Η Ομάδα Art Vouveau παρουσιάζει για 10 παραστάσεις Τα Δεκανίκια ή πώς ξέμαθα να περπατώ στην Baumstrasse, ξυπνώντας αναμνήσεις από τις ημέρες του βωβού σινεμά και την slapstick κωμωδία και μας εξηγεί το concept
Η παράσταση Τα Δεκανίκια ή πώς ξέμαθα να περπατώ είναι βασισμένη σε ομώνυμο ινδικό λαϊκό παραμύθι. Απουσιάζει όμως κάτι τι ινδικό: από τη μουσική, τα κοστούμια, την κινησιολογία... Πως προέκυψε αυτό;
Από την αρχή της έρευνας μας είχαμε αποφασίσει ότι η αισθητική και η εικόνα της παράστασης έπρεπε να παραπέμπει στο βουβό κινηματογράφο του 1920-30 οπότε και αποφύγαμε τον Ινδικό χαρακτήρα του παραμυθιού (εκτός από αυτό είναι και πολύ δύσκολο να βρεις θέατρο που να χωράει ενήλικο ελέφαντα…).
Μια παράσταση μόνο με πιάνο. Ο μουσικός σας, αισθάνεται άραγε καμιά φορά σαν χειριστής ενός θιάσου από μαριονέτες που υπακούουν πιστά στο δικό του τέμπο και μπρίο;
Σε μια βουβή ταινία με αντίστοιχη μουσική οι κινήσεις είναι καλοκουρδισμένες και συγχρονισμένες με μόνη διαφορά ότι η μουσική μπαίνει κ μοντάρεται έπειτα. Όταν κάτι τέτοιο μεταφέρεται στο θέατρο όπου όλα συμβαίνουν εκείνη τη στιγμή και το μόνο ακουστικό μέσο έκφρασης είναι η μουσική, ο μουσικός αναγκαστικά πρέπει να θέσει το ρυθμό της εκάστοτε δράσης, αλλά και να τον διαμορφώσει ανάλογα με τις περιστάσεις και τις διαθέσεις (κινήσεις) των ηθοποιών. Επομένως η σχέση του μουσικού και των ηθοποιών είναι αμφίδρομη.
Σε μια μακρινή πολιτεία η ζωή κυλά ήρεμη μέχρι την ημέρα που ανακοινώνεται μια εξωφρενική βασιλική διαταγή: «Όλοι υποχρεωτικά θα περπατούν με δεκανίκια!» Τι συμβολίζουν για τον καθένα από εσάς τα δεκανίκια; Υπάρχουν φορές που δεν είναι υποχρεωτικά κάτι κακό…
Τα δεκανίκια από μόνα τους φυσικά και δεν συμβολίζουν κάτι κακό. Κακό για μια κοινωνία είναι να ενσωματώνει και να υιοθετεί μια διαταγή (έναν νόμο κτλ.) ως αδιαπραγμάτευτη αναγκαιότητα και ακλόνητο τρόπο ζωής για όλα της τα μέλη ανεξαιρέτως. Κακή είναι η πεποίθηση που πολλές φόρες έχει η εξουσία ότι μόνο με τον δικό της τρόπο θα έρθει η ευτυχία σε αυτούς που εξουσιάζει (πχ. αν όλοι-ες έχουν μια τηλεόραση στο σπίτι τους και ό,τι λέγεται από τα δελτία ειδήσεων αποτελεί αναμφισβήτητη αλήθεια.)
