Η φωτογραφία είναι ένα χόμπι που απασχολεί συνεχώς περισσότερο κόσμο και τα νέα μέσα, με το Instagram πρωταγωνιστή, έχουν βοηθήσει τα μέγιστα ώστε να αγαπηθεί η φωτογραφία από νέο κόσμο και να προβληθεί ακόμη πιο άμεσα. Ο Αλέξανδρος Μπινόπουλος ανήκει σε μια γενιά, που «έμαθε» τη φωτογραφία πριν τα social media, αλλά τα χρησιμοποίησε, όταν έκαναν την εμφάνισή τους και σήμερα αποτελούν ένα από τα βασικότερα όπλα της.
Προγραμματιστής και μέλος της φωτογραφικής όμαδας «ΦΟΖ», ο Αλέξανδρος μετρά λίγα χρόνια, που ασχολείται σοβαρά με τη φωτογραφία και για ακόμη μια βδομάδα θα εκτίθεται στο «σκάζη», στο γνωστό μπλε τοίχο του μαγαζιού έκθεση φωτογραφίας του. Στην A.V. μίλησε για τις εμπειρίες που έχει αποκομίσει, το πώς ξεκίνησε και τι περιμένει από «τον καθαρό αέρα που αναπνέει», όπως χαρακτηρίζει τη φωτογραφία.
Ζούμε στην εποχή του Internet και του Instagram. Πόσο σε έχουν βοηθήσει τα social media και τι θα απαντούσες στην ερώτηση, αν μπορεί ο καθένας να γίνει φωτογράφος σήμερα;
Στην σημερινή «εποχή του internet» οποιοσδήποτε μπορεί να ξεκινήσει εύκολα να γίνεται φωτογράφος, συγγραφέας, προγραμματιστής, μάγειρας, κοκ. Έχουμε πλέον εξοικειωθεί με την αμεσότητα του μέσου στο οποίο μπορείς να βρεις ποιοτικές πηγές γνώσης. Το ζήτημα λοιπόν είναι τι έχεις να πεις και ποιος ο λόγος που θέλεις να το εξωτερικεύσεις. Αυτό είναι καθαρά προσωπική υπόθεση και σε πολλές περιπτώσεις σε ένα έργο μπορείς να βρεις αποτυπωμένη την ίδια την πρόθεση του δημιουργού.
Η ροή της εικόνας στις οθόνες μας έχει εκπαιδεύσει να έχουμε γρήγορα αντανακλαστικά κατηγοριοποίησης. Ένα μέρος του εγκεφάλου μας που αφορά την επεξεργασία της προσλαμβάνουσας εικόνας πρέπει να έχει εξελιχθεί σε σχέση με έναν αιώνα πριν. Οι ιντερνετικές πλατφόρμες αποτελούν ένα υπέροχο αρχείο έμπνευσης, αντιγραφής και μιμητισμού:η μίμηση είναι σημαντικότατο εργαλείο μάθησης, αρκεί να θέλεις να ανακαλύψεις και όχι μόνο να σε ανακαλύψουν.
Υπάρχει σαφώς ένα άγχος για το πλήθος των εικόνων εκεί έξω καθώς και ένας φόβος του να μη χάσεις κάτι σημαντικό. Η διαδικασία και ο ρυθμός της δημιουργίας όμως είναι ασύγχρονος με τον ρυθμό της κατανάλωσης και περιστασιακά το βάρος πρέπει να πέφτει είτε στο ένα είτε στο άλλο.
Θέλει πάντως ενασχόληση, θέλει χρόνο και επιμονή, ησυχία, παρακολούθηση και πειραματισμό. Για να γίνεις φωτογράφος λοιπόν πρέπει περιοδικά να ξεκόβεσαι από το μέσο που σε εμπνέει και σε προωθεί.
