«Σε βασανίζει, σε ανασταίνει, ένα παιχνίδι που κανείς ποτέ σωστά δεν το μαθαίνει»! Στην εκτέλεση του Γιώργου Μαρίνου και mass up με το «Night and day, you are the one» του Κολ Πόρτερ, που ακούγεται κιόλας σε κάποια σκηνή! Το «Ανατόλ», το πρώτο θεατρικό έργο του Άρθουρ Σνίτσλερ, γράφτηκε το 1893. Έως και το 1931, που πέθανε, ο συγγραφέας, που στην «Ονειρική Νουβέλα» του βασίστηκε το σενάριο του «Μάτια Ερμητικά Κλειστά» του Κιούμπρικ, δεν παρέκλινε ποτέ από την άποψή του για τα δυο βασικά θέματα για τα οποία γράφει κανείς: τον έρωτα και τον θάνατο. Θεατρικός συγγραφέας, διηγηματογράφος αλλά και γιατρός, ο Σνίτσλερ άφησε ένα έργο που σχηματικά θα μπορούσε επίσης να οριστεί και από μια συνεχή εμμονή από πλευράς του να εξερευνά τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι συνευρίσκονται ερωτικά. Το πανάρχαιο, αιώνιο θέμα της σεξουαλικότητας. Everybody wants to rule the «world»!
Ανακατεύοντας ήρωες και ηρωίδες από όλες τις κοινωνικές τάξεις, σ' ένα ερωτικό γαϊτανάκι από παρορμήσεις, τεχνάσματα, αυταπάτες, παγίδες, πάθη και αναπόφευκτες σκληρότητες για τους χαμένους του παιχνιδιού, ο Σνίτσλερ του «Ανατόλ» περισκοπεί σε όλες τις βινιέτες του ερωτικού θεάματος. Παραλλάσσοντας το φαρσικό ή το σαρκαστικό με το μελοδραματικό και το ρεαλιστικό ή ανόητα αισθηματικό, που συνεπάγεται. Love is a battlefield. Δύο ήρωες στη σκηνή κινούνται γύρω από τον Ανατόλ. Εύμορφος νέος με καταβολές χαρακτήρα αλλά και κάλλους μεταξύ Καζανόβα και Δον Ζουάν, περσόνα που ζει καθημερινούς και εφήμερους έρωτες. Από κανάρα σε κανάρα!
Μια ατελείωτη σκυταλοδρομία από γυναίκα σε γυναίκα, μια δίψα αλλά και ένα συνεχές ανικανοποίητο, πολύ κοντά στο μοντέλο εκείνο του καθημερινού άντρα που ο Σίγκμουντ Φρόιντ θα ψυχανάλυε στον καναπέ του, προσπαθώντας να φτάσει στο βάθος του υποσυνείδητου του. Παρένθεση: δεν είναι τυχαίο που ο Φρόιντ έτρεφε μεγάλη εκτίμηση για τον Σνίτσλερ. Στη Βιέννη του 1922 του στέλνει μια επιστολή που τελειώνει με το «Ναι, πιστεύω πως είστε ένας ερευνητής που εμβαθύνει στα έγκατα της ψυχολογίας, τολμηρός, και αντικειμενικός όσο κανένας άλλος».
Ο «Ανατόλ» Λευτέρης Βασιλάκης εξομολογείται στον φίλο του Μαξ, που ερμηνεύει ο Πέρης Μιχαηλίδης, όλα τα χρονικά των σχέσεών του με επτά γυναίκες-ερωτικά αντικείμενα. Που ερμηνεύει φόρα παρτίδα η Τζούλη Σούμα. That's why the lady is a tramp αλλά και vamp! Από ιστορία σε ιστορία, μεταμορφώνεται πότε σε λαϊκό κορίτσι, πότε σε αστή, πότε ναζιάρα χορεύτρια του μπαλέτου, γατούλα, τιγράκι, απελπισμένη παντρεμένη ή κορασίδα ρομαντική, η Σούμα κυριαρχεί με τους επτά ρόλους της. Αλλάζει κομψά κοστούμια, εναλλάσσει τα τροτέζικα καπέλα με φτερά σε αυστηρά συντηρητικά παλτό, αλλά ποτέ ρυθμό παιξίματος: κυριαρχεί σαν επτά εκδοχές θηλυκότητας με απρόβλεπτες ή απόλυτα προβλέψιμες αντιδράσεις επί του πεδίου/(παιδίου!) Μαξ. Οι επτά Σούμες κατοικούν σε κάθε τάξη, κάθε επάγγελμα, και εκφράζουν έναν ολιστικό γυναικείο ψυχικό περίγυρο. Στην πόλη των παράνομων ραντεβού ή στα δάση, που το σεξ γίνεται υπό καθεστώς παρσίματος - πονάει πάντα η πρώτη φορά, στη χλόη και τις σημύδες, μεταμορφωμένο αργότερα σε διαρκή ανάμνηση απώλειας. Ή παίρνοντας το σχήμα μιας κόκκινης φτηνής πέρλας. Ή ενός πολύτιμου και πανάκριβου διαμαντιού, ενθύμιο και αμοιβή. Οι 7 Σούμες αλληλοσπαράζονται με τον Ανατόλ-Βασιλάκη, αλλάζοντας ρόλους θύτη και θύματος, παίζουν το παιχνίδι της αγάπης με τρυφεράδα που μεταλλάσσεται σε βαναυσότητα. Με ευθυμία αλλά και με σπαρακτική μεταστροφή σε μίσος ή αδιάλλακτη, σαρκοβόρα εγκατάλειψη.
