Δύο πολύ καλές κωμωδίες παίζονται σε Αθηναϊκές σκηνές και αποδεικνύουν πως η πολιτική βρίσκεται παντού, πίσω απ’ όλα τα κοινωνικά και διανθρώπινα φαινόμενα.
Κανίβαλος ή Η ανείπωτη ιστορία ενός οικονομικού δολοφόνου
Ένας αυτοδίδακτος «γιατρός» που εκλαμβάνει τη ζωή «ως ασθένεια» ενώ θεωρεί ότι ο ορθολογισμός επιλύει κάθε πρόβλημα, ένας αλλόκοτος μπάρμαν που θέλει επειγόντως απογόνους κι η γυναίκα του, η οποία μετέχει στην Ένωση για την πάταξη του «οργανωμένου εγκλήματος», ένας Υπουργός, ο οποίος εφευρίσκει «έξυπνους» τρόπους για να γεμίσει το ταμείο του κράτους, ένας ελεγκτής του ΣΔΟΕ που φορολογεί κάθε τι ζωντανό, ένα κοριτσάκι και ο πατέρα της που ζητιανεύουν, συναντιούνται σ’ ένα μπαρ. Η απροσδόκητη εμφάνιση ενός «κανίβαλου» ταράζει τη γαλήνη της ετερόκλητης αυτής παρέας, ενώ η συνάντηση μαζί του αποβαίνει μοιραία για έναν εξ αυτών. Οι συνδαιτυμόνες αναστατώνονται. Κατορθώνουν όμως να «προσαρμοστούν», στη νέα κατάσταση, μέχρι την επόμενη εμφάνιση του … κανίβαλου.
Πρόκειται για ένα θεατρικό κείμενο (Δ. Ζουγκός, συγγραφέας) που συγγενεύει εξ αίματος με το θέατρο του παραλόγου και τον υπερρεαλισμό, χωρίς όμως να καταφεύγει στη μίμηση. Αφομοιώνει λειτουργικά και αποτελεσματικά τη σαρκαστική κοινωνική σάτιρα του Ιονέσκο, την ειρωνική πινελιά του Βιτράκ αλλά και την ευφάνταστη έμπνευση του Σουίφτ κ.ά. Η δραματουργία του εσωτερικώς συνεπής, πράγμα δύσκολο για ένα θεατρικό κείμενο του παραλόγου, ο μύθος του ευσύνοπτος και περιεκτικός, η αλληγορία του ευφυώς σημαίνουσα. Ο λόγος «ορθολογικός» μέσα στην ανοικείωση των καταστάσεων, με χιούμορ και στοχασμό σε ισορροπημένες δόσεις. Ένα σημαντικό θεατρικό έργο, από έναν έλληνα συγγραφέα που αξίζει να παρακολουθήσουμε.
Η σκηνοθεσία (Αυγ. Ρεμούνδος) αναδεικνύει και εμπλουτίζει το κείμενο με τις αναπαραστατικές της επιλογές, εντείνει τη δυναμική του λόγου και επιτείνει το διφορούμενο των καταστάσεων. Εγγράφει ένα «νέο» κείμενο στο υπάρχον. Εμπνευσμένη, καθώς υπερνικά και τον σκόπελο της μικρής σκηνής. Τα σκηνικά (Τ. Αβδελοπούλου), ιδίως οι πίνακες/τρόπαια υποδεικνύουν τη στείρα ματαιοδοξία του μικροαστισμού, και ο φωτισμός (Αν,. Ρεμούνδου) υπαινίσσεται διακριτικά. Ο θίασος (Γ. Αγγελόπουλος, Άρτ. Γρύμπλα, Σ. Πανάγου, Αλκ. Σταθάτου) με την υποκριτική του ομοιογένεια εμψυχώνει το εγχείρημα. Ξεχωρίζουν η Ελένη Τυρέα (Μέλχιοτ) και ο Αυγ. Ρεμούνδος (Κλαρόν) για την αριστοτεχνική τους ερμηνεία.