Προς το παρόν είσαι επαγγελματίας σε έναν διαφορετικό κλάδο. Τι ομοιότητες και διαφορές βρίσκεις στα δύο πεδία; Έχει επηρεάσει την τέχνη σου η άλλη δουλειά;
Ένας βαθμός διεκπεραίωσης στη φωτογραφική μου προσέγγιση είναι κοινός με τον τρόπο που δουλεύω και στο επάγγελμά μου. Και στις δυο μου ασχολίες είμαι περισσότερο εμπειρικός παρά θεωρητικός, χωρίς σε καμία περίπτωση να υποτιμώ την σημασία της θεωρητικής γνώσης. Επειδή ξεκίνησα αργά με τη φωτογραφία δεν χρειάστηκε να ασπαστώ αναγκαστικά ένα συγκεκριμένο είδος φωτογραφίας που θα με εγκλώβιζε και αυτό θυμίζει και την είσοδό μου στον χώρο της πληροφορικής που έγινε κυρίως γιατί δεν φανταζόμουν ότι θα μπορούσα να ακολουθήσω κάτι άλλο.
Έχοντας δουλέψει χρόνια με εταιρίες startup βλέπω πολλά κοινά στο πώς τρέχεις μια άγνωστη εταιρία σε ένα άγνωστο περιβάλλον με το πώς επικοινωνείς με τον έξω κόσμο ως φωτογράφος. Πώς κάνεις το δικό σου “pitching”, πώς εξωτερικεύεις τη δουλειά σου, πώς φτιάχνεις το αφήγημά σου.
Είναι αλήθεια ότι η φωτογραφία είναι ένα ακριβό χόμπι. Πώς ξεκίνησε το πάθος για τη φωτογραφία και ποια τα βήματα που έκανες, ώστε σήμερα να παρουσιάζεται μια δική σου έκθεση στο «σκάζη»;
Δεν θεωρώ ότι είναι ακριβό χόμπι. Ασύμφορο επάγγελμα μπορεί να είναι, αλλά προσωπικά δεν το θεωρώ καν χόμπι. Είναι ο καθαρός αέρας που αναπνέω, οι χτύποι της καρδιάς μου όταν αντικρίζω μια εικόνα, ένα βίντεο, μια μορφή. Η ιστορία του πως «ξεκίνησε» η φωτογραφία για εμένα είναι ούτως ή άλλως μάλλον ασυνήθιστη. Για τρία χρόνια πριν «κολλήσω» με την φωτογραφία έτρεχα αρκετά, σε αγώνες, ημιμαραθωνίους, μαραθώνιους. Τον Νοέμβριο του 2015, μετά τον κλασσικό μαραθώνιο της Αθήνας θυμάμαι, πως σκέφτηκα ότι από τη στιγμή που διανύω τόσα χιλιόμετρα κάθε φορά και πηγαίνω σε άλλες γειτονιές γιατί να μην αποτυπώσω και αυτά που βλέπω. Έτσι, ξεκίνησα ένα αρχικά ενοχλητικό και ιδιότυπο τρέξιμο που σε άσχετες χρονικές στιγμές με έκανε να σταματάω μπροστά σε κάτι που με εντυπωσίαζε ώστε να το αποτυπώσω.
Τι θα συναντήσει κανείς στο σκάζη και γιατί πρέπει να πάει εκεί;
Το σκάζη είναι πολύ κοντά στο σπίτι μου, στο Παγκράτι και το ανακάλυψα την περίοδο που είχα αρχίσει να ασχολούμαι με τη φωτογραφία. Στη μια του γωνία υπάρχει ένας πάγκος με πρόσοψη στον δρόμο όπου υπάρχουν διάφορα φωτογραφικά βιβλία και άλμπουμ και αυτή έγινε η αγαπημένη μου γωνία. Εκ των υστέρων έμαθα ότι ένα από τα παιδιά που έχουν το καφέ είναι φωτογράφος.
