Ο καθένας τους παίζει στην παράσταση που σκηνοθέτησε ο άλλος. «Ιμμανουέλ Καντ» και «Loot - Τα λάφυρα». Πόσο μοιάζουν και πόσο διαφέρουν; Ποια είναι αυτά που τους ενώνουν και ποια αυτά που τους διαφοροποιούν; Είναι μια ακόμα θεατρική παρέα; Θελήσαμε να μάθουμε...
Σκηνοθέτης & ηθοποιός
Μάκης Παπαδημητρίου Νομίζω κανένας από τους δύο μας δεν ξεκίνησε να σκηνοθετεί έχοντας στο μυαλό του πως η άποψή του θα είναι και θα λειτουργεί ως μια αδιαπραγμάτευτη εντολή. Αυτό δεν σημαίνει πως κάναμε δημοψήφισμα για το πώς θα γίνεται κάθε τι. Υπήρξε όμως και φιλτράρισμα απ’ όλους όσοι συμμετέχουμε σε σημεία που απαιτούνταν αυτό. Την τελική πάντως ευθύνη την είχε ο καθένας μας για την παράσταση που σκηνοθέτησε.
Γιάννος Περλέγκας Mια ευτυχής συγκυρία ήταν να σκηνοθετεί ο καθένας μας από ένα έργο και ο άλλος να πρωταγωνιστήσει στην παράσταση. Τα πράγματα δεν κύλησαν μόνο ομαλά, αλλά ήταν ευεργετικά και για τους δύο. Όταν γνωρίζεσαι χρόνια με κάποιον –με τον Μάκη από τη σχολή–, τον ξέρεις καλά, πώς σκέφτεται και αντιμετωπίζει τα πράγματα, είναι ωραίο να μπορείς κάποτε να μοιραστείς μαζί του και επί σκηνής τις απόψεις αυτές.
Μ.Π. Ως χαρακτήρες διαφέρουμε πολύ αλλά μοιραζόμαστε και πολλά κοινά πράγματα – το κυριότερο την αγάπη μας για το θέατρο. Ωστόσο θεωρώ σημαντικό πως μπορούμε όταν βρισκόμαστε εκτός θεάτρου να μη συζητάμε μόνο για τη δουλειά. Προσωπικά έχω μεγάλη ανάγκη για αποσυμπίεση. Θέλω να υπάρχει διακριτός ο διαχωρισμός μεταξύ της προσωπικής μου ζωής και της δουλειάς.
Γ.Π. Έχω συνεργαστεί στο παρελθόν με μια ομάδα/παρέα και ένιωσα να υφέρπει ένα είδος φασισμού – της σιγουριάς, ίσως; Μου αρέσει η ιδέα της ομάδας, αλλά της ομάδας που συναντιέται από καιρού εις καιρόν. Αυτό που συμβαίνει εδώ, δηλαδή. Γιατί ο καθένας μας έρχεται με τα δικά του διαφορετικά πράγματα να συναντήσει τον άλλο που δείχνει περιέργεια και σεβασμό να ακούσει, να δει, να μάθει. Γιατί τελικά, όσο κι αν γνωριζόμαστε, πάντα υπάρχει χώρος για την έκπληξη. Δεν θα μπορούσα να φανταστώ τον εαυτό μου σ’ έναν κωμικό ρόλο, όπως αυτόν που κάνω στο Loot· όπως και τον Μάκη κάποιοι, ίσως, δεν θα μπορούσαν να φανταστούν να παίζει το ρόλο στην παράσταση που σκηνοθετώ. Ο Μάκης έφτιαξε ένα κλίμα στην πρόβα όπου μας ζήτησε να εμπιστευτούμε τη βλακεία, τη θρασύτητα, προκάλεσε ένα «σαμποτάρισμα» προκειμένου να κρατήσει μόνο ό,τι χρειαζόταν. Στη δική μου του ζήτησα να είναι πιο ευάλωτος σε σχέση με τη δύναμη που δείχνει να έχει.
