειδητοποίησα πως αυτό που νιώθω, συχνά, ως αδιέξοδο στη σύγχρονη τέχνη, μάλλον απαιτεί μια νέα επαφή με την πραγματικότητα, με το ντοκουμέντο και τους τρόπους που γίνονται αφορμή και βάση για το καλλιτεχνικό έργο.
Νιώθω πως η Αθήνα είναι μια παρεξηγημένη “χώρα" και το νιώθω κάθε φορά που μιλάω με τους συνεργάτες μου και τους συμπαραγωγούς μου στο εξωτερικό. Αυτή η εικόνα αλλάζει άρδην όταν έρχονται κι όταν τους “ξεναγώ” επιτόπου στην πόλη με τον τρόπο που τη βλέπω ή όταν γίνονται θεατές του τρόπου που την αποτυπώνουμε στο φακό από το 2009.
Το ένιωσα στις αντιδράσεις του κοινού στις 38 χώρες όπου ταξίδεψα με το J.A.C.E. - Just Another Confused Elephant. Μετά την προβολή μιλούσαν έκπληκτοι για μια Ελλάδα που δεν ήξεραν ούτε είχαν φανταστεί, για ήρωες (που ως αντιήρωες) διαχειρίζονται αυτοσχέδια κι επινοητικά τα αδιέξοδα της εποχής.
Συμπτωματικά το J.A.C.E. - Just Another Confused Elephant (ταινία μυθοπλασίας) ξεκίνησε να γυρίζεται με την αρχή της κρίσης το 2007. Το σενάριό της βασίζεται σε μια αληθινή ιστορία κι είναι ένας καταδικασμένος αντιήρωας που παλεύει να προσδιορίσει εξαρχής “πατρίδα”, “οικογένεια” και “ταυτότητα”. Βασικό κίνητρο για την ταινία αυτή ήταν πως η ουσιαστική ιστορία γράφεται μέσα από αντιήρωες και στα ψιλά των εφημερίδων. Αυτό με ενδιαφέρει πολύ τα τελευταία χρόνια κι εκεί ψάχνω τους πραγματικούς πρωταγωνιστές: στους αξιοσημείωτους που δε συναντάμε εύκολα στις οθόνες.
Στη διάρκεια αυτών των γυρισμάτων για τις ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ ΜΕ ΑΞΙΟΣΗΜΕΙΩΤΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ συναντήσαμε και καταγράψαμε κινηματογραφικά πολλούς και διαφορετικούς τύπους ανθρώπων οι οποίοι μοιάζουν να γίνονται “οδηγοί” σε μια ανθρωποκεντρική χαρτογράφηση της Αθήνας, των αδιεξόδων της και των λύσεων.
Ανακαλύψαμε ανεξερεύνητες περιοχές της πόλης είτε στο κέντρο της είτε στην περιφέρειά της μέσα από χαρακτήρες που η ίδια η ζωή τους κάνει ήρωες συναρπαστικών καθημερινών διηγήσεων κρίσης και επιβίωσης.
Για πρώτη φορά ένιωσα την αληθινή δύναμη του ντοκουμέντου και του ντοκιμαντέρ στον τρόπο που γίνεται μια τέχνη σημερινή με κοινωνικές παρεμβάσεις· στον τρόπο που εξασφαλίζει και τη συμμετοχή των ίδιων των ηρώων στο τελικό αποτέλεσμα χωρίς να τους βλέπει μόνο ως υποκείμενα αποτύπωσης.
Οι ήρωες ( οι αντιήρωες, επιμένω) που συνάντησα και συναντώ τα τελευταία χρόνια είναι η εμμονή μου γιατί η επαφή μαζί τους νιώθω πώς λειτουργεί αποκαλυπτικά μέσα μου και ξεκαθαρίζει όσα νιώθω να ΄ναι θολά τελευταία. Κι έτσι άρχισα να σκέφτομαι μια νέα χαρτογράφηση της Αθήνας μέσα από μια μεγάλη λίστα ηρώων που στήνει μιαν καίρια ανθρωπογεωγραφία της πόλης και την καθιστά ζωντανή, κι όχι μόνο δέσμια ενός μακρυνού παρελθόντος. Αυτοί οι ήρωες μοιάζουν να γίνονται οι “οδηγοί” σε μια πορεία που απαιτεί άμεσες δράσεις και καίρια παρέμβαση και διεκδικεί την προοπτική, ειδικά σε μια στιγμή που πυκνώνουν οι απειλές πως όλα μοιάζει να έχουν τελειώσει για όσους ζούμε σε αυτό τον –σχεδόν- καταδικασμένο τόπο.»