Κι ο Μαξ-Πέρης Μιχαηλίδης να ακούει ή να βλέπει πότε από την κλειδαρότρυπα και πότε αυτόπτης τον φίλο του Ανατόλ να παίζει κορώνα γράμματα την καρδιά και το κορμί του. Ο Μαξ, ώριμος, θυμόσοφος, κωλοπετσωμένος, κυνικός αλλά και βαθύς γνώστης, σχολιάζει τα δρώμενα, παραστέκεται, παρηγορεί, αλλά και καμιά φορά τα πυροδοτεί, κατευθύνοντάς τα σε ένα κάποιο τέλος, προκειμένου ο Ανατόλ να τελειώσει με τις αυταπάτες του έρωτα. Ή να κατακτήσει την υπόσχεση της αγάπης.
Έβλεπα τον Μαξ - Πέρη Μιχαηλίδη με το γκρίζο παλτό με τη γούνα αλλά και ένα κούρεμα που εντέχνως αντέγραφε το στιλιστικό μπαρόκ του Ουάιλντ, και αναμφίβολα ήταν σαν το φάντασμα του Όσκαρ να έπαιζε μπροστά μου εκτοξεύοντας τα συνηθισμένα «φαρμάκια» του. Μα πάνω από όλα απολάμβανα τον τρόπο με τον οποίο παρηγορούσε ή υποδαύλιζε τον ψυχισμό του Ανατόλ - Λευτέρη Βασιλάκη: και οι δυο στη σκηνή διδυμάρουν άψογα. Ο δάσκαλος με τον μαθητή, ο παλιός, που είναι αλλιώς, και ο νέος, που είναι μεν ωραίος, αλλά στο τέλος θα το πληρώσει όλο το χρέος. Η Σούμα, ο Μιχαηλίδης και ο Βασιλάκης παίζουν απόλυτα συγχρονισμένοι με το πνεύμα του Σνίτσλερ. Που ήθελε οι ήρωες του Ανατόλ να δημιουργούν μια παράξενα οικεία ταύτιση ως προς την ατάσθαλη ερωτική τους ζωή, με την ερωτική τρικυμία των θεατών του. Φαντασιακά και πραγματικά έσονται εις δράμα ένα αλλά και κωμωδία μία.
Από τη Βιέννη του 19ου αιώνα μέχρι το θέατρο Αλκμήνη στο Γκάζι, η απόσταση δεν είναι μεγάλη, και εδώ συνίσταται η αξεπέραστη γοητεία των κλασικών κειμένων. Ο Γιάννης Βούρος σκηνοθέτησε λιτά, αφήνοντας το κείμενο να δεσπόσει και να σαρώσει την ατμόσφαιρα, χωρίς εφέ ή εξτραβαγκάντζες «αποδόμησης» (ευτυχώς, ζήτω!). Μια παράσταση όπου πιθανόν φεύγοντας να ανακαλύψετε κάτι και από τα «δικά σας». Όλοι μας και όλες σας δεν υπήρξαμε κάποτε ή δεν συνεχίζουμε να είμαστε «δράστες»;
«Ανατόλ»: Κάθε Δευτέρα και Τρίτη, στις 21:30, στο Θέατρο Αλκμήνη (Αλκμήνης 8, Γκάζι, τηλ. 2103428651)
Μαξ: Πέρης Μιχαηλίδης
Οι εφτά γυναίκες του έργου: Τζούλη Σούμα
Ανατόλ: Λευτέρης Βασιλάκης
19°