Το «σκάζη» εύκολα μπορεί να γίνει στέκι καθώς αποπνέει μια αίσθηση ξεκούρασης και ανεμελιάς. Έχει πολύ καλή μουσική, ωραία διακόσμηση (το μεγάλο γκράφιτι δίπλα στο μπαρ!) και φυσικά τον μπλε τοίχο που κατά καιρούς μεταβάλλεται ανάλογα με τους καλλιτέχνες που παρουσιάζει. Όσον αφορά την έκθεση, οι εικόνες δεν έχουν κάποια κοινή θεματική, ίσως όμως να υπάρχει μια αδιόρατη γραμμή που τις συνδέει. Εξάλλου, ο χώρος δεν είναι εκθεσιακός και δεν θα τις συναντήσουν μόνο όσοι πάνε εκεί για αυτές. Ο καθένας που θα τις δει μπορεί να ξεχωρίσει κάτι που του είναι πιο οικείο. Αυτή η ματιά των τρίτων είναι που βρίσκω και πιο ενδιαφέρουσα.
Τι άλλο έχεις να επιδείξεις φωτογραφικά σήμερα; Πώς αναπτύσσεται ένας φιλόδοξος (επαγγελματίας) φωτογράφος;
Έχω σε πολύ πρώιμο στάδιο δύο πρότζεκτ, το ένα αφορά ανθρώπους μιας πλατείας, το δεύτερο την «εξιστόρηση» ενός λογοτεχνικού έργου με φωτογραφικά μέσα. Ένας φωτογράφος αναπτύσσεται δημιουργώντας το δικό του αποτύπωμα. Η υπέρτατη μορφή δημιουργίας είναι η έκδοση ενός βιβλίου που απαιτεί συνεργασία με τρίτους που θα κρίνουν και θα παρέμβουν στη δουλειά σου, όπου θα περάσεις από πολλαπλές απορρίψεις της δουλειάς σου (όπως εξάλλου και σε μια εταιρία μέχρι να βγεί το προϊον της έκδοσης 0.1).
Όπως σε κάθε μορφή τέχνης, η ανάπτυξη έρχεται όταν ο δημιουργός βρίσκει τη δική του φωνή και δεν σκορπίζεται σε άσχετα αλλά επικεντρώνεται σε αυτά που τον ενδιαφέρουν να εξιστορήσει.
Ανάφερέ μας ορισμένα πράγματα και καταστάσεις που σε ενέπνευσαν και που ίσως συνέβαλαν στη δημιουργία του προσωπικού σου στιλ. Αλήθεια πως θα χαρακτηρίζες το στιλ σου;
Η ανάγκη επιβίωσης και η περιέργειά μου νομίζω έχουν παίξει σημαντικό ρόλο στο ποιος είμαι, όπως βέβαια και όλα εκείνα που με έχουν κρατήσει πίσω σε καταστάσεις κατά τη διάρκεια των χρόνων.
Η φωτογραφική ομάδα ΦΟΖ της οποίας είμαι μέλος έχει μια ποικιλομορφία στην οπτική της και κατά καιρούς διοργανώνει παρουσιάσεις και ομιλίες που διευρύνουν την οπτική γύρω από τη φωτογραφία σήμερα με ενδιαφέροντα τρόπο. Το στιλ μου θα το χαρακτήριζα ανθρωποκεντρικό και αισιόδοξο αλλά ίσως να μην είμαι ο καταλληλότερος για να απαντήσω σε αυτή την ερώτηση.
Τι σε εμπνέει σε ένα πρόσωπο;
Η μοναδικότητά του. Σε κάθε πρόσωπο υπάρχει κάτι να αγαπήσεις, κάτι που μπορεί να σε εντυπωσιάσει ακόμα και αν το ίδιο το πρόσωπο αυτό δεν το γνωρίζει. Θυμάμαι που η Ιζαμπέλ Ιπέρ είχε πει ότι, όταν είχε δει τις φωτογραφίες, που είχε τραβήξει ο Μπρεσόν σε μια τους συνάντηση ούτε είχε καταλάβει πότε τις τράβηξε, ούτε φανταζόταν τον εαυτό της έτσι όπως αποτυπώθηκε τελικά. Αυτή η άλλη διάσταση, αυτή η καταγραφή είναι που με εμπνέει και με κινεί.