* Η σειρά προβάλλεται κάθε Πέμπτη στις 23.00 στην ΕΡΤ1
1. Should I stay or should I go?
Μεταξύ Αθήνας και Βερολίνου. Έξι Έλληνες ανεβάζουν τις προσωπικές τους ιστορίες στη σκηνή και αναρωτιούνται αν πρέπει να φύγουν ή να μείνουν στην Ελλάδα της κρίσης, ενώ ένας Γερμανός προσπαθεί να καταλάβει τι φταίει. Ένα νέο είδος θεάτρου που μετατρέπει το ντοκουμέντο σε παράσταση. Η κάμερα ανάμεσα στους θεατές αλλά και στο δρόμο.
Επίδαυρος και ΟΣΕ. Το θέατρο και η πραγματικότητα. Θέατρο-ντοκιμαντέρ στην Επίδαυρο. Από τη μία οι κάτοικοι του Λυγουριού αποτυπώνουν στις μαρτυρίες τους την ιστορία του αρχαίου θεάτρου και του φεστιβάλ Επιδαύρου και από την άλλη υπάλληλοι του ΟΣΕ που ανακαλύπτουν τη σημασία του σιδηροδρόμου στη ζωή τους.
3. Επιστροφή
Το θέατρο σαν τρόπος εκπαίδευσης και επανένταξης μιας ομάδας ανήλικων φυλακισμένων. Θα νιώσουν έτοιμοι να βγουν στον αφιλόξενο κόσμο; Πώς μπορεί το θέατρο να βοηθήσει αυτά τα παιδιά; Κι αυτό αφορά μόνο όσους συμμετέχουν στην παράσταση ή και τους θεατές που είναι κρατούμενοι άλλων φυλακών;
4. Η δεύτερη ευκαιρία
Μία υπέροχη ιστορία που εξελίσσεται μέσα σε 3 χρόνια: Έφηβος από τη Λιθουανία βρίσκεται κρατούμενος στις φυλακές ανηλίκων μιας άγνωστης χώρας που δεν έχει ξαναδεί, ούτε μιλάει τη γλώσσα της. Ή θα μείνει στο κελί του παραιτημένος ή θα βρει τρόπο να επαναπροσδιορίσει τη ζωή του. Στο σχολείο της φυλακής θα προσπαθήσει να μάθει ελληνικά, να ανακαλύψει τα κρυμμένα ταλέντα του κι ίσως μια μέρα να σπουδάσει στο Πολυτεχνείο. Θα τα καταφέρει;
5. Πέρα από τα όρια
Η φυλακή σαν ένα φωτεινό διάλειμμα σε μια δύσκολη ζωή; Μια ομάδα καθηγητών αποφασίζει να ιδρύσει σχολείο σε μια φυλακή ανηλίκων στην Αυλώνα και ο τρόπος που βλέπουμε τη γνώση και τον πολιτισμό να εισβάλλουν στη ζωή αυτών των παιδιών είναι συγκινητικός. Η έκπληξη, η αισιοδοξία, τα εφόδια για την «επανεκκίνηση».
6. Μιλάντ - Ο πλανήτης μου
Ο Τζελανί παντρεύτηκε γυναίκα από διαφορετική φυλή. Για να μην τους σκοτώσουν, έφυγαν κρυφά από την πατρίδα τους. Με τα πόδια –με κάθε τρόπο– έφτασαν, μήνες μετά, σε ένα ποτάμι. Άλλοι, για να το περάσουν, πεθαίνουν κι άλλοι μπαίνουν κολυμπώντας στην Ευρώπη. Όμως, στην πρώτη ευρωπαϊκή χώρα, την Ελλάδα, βρέθηκαν –με τα παιδιά τους– άστεγοι κι αποκλεισμένοι χωρίς να μπορούν να πάνε ούτε μπρος ούτε πίσω. Ο Τζελανί, αντιμέτωπος με το δίλημμα, πρέπει να αποφασίσει. Αν φύγει ένα από τα παιδιά ασυνόδευτο και φτάσει σώο στη Γερμανία, θα καταφέρει να τραβήξει κοντά του και την υπόλοιπη οικογένεια. Τα παιδιά του θα μάθουν με βίαιο τρόπο πώς βρίσκει κανείς τον πλανήτη του ή πώς τον στήνει εξαρχής. Και αν η Γερμανία είναι πραγματικά η λύση ή ένας νέος εφιάλτης.