Μια παράσταση καίριου πολιτικού σχολιασμού πάνω στην αλλοτρίωση της σύγχρονης ελληνικής, και όχι μόνο, παγκοσμιοποιημένης κοινωνίας, υπό τον πέπλο της υπερρεαλιστικής σάτιρας. «Βλέπω γύρω μου πολλά καπέλα χωρίς … κεφάλι» αποφαίνεται ο Μέλχιοτ. Σαν και τον ακέφαλο μπάρμαν που λικνίζεται αυτάρεσκα υπό τους ήχους μιας ευφρόσυνης μουσικής, σε πείσμα όσων σημαντικών συμβαίνουν γύρω του, δηλαδή ...γύρω μας!
Ελάτε σε μας για έναν καφέ
Τρεις γεροντοκόρες αδερφές υποδέχονται στο σπίτι τους έναν ώριμο άντρα, με το πρόσχημα να τους βοηθήσει σε κάποια φορολογικά ζητήματα. Η σεξουαλική τους στέρηση αλλά και η ανελευθερία των πουριτανικών τους καταβολών, τις καθιστά εύκολη λεία στην αδηφάγο «όρεξη» του διεστραμμένου φασίστα Παροντσίνι. Νυμφεύεται τη μία εξ αυτών αλλά κυριαρχεί πάνω σε όλες, μέχρι του σημείου να τις εξαθλιώσει.
Το κείμενο, διασκευή της νουβέλας του Πιέρο Κιάρα «La spartizione” (1964) και της ταινίας «Venga a prendere il caffe da moi» (1970), καταδεικνύει με χιούμορ και καυστική σάτιρα, πώς μία πρόσκληση σε … καφέ, μπορεί να οδηγήσει σε ολέθρια αποτελέσματα για τους οικοδεσπότες. Πώς ο γενναίος στρατιώτης και θρησκευόμενος, δημόσιος υπάλληλος υποθηκοφυλακείου κρύβει μέσα του έναν αδίστακτο, βίαιο και καταπιεστικό φαλλοκράτη. Πώς η πολιτική ιδεολογία, εν προκειμένω ο φασισμός, εισδύει ανεπαισθήτως και αδιόρατα, στην κάθε οικογενειακή εστία, διαρρηγνύει τον ιστό της, ανατρέπει την ούτως ει άλλως διαταραγμένη συνοχή της και τελικώς καταστρέφει εκ βάθρων τη σύνθεσή της. Η αποσαθρωμένη ιταλική οικογένεια των αρχών του ’30, γίνεται ο στίβος όπου η αθωότητα και η αφέλεια πέφτουν θύματα του παμφάγου και αποφασισμένου για κυριαρχία φασιστικού «ιδεώδους», με δούρειο ίππο, την ανικανοποίητη σεξουαλικότητα.
Ο Β. Νικολαΐδης (σκηνοθεσία) αξιοποιεί αριστοτεχνικά και με πύκνωση του παραστασιακού χρόνου τον μύθο, σε σκηνικές εικόνες σκωπτικής αντιπαράθεσης, άψογου ρυθμού και συμμετρίας, σαν να ήταν μουσικές παρτιτούρες. Εκμεταλλεύεται τις κόγχες και τις κρυφές γωνίες της σκηνής για να υποφωτίσει (Απ. Τσατσάκος) με μαεστρία τις σκηνικές του φιγούρες. Η άρτια χορογραφημένη κινησιολογία (Κική Σελιώτη) σε συνδυασμό με τις μουσικές επιλογές, την ευκινησία των ηθοποιών και τη σκηνοθετική καθοδήγηση ολοκληρώνουν τη σκηνική σύνθεση με την αρτιότητα ενός ποιήματος. Απολαυστικές όλες οι ερμηνείες (Θ. Κουρλαμπάς, Θ. Σιάρκου, Μ. Καρακίτσου, Ευγ. Μαραγκού, Γ. Σκυριανός, Στ. Χατζημιχελάκη), με λιτότητα, απλότητα και μεστή δεξιοτεχνία, συνομιλούν σκηνικά με αξιομνημόνευτη συνέπεια.
«Νομίζω πως η συνάντησή μας δεν ήταν … τυχαία» λέει η Ταρσίλα, στο τέλος του έργου. Επισημαίνοντας πως η συνάντηση με τον φασισμό δεν είναι ποτέ …τυχαία!