Τι ρόλο παίζει το ασπρόμαυρο και τι το χρώμα στις φωτογραφίες σου;
Μεταφέρομαι μεταξύ των δυο μορφών συνέχεια με τον ίδιο τρόπο που κάποιος μπορεί να μεταπίπτει μεταξύ κλασσικής και σύγχρονης λογοτεχνίας, μεταξύ παραδοσιακής και σύγχρονης μουσικής. Ανάλογα με τον τρόπο που χρειάζεται ενίοτε να εκφραστείς χρησιμοποιείς και την κατάλληλη μορφή. Μου αρέσει η καθαρότητα του ασπρόμαυρου, ταυτόχρονα όμως βρίσκω εξαιρετικά ενδιαφέρουσα και την χρήση χρώματος καθώς μπορεί να αποτυπώσει την εποχή , την τοποθεσία και το συναίσθημα (ή την απουσία τους) με πιο ολοκληρωμένο τρόπο.
Τι κάνει μια φωτογραφία αξέχαστη;
Κάτι που παραβλέπεται μερικές φορές είναι οι συνθήκες στις οποίες θα δεις μια φωτογραφία και το περιβάλλον στο οποίο εντάσσεται. Αξέχαστη μπορεί να είναι μια φωτογραφία λόγω της στιγμής που έχει γίνει η σύλληψη, λόγω της «εξωτικότητας» της εικόνας, λόγω του ότι αυτό που βλέπεις δεν θα μπορούσες να φανταστείς.
Μια γνωστή μου έκανε ένα πείραμα στο facebook και ανέβαζε περιγραφές εικόνων και μετά απο κάτω τις εικόνες αυτές. Φαντάζεστε να είστε μπροστά σε μια έκθεση που στο κάθε κάδρο έχει την περιγραφή και μετά πρέπει να γυρίσεις το χαρτί για να δεις την εικόνα; Αυτό από μόνο του δεν θα έκανε την εικόνα πιο απομνημονεύσιμη;
Φαντάζεσαι το προσωπικό σου μέλλον στη φωτογραφία;
Ναι. Κάποια πράγματα τα φαντάζομαι αν και ξέρω ότι μάλλον θα προκύψουν κάπως διαφορετικά. Το 2016 είχα πάει σε ένα φωτογραφικό κύκλο θεωρητικής προσέγγισης της φωτογραφίας και στο τέλος όποιος ήθελε του κάνανε portfolio review. Σε αυτό με είχαν ρωτήσει τι μου αρέσει να φωτογραφίζω και είχα πει αποκλειστικά ανθρώπους. Από τότε βέβαια άλλαξε η οπτική μου και έχω ασχοληθεί με φύση, τοίχους, φώτα, αγάλματα, την πόλη αλλά πάλι γύρω από το ανθρώπινο περιστρέφομαι, ακόμα και στην απουσία του.
Φωτογραφίζεις για τον εαυτό σου ή για τους άλλους;
Ο John Berger είχε πει ότι «αν δεν προσπαθήσω να το πω ρισκάρω να μην λεχθεί». Σε αυτή τη λογική φωτογραφίζω γιατί αλλιώς αυτό που βλέπω θα χαθεί.
Η Αθήνα είναι ένα «πρόσωπο» που θα σε ενδιέφερε να φωτογραφίσεις;
Σίγουρα. Η Αθήνα είναι μια πόλη με διάφορα στρώματα, με καταστάσεις που αλλάζουν με διαφορετικές ταχύτητες ανά γειτονιά, που αν ξύσεις λίγο την επιφάνειά της θα ανακαλύψεις διάφορα...
21°