7. Η βαμβακερή μου οικογένεια
Γυναίκες ασυνόδευτες με τα παιδιά τους, διωγμένες για πολιτικούς λόγους από τις χώρες τους, βρίσκουν καταφύγιο σε έναν ξενώνα στη Συγγρού όπου μια ομάδα ειδικών τις βοηθάει να ενταχτούν και να αναζητήσουν άλλα εξορισμένα μέλη της οικογένειάς τους και κυρίως να προσδιορίσουν το μέλλον τους σε μια άγνωστη ήπειρο, νόμιμα κι αποτελεσματικά.
8. Η σχεδία μου
Οι άστεγοι αυτής της πόλης δεν είναι μόνο αυτοί που φαίνονται. Οι άνεργοι «νεόπτωχοι» της χώρας δεν έχουν καμιά ελπίδα. Ο Τζον Μπερντ, ένας τέως άστεγος, δημιούργησε το περιοδικό που ξεκίνησε στο Λονδίνο και έφτασε μέχρι την Αθήνα. Η ομάδα της ελληνικής «Σχεδίας» σχηματίζεται. Ένας τρόπος που μπορεί ένας αποκλεισμένος να ξαναβρεί σπίτι, δουλειά νόμιμη, να σπουδάσει και να διεκδικήσει τη συνδρομή από την κοινωνία που τον έχει διώξει.
9. Γκολ στη φτώχεια
Η ποδοσφαιρική Εθνική Ελλάδας Αστέγων αγωνίζεται με άλλες ομάδες αστέγων (όπως η ομάδα της Ινδονησίας που αποτελείται από φορείς HIV) στην Πολωνία. Μπροστά στο φακό η ομάδα βάζει γκολ, τρώει γκολ, και αποδεικνύει πως το ποδόσφαιρο, η κοινωνικοποίηση και η αποδοχή μπορεί να γίνουν σημαντικά «όπλα» για να διαχειριστεί κανείς τις δυσκολίες μιας ζωής όταν μοιάζει χαμένη.
10. Matternet
Ένας έλληνας μηχανικός, ο Ανδρέας Ραπτόπουλος, ψάχνει και ταξιδεύει, και ανακαλύπτει νέες εφαρμογές που διευκολύνουν το βίο. Σε ένα πανεπιστήμιο στους χώρους της ΝASA, το Singularity University που οργανώνει ένας άλλος Έλληνας της διασποράς, ο Πήτερ Διαμάντης, καταφέρνει να πραγματοποιηθεί ένα ουτοπικό όνειρο: ο Ραπτόπουλος, πρώτος, κατασκευάζει drones για ειρηνικό στόχο ως τρόπο ενίσχυσης τριτοκοσμικών πληθυσμών. Μια πορεία που ξεκινάει από το Πολυτεχνείο, φτάνει στο Λονδίνο και καταλήγει στο Σαν Φρανσίσκο, το Silcon Valley, την Amazon και τέλος τα δύσβατα βουνά της Μογγολίας.
11. Start up θα πει… ξεκινάω
Άνεργοι έλληνες που ψάχνουν τον τρόπο να προωθήσουν τη δουλειά τους στο εξωτερικό, φτάνουν στο Silicon Valley. Πετυχημένοι Έλληνες της Καλιφόρνιας τους υποστηρίζουν και τους καθοδηγούν τροφοδοτώντας παράτολμα όνειρα και παράξενες ιδέες που δημιουργούν τις νέες εταιρείες. Happy end: Κάποιες γίνονται ανάρπαστες από κολοσσούς όπως η Google.
12. Greek Animal Rescue
Ένα αδέσποτο κακοποιημένο, βαριά άρρωστο, με τρία πόδια, παρατημένο σε μια βιομηχανική έρημο. Ένας σύλλογος από το Λονδίνο που αποφάσισε πως πρέπει να φροντίσει τα αδέσποτα της Ελλάδας. Μια ομάδα νέων που στο περίσσευμα του χρόνου τους περιπολούν στον Ασπρόπυργο περιθάλποντας αδέσποτα. Οι ήρωες μιας περιοχής που μοιάζει κολαστήριο. Γιατί τα αδέσποτα από την Ελλάδα, τα greekies, είναι ιδιαίτερα δημοφιλή για υιοθεσίες στο εξωτερικό; Σ’ ένα απροσδόκητο φινάλε η ταινία ψάχνει να ανακαλύψει πως υπάρχει ελπίδα για τους καταδικασμένους σκύλους.