Κατά τη γνώμη σας, στη ζωή, η υπακοή ή η ανυπακοή έχει το μεγαλύτερο τίμημα;
Κατά την γνώμη μας τίμημα εμπεριέχουν οι επιλογές. Είτε αυτές προκύπτουν από την υπακοή σε αξίες, κανόνες, κώδικες τιμής, ιδεολογίες, θεσμούς κτλ. είτε από την ανυπακοή εν γένει. Το ''τίμημα'' είναι κάτι σχετικό ανάλογα με το κόστος που ο καθένας-μια είναι διατεθειμένος να πληρώσει για τις επιλογές του. Ας πούμε ποιος πληρώνει το μεγαλύτερο τίμημα: ένας σακάτης βασιλιάς που κυβερνά έναν λαό που τον μισεί ή ένας ελεύθερος ερημίτης που κανένας άλλος δεν γνωρίζει την ύπαρξή του;
Οι άνθρωποι μιλούν συχνά για την ελευθερία του Λόγου και ξεχνούν ίσως πόσο τους εντυπωσιάζει η ελευθερία της κίνησης (και πόσο τους απελπίζει η απουσία της). Ποια κίνηση εκφράζει καλύτερα για εσάς την ελευθερία; Την επανάσταση; Την αγάπη;
Οποιοσδήποτε άνθρωπος, για να μπορούμε να πούμε ότι είναι ενταγμένος σε ένα κοινωνικό σύνολο αναγκαστικά ακολουθεί και ως ένα σημείο υπακούει στις δεδομένες συνήθειες του συνόλου (αλλιώς αφήνει κάποιος να εκφραστεί η χαρά του ή η λύπη του μέσα στην παρέα του και αλλιώς στον εργασιακό του χώρο)' έτσι μόνο γίνεται αποδεκτός και άρα λειτουργικός μέσα σε αυτό το σύνολο. Από τη στιγμή που θα αρχίσει να δοκιμάζει τα όρια των άτυπων κανόνων συμπεριφοράς τόσο του λόγου όσο και της κίνησης , μόνο τότε πιστεύουμε πως ανακαλύπτει και ο ίδιος ποιες εκδηλώσεις του εκφράζουν καλύτερα τα συναισθήματα του. Επίσης, άλλη κίνηση θα διάλεγε ένας άνθρωπος, για να εκφράσει τα συναισθήματα που του προκαλεί η λέξη ελευθερία όταν βρίσκεται μέσα στο στενό οικογενειακό του κύκλο (με όλες τις πιέσεις που μπορεί να υφίσταται εκεί) και άλλη στο χώρο της δουλειάς του. Αν δημιουργηθεί αυτή η ρωγμή στην "πεπατημένη" και αρχίσει να αποκτά άλλο λεξιλόγιο, άλλα εκφραστικά μέσα, τότε η επανάσταση είναι ένα δεκανίκι απόσταση.
Πως θέλετε να φεύγει ο θεατής στο τέλος της παράστασης; Ποιες είναι μερικές σκέψεις που κάνατε οι ίδιοι ολοκληρώνοντας το ανέβασμα αυτού του έργου;
Ένα καλλιτεχνικό αποτέλεσμα όπως μια θεατρική παράσταση στην περίπτωση μας αποτελείται από πολλαπλά σύμπαντα: Το σύμπαν του συγγραφέα, το σύμπαν του έργου , του σκηνοθέτη, των ηθοποιών και τέλος και σημαντικότερο του κοινού. Το σύμπαν του κοινού, δηλαδή τις σημασίες που θα παραχθούν στο φαντασιακό του καθενός που θα παρακολουθήσει ένα καλλιτεχνικό αποτέλεσμα, δεν μπορείς να τις ξέρεις ή να τις κατευθύνεις ή ακόμα περισσότερο να τις προκαλέσεις (δηλαδή ο καθένας θα σκεφτεί ό,τι γουστάρει και αγαπά). Αυτός άλλωστε είναι και λόγος που συνεχίζουμε να πηγαίνουμε να δούμε το ανέβασμα ενός Άμλετ ή μιας Ηλέκτρας ενώ γνωρίζουμε από την αρχή τι θα συμβεί στο τέλος. Πηγαίνουμε για να συναντηθούμε με το σύμπαν των καλλιτεχνών, του έργου και του συγγραφέα. Το πώς φεύγουμε μετά είναι μια άλλη ιστορία... Στο σύμπαν των Δεκανικιών πάντως η πραγματικότητα στο τέλος υπερισχύει της κλασικής δομής του παραμυθιού που θέλει αυτούς να ζουν καλά και εμάς καλύτερα.
Πότε δημιουργήθηκε η Ομάδα Art Vouveau και σε τι άξονες στηρίζεται; Δεν εννοώ τους άξονες της παράστασης (βωβός κινηματογράφος, slapstick κωμωδία κλπ.), αλλά τις κατευθυντήριες γραμμές, το όνειρο αν θέλετε, το υλικό από το οποίο είναι φτιαγμένο αυτό που κρατά την ομάδα.
Η Ομάδα Art Vouveau δημιουργήθηκε τον Σεπτέμβρη του 2013, έπειτα από πρωτοβουλία της Δανάης Τίκου να προσεγγίσει τα υπόλοιπα μέλη με στόχο τη θεατρική έρευνα πάνω στις τεχνικές αφήγησης του αμερικάνικου βωβού κινηματογράφου του ‘20 και του ‘30 καθώς και του Γερμανικού εξπρεσιονισμού. Ακολουθώντας την απλή ανάγκη μας να μάθουμε και να αναπαράγουμε τον υποκριτικό κώδικα των αγαπημένων μας χαρακτήρων - τύπων του βωβού κινηματογράφου Chaplin, Keaton κτλ. ανακαλύψαμε μια καινούργια σκηνική διασκέδαση που πήγαζε από το συλλογικό άνοιγμα της φαντασίας, την αναζήτηση του ευγενούς και ποιοτικού αστείου, τον αλληλοσεβασμό στη δημιουργικότητα του άλλου, και φυσικά το χτίσιμο μιας καλλιτεχνικής ταυτότητας.
