Πέρσι τον Μάρτιο με κάλεσε η Ιταλίδα σκηνοθέτιδα Lisa Nava να συμμετέχω ως μουσικός και ηθοποιός σε μια performance στο μουσείο σύγχρονης τέχνης του Μιλάνου, την Trienalle. Φυσικά δέχτηκα με μεγάλη χαρά, αλλά ο ενθουσιασμός μου ήταν πολύ μεγαλύτερος για το ότι θα είχα την ευκαιρία να επισκεφθώ τη γειτονική Βερόνα και να δω από κοντά την πόλη που αποτελεί το μαγευτικό σκηνικό του έργου «Ρωμαίος και Ιουλιέτα για 2», που σκηνοθετήσαμε από κοινού με την Αθηνά Μουστάκα και τον Κωνσταντίνο Μπιμπή.
Η ίδια η performance πήγε πολύ καλά και το επόμενο πρωινό με ένα χαμόγελο ως τα αυτιά πήρα το τρένο για τη Βερόνα. Η συγκίνησή μου ήταν μεγάλη γιατί είχα ήδη «ταξιδέψει» με το μυαλό και την ψυχή μου σε όλα αυτά τα υπέροχα μέρη που αναφέρονται στο έργο του Shakespeare. Περιπλανήθηκα αρκετή ώρα μέσα στα πανέμορφα σοκάκια της πόλης όπου τα φαντάσματα των δύο ερωτευμένων λέγεται πως πλανιούνται κάθε βράδυ κι η φωνή τους μπερδεύεται με τα νερά του ποταμού Vera, που έδωσε το όνομα στην πόλη. Αφού πέρασα μια βόλτα από την περίφημη Arena και συλλογίστηκα τις θηριωδίες του ανθρώπου που ως φαίνεται δεν έχει κάνει ούτε μισό βήμα μπροστά, ήπια τον καφέ μου στην Piazza delle Erbe, την κεντρική πλατεία της Βερόνας στην οποία τόσο η λιακάδα όσο και οι αεικίνητοι σερβιτόροι δεν είχαν κανένα κοινό με το αιματοκύλισμα μεταξύ Μοντέγων και Καπουλέτων που περιγράφει ο Shakespeare. Λίγα μέτρα πιο κει ήταν η Piazza dei Signori όπου έπαιξα για αρκετή ώρα κιθάρα αρνούμενος ευγενικά τα νομίσματα των περαστικών, που θεώρησαν ότι η πλανόδια τέχνη μου απαιτούσε αντίτιμο. Κάποια στιγμή το άγαλμα του Δάντη σαν να μου έγνεψε ότι ήρθε η ώρα να ολοκληρώσω το σκοπό του ταξιδιού μου στη Βερόνα (και στην Ιταλία...) και να επισκεφθώ το σπίτι των Καπουλέτων, το σπίτι της Ιουλιέτας.
Όταν έφτασα η καρδιά μου χτυπούσε δυνατά. Το μεσαιωνικό σπίτι με τους επιβλητικούς μαντρότοιχους ανέδιδε μυσταγωγία. Οι επισκέπτες μιλούσαν χαμηλόφωνα σαν να βρίσκονται σε ένα ναό, το ναό του έρωτα. Όμως για μένα υπήρχε ένα προαίσθημα ότι κάτι πολύ δυνατό επρόκειτο να συμβεί. Κοιτούσα σαν χαμένος τον κισσό που ανελισσόταν ρωμαλέος στο μεγάλο εσωτερικό τοίχο και ανέβαινε ως το μπαλκόνι της Ιουλιέτας. Το συναίσθημα ήταν υπέροχο γιατί μπορούσα να φαντασιωθώ τον Ρωμαίο να σκαρφαλώνει σαν επιδέξιο αερικό ως το μπαλκόνι των Καπουλέτων και να συναντά μυστικά την αγαπημένη του αψηφώντας το γεγονός ότι οι δυο τους ανήκαν σε οικογένειες που τις χώριζε αιώνια έριδα.
Είχα τόσες φορές μέσα στην πρόβα παίξει στο μυαλό μου ξανά αυτή τη σκηνή και τώρα να που ήμουν εκεί, ένας αυτόπτης φαντασμάτων, ένας ακόμα προσκυνητής της πιο μεγάλης και ιερής ανθρώπινης πλάνης: του έρωτα. Μου ήρθε πάλι στο μυαλό ο Shakespeare. Αναρωτήθηκα αν είχε επισκεφθεί το σπίτι των Καπουλέτων, αν είχε σταθεί στο σημείο που στεκόμουν εγώ. Με κατέλαβε ξανά το ίδιο ρίγος του προαισθήματος καθώς προσπαθούσα να καταλάβω το μηχανισμό της έμπνευσης του ποιητή: πώς δηλαδή μέσα σε ένα τόσο ονειρικό περιβάλλον τού ξύπνησε μια τόσο αιματηρή ιστορία. Μπορούσα να δω τον έρωτα στη σχέση του κισσού με το μπαλκόνι αλλά δεν μπορούσα να δω το θάνατο. Μέχρι που διάβασα ότι το μπαλκόνι ήταν μια μεσαιωνική σαρκοφάγος που με κατάλληλη επεξεργασία είχε μεταποιηθεί σε μπαλκόνι. Και με κατέλαβε ένα ρίγος καθώς σκέφτηκα ότι ο ποιητής είχε ταξιδέψει στην Ιταλία, είχε δει αυτή την τεχνοτροπία και οραματίστηκε αυτή ακριβώς την ιστορία: ένα μπαλκόνι που δυο νέοι ερωτευμένοι ζουν το απόλυτο του έρωτα χωρίς να γνωρίζουν ότι έχουν ήδη μακάβρια επιβιβαστεί σε μια λέμβο θανάτου, σε μια σαρκοφάγο.
Τα μάτια μου γέμισαν δάκρυα κι ας ήξερα ότι αυτό πιθανότατα να είναι μονάχα έργο καλπάζουσας φαντασίας και όχι ιστορικής τεκμηρίωσης, αλλά λίγα δευτερόλεπτα αργότερα με χτύπησε ένα δεύτερο ρίγος καθώς μια ακόμα έκλαμψη φώτισε το μυαλό και την ψυχή μου: στην παράσταση που έχουμε σκηνοθετήσει με τον Κωνσταντίνο και την Αθηνά τόσο το μπαλκόνι όσο και ο τάφος είναι καμωμένα από το ίδιο υλικό. Δημιουργούνται δηλαδή σκηνογραφικά με μια σκάλα. Όπως ακριβώς και το μπαλκόνι που έβλεπα μπροστά στα μάτια μου ήταν την ίδια στιγμή μπαλκόνι και συνάμα τάφος (σαρκοφάγος), έρωτας και θάνατος.
Πήρα τηλέφωνο λοιπόν τους δύο συνεργάτες μου και τους είπα: «Είμαστε σε καλό δρόμο».
Info: Η παράσταση «Ρωμαίος και Ιουλιέτα για 2» παίζεται στο Θησείον-Ένα Θέατρο για τις Τέχνες, Τουρναβίτου 7, Αθήνα, 210 3255444
22°