«Ιμμανουέλ Καντ»
Γιατί επέλεξα το έργο
Μ.Π. Με τα παιδιά που συνεργαστήκαμε θέλαμε να βρούμε μια κωμωδία, ένα αστείο έργο. Το «Loot-Tα λάφυρα» υπήρχε ως ιδέα να γίνει παράσταση από παλιά, αλλά τώρα υπήρξαν οι συνθήκες να πραγματοποιηθεί. Ανεξάρτητα από το ενδιαφέρον του θέματος, αυτό το έργο έδωσε την ευκαιρία να δω φίλους μου να δουλεύουν ακομπλεξάριστα και ελεύθερα, να γουστάρουν να πάνε στην πρόβα, κάτι που δεν συμβαίνει γενικά πολύ συχνά. Από την αρχή είπαμε πως θα κάναμε περιορισμένης διάρκειας πρόβες, πεντάωρες για την ακρίβεια με δύο ρεπό την εβδομάδα. Πως θέλαμε το αποτέλεσμα να είναι προϊόν μιας χαλαρής διαδικασίας. Βιώσαμε λοιπόν μια χαλαρότητα, η οποία λειτούργησε ευεργετικά. H ελευθερία που νιώσαμε όλοι στις πρόβες δεν είχε να κάνει με ασυδοσία, δεν έκανε ο καθένας ό,τι του κατέβει, αλλά δοκίμαζε και έφερνε πράγματα τα οποία τα βλέπαμε από κοινού. Έτσι θέλω να δουλεύω. Θέλω να αντικαταστήσω το «ωχ, σε μισή ώρα έχω πρόβα» με το «τι ωραία, σε μισή ώρα έχω πρόβα». Το έργο μάς έδωσε την ευκαιρία σε όλους μας να δείξουμε λίγο από τον «κουνημένο» μας εαυτό – τι σχέση δηλαδή που έχουμε με το χιούμορ.
Γ.Π. Με δεδομένο πως είναι η πρώτη φορά που σκηνοθετώ, ήθελα εκτός των καλλιτεχνικών κριτηρίων το έργο που θα επέλεγα να αναφέρεται και σε πράγματα που με απασχολούσαν. Τον Τόμας Μπέρνχαρντ τον αγαπούσα από μικρός. Στο έργο του «Ιμμάνουελ Καντ» χρησιμοποιεί το φιλόσοφο προκειμένου να μιλήσει για τη φθορά, την αγωνία του θανάτου και το τι είδους συνέπειες έχεις όταν κλείνεσαι υπερβολικά στον εαυτό σου και στη δουλειά σου. Ειδικά το τελευταίο με απασχολεί πολύ, γιατί κάπως έτσι λειτουργώ κι εγώ. Κλείνομαι και γαντζώνομαι από τη δουλειά μου, είμαι υπέρ-συγκεντρωμένος σ’ αυτή, κάτι που μου στερεί ακόμα και τη χαρά του να βλέπω τι γίνεται γύρω μου. Έτσι το είδα ως μια ευκαιρία «αυτοκριτικής», αλλά και για να «αυτοσαρκαστώ».
Τι ζηλεύω στον άλλο
Μ.Π. Θα ήθελα να έχω την επαφή με τη μουσική που έχει ο Γιάννος. Αυτό όμως που περισσότερο με ενθουσιάζει είναι πως έχει μια ιδιάζουσα πνευματικότητα επί σκηνής. Διαθέτει μια πολύ προσωπική αντίληψη των πραγμάτων όταν παίζει και καθόλου αυτό που ονομάζω θεατρίλα ή μανιέρα – κάτι που συναντάς πολύ συχνά. Είναι πέρα από το καλός ηθοποιός. Τι σημαίνει «καλός ηθοποιός»; –είναι κάτι που μας απασχολεί και το συζητάμε πολύ μεταξύ μας. Είσαι καλός ηθοποιός όταν δείχνεις την άψογη τεχνική σου; Και τι γίνεται με την προσωπικότητά σου; Με κουράζει όταν κάποιος παίζει απλά καλά, χτίζει άψογα ένα ρόλο και δεν τον ενδιαφέρει αν θα μας αφήσει να επικοινωνήσουμε με το ποιος πραγματικά είναι, αλλά μόνο να προβάλει τη βιρτουοζιτέ του… Βαριέμαι. Βέβαια, είναι πολλές φορές που δεν φέρνει την ευθύνη αυτού του αποτελέσματος ο ίδιος ο ηθοποιός, είναι κάτι που του έχει ζητηθεί από το σκηνοθέτη. Όπως εκτός από τη θεατρίλα, βαριέμαι επίσης και τη σκηνοθετίλα. Αυτό που μ’ αρέσει είναι να μπορούμε να δημιουργούμε τις συνθήκες εκείνες που ο θεατής γίνεται συμμέτοχος/συνένοχος. Για μένα αυτό έχει τη μεγαλύτερη αξία.
Γ.Π. Ζηλεύω στον Μάκη το ότι είναι ατρόμητος, ανερυθρίαστος. Βγαίνει στη σκηνή και ό,τι κάνει το κάνει με τρόπο που δείχνει πως δεν κοστίζει τίποτα σ’ αυτόν. Κάπως έτσι είναι και στη ζωή, ορμάει ακάθεκτος. Νομίζω πως προσπάθησα να του κλέψω κάτι απ’ όλα αυτό παίζοντας στην παράστασή του. Πάντως θεωρώ πως είναι ένα προσωπικό μου έλλειμμα αυτή η δειλία (να την πω;) που με διακρίνει. Έχω χάσει πολλούς ρόλους γιατί δεν μπόρεσα να μπω σ’ αυτούς απενοχοποιημένα ή με χαρά. Με τα χρόνια ίσως καταφέρω να διορθωθώ.
Μ.Π. Δεν κάνεις πάντα κάτι προκειμένου να κερδίσεις την καθολική αποδοχή. Είναι ωραίο να δίνεις τη δυνατότητα στον εαυτό σου να δοκιμάσει πράγματα, χωρίς να σ’ ενδιαφέρει αν θα φας τα μούτρα σου. Έχουμε παίξει σε παραστάσεις όπου έχουμε ομολογήσει στον εαυτό μας πως είμαστε καλοί, αλλά και σε άλλες πως ήμασταν άθλιοι. Εξάλλου ποιος είσαι που να μην έχεις δικαίωμα να φας και τούμπες;
«Ιμμανουέλ Καντ»
Τι διακρίνει τη γενιά τους
Μ.Π. Είναι δύσκολο να μιλήσεις για γενιές, και πώς καθορίζονται τα όριά τους; Το γεγονός πως κάποιοι από εμάς σκηνοθετούν δεν σημαίνει πως μια συγκεκριμένη γενιά ηθοποιών θέλει να σκηνοθετεί, αλλά όλο αυτό έχει να κάνει καθαρά με την προσωπικότητα του καθένα μας. Μετά είναι και οι συγκυρίες που μερικές φορές οδηγούν σε αποφάσεις.
Γ.Π. Θυμάμαι τον Βογιατζή που έλεγε πως «κάθε ηθοποιός αναγκαστικά θέλει να γίνει σκηνοθέτης αν θέλει να είναι πιο ακριβής στη δουλειά του». Αυτό που βλέπω είναι πως οι ηθοποιοί που είναι λίγο μικρότεροι από εμάς έχουν μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση και δεν νιώθουν την ανάγκη ενός πνευματικού πατέρα με την έννοια του προτύπου ή του γκουρού. Αυτό είναι καλό αλλά και λίγο επικίνδυνο γιατί εύκολα μπορείς να πιστέψεις πως είσαι παντοδύναμος.
Θέατρο ή εκδρομή (τώρα που μπήκε η άνοιξη)
Μ.Π. Μπορώ να πάρω και τα δύο; Ο Μπέρνχαρντ είπε «Οι παραστάσεις στο θέατρο πρέπει να ανεβαίνουν το πολύ 10-12 φορές και μετά χρειάζεται ένα μαστίγιο για τους ηθοποιούς ώστε να το πάρουν από την αρχή». Η επανάληψη πολλές φορές είναι θάνατος –αν και πάντοτε εξαρτάται από το έργο ή την παράσταση.
Γ.Π. Μου λείπει η ξεκούραση, θα ήθελα να πω προτιμάω την εκδρομή, αλλά έχω κουρδιστεί με τέτοιο τρόπο που αν μου πάρουν από τα χέρια αυτό το παιχνίδι, δεν ξέρω αν θα τα βγάλω πέρα. Ίσως να φταίει και το γεγονός πως σκηνοθετώ για πρώτη φορά, δουλεύω καιρό γι’ αυτή την παράσταση, την έχω μεταφράσει… Υπάρχει μια ανωμαλία στη συνεχή επανάληψη, αλλά ομολογώ είμαι πολύ εξαρτημένος.
19°
