«O Μάικλ Λαμάρ είναι ένας 44χρονος Αφροαμερικανός, σωσίας του Μπαράκ Ομπάμα. Πρόσφατα απολύθηκε από την τράπεζα JP Morgan Chase – αλλά η ομοιότητά του με τον Αμερικανό πρόεδρο τον έσωσε από την ανεργία. Πόζαρε για διαφημιστική καμπάνια της τουρκικής τράπεζας Garanti και άρχισε έτσι μια νέα καριέρα. Ο Τούρκος διαφημιστής εξηγεί σε ρεπορτάζ του CNN: «Δεν θα κάναμε ποτέ αυτή την εκστρατεία με τον προηγούμενο πρόεδρο. Ο Ομπάμα συμβολίζει την ελπίδα όχι μόνο για τις ΗΠΑ, αλλά και για ολόκληρο τον πλανήτη».
Αν η μικρή αυτή ιστορία συνοψίζει τη γοητεία που ασκεί ο νέος ένοικος του Λευκού Οίκου, οι αλλεπάλληλες σύνοδοι αποδεικνύουν ότι αυτή λειτουργεί. Πρώτα απ’ όλα γιατί ο πλανήτης παρακολουθεί έναν «κανονικό» και «σύγχρονο» άνθρωπο, εμφανώς έξυπνο και ισορροπημένο, σε αντίθεση με τον προκάτοχό του. Το βλέπεις στο πώς μεταχειρίζεται τις «δουλικές» προσφωνήσεις τύπου «είσαι ο Μέγας Αλέξανδρος» – με εξαιρετικά «ψιλό γαζί», έτσι ώστε να μη γίνεται ούτε γελοίος αλλά ούτε και αγενής. Το βλέπεις στην κίνηση και στη «γλώσσα του σώματος», όταν κάθεται με άλλους «ηγέτες» που μοιάζουν απλώς «μπούληδες» δίπλα του. Το βλέπεις στις εξαιρετικά προσεγμένες διατυπώσεις για όλα τα παγκόσμια ζητήματα και πώς διαφοροποιείται από το αμερικανικό κατεστημένο, αποφεύγοντας τη ρήξη και εισάγοντας κάτι νέο.
Αυτός λοιπόν ο αποκαλούμενος «σοσιαλιστής» (!) στη χώρα του, αντιλαμβανόμενος την αλλαγή των συνθηκών που προκάλεσε η οκταετία Μπους και η οικονομική κρίση, πέταξε την «καουμπόικη προσέγγιση» (γιατί προφανώς ποτέ δεν την είχε) και ήρθε στην πρώτη του «ηγετική και κρίσιμη» επίσκεψη στην Ευρώπη για να χαράξει μια νέα εποχή στις σχέσεις των Ηνωμένων Πολιτειών με τον υπόλοιπο κόσμο – προφανώς τα κατάφερε. Η πειθώ και ο διάλογος, στη θέση του «πιεστικού τσαμπουκά», λειτούργησαν. Και μαζί τους τελείωσε και μια εποχή βλακώδους και καταστροφικής ηγεμονίας – τόσο των φανατικών ευαγγελιστών/εγκληματιών στο Ιράκ, όσο και ενός καπιταλισμού των «ανεξέλεγκτων αγορών».
Μπορεί στη Σύνοδο των G20 να μη σχηματοποιήθηκε μια νέα παγκόσμια οικονομική αρχιτεκτονική, ωστόσο κερδήθηκε μια μάχη, αυτή της συνεννόησης – και κυρίως της αλλαγής ψυχολογίας. Η κρίση δεν έχει τελειώσει – το αντίθετο. Και η μεγάλη διελκυστίνδα μεταξύ ΗΠΑ, Βρετανίας και Ιαπωνίας από τη μία και Γαλλίας-Γερμανίας από την άλλη ήταν «περισσότερα κεφάλαια στις αγορές εναντίον περισσότερου ελέγχου και συγκράτησης, λόγω χρεών και ελλειμμάτων». Ο Ομπάμα άκουσε οικονομολόγους όπως ο Κρούγκμαν, αλλά ακούει και τις φωνές που φιλοδοξούν να περιορίσουν την ανεξέλεγκτη κερδοσκοπία του συστήματος. Η συνέχεια θα δείξει ποιος έχει περισσότερο δίκιο. Σε κάθε περίπτωση, οι χρηματαγορές πήραν ανάσα, οι ανατολικές χώρες της Ευρώπης το ίδιο (με την ενίσχυση του ΔΝΤ) – μπορεί να πάρουμε όλοι, με την αλλαγή του κλίματος και την κατανάλωση. Το ευρώ προβλέπεται να μείνει ψηλά έναντι του δολαρίου – και αυτό μπορεί να «στριμώξει» την Ευρώπη, που όμως βγήκε κερδισμένη γιατί έχει περισσότερη φωνή. Ακόμα κι αν αυτή θυμίζει τον τρόπο ομιλίας του Λουί ντε Φινές, ίδια με τα «τσαλιμάκια» του Νικολά Καραγκιοζί, που απείλησε να αποχωρήσει αν δεν υπάρξουν απτά αποτελέσματα.
Όσο κι αν η φωτογραφία Ομπάμα – Μετβέντιεφ (με την «αυτού σοβαρότητα» Μπερλουσκόνι στη μέση) είναι άκρως απωθητική, στην αμέσως επόμενη σύνοδο του ΝΑΤΟ ο Αμερικανός πρόεδρος επικύρωσε τα ανοίγματά του με βάση τη νέα γεωστρατηγική του πολιτική: Γέφυρες προς Κίνα και Ρωσία, χείρα φιλίας προς το Ιράν και μια νέα «κατευναστική» πολιτική, που περιλαμβάνει ακόμα και ευχές για έναν πλανήτη χωρίς πυρηνικά. Το ότι η Ουάσινγκτον θα «ακούει» τις άλλες μεγάλες χώρες έχει κάποιες παρενέργειες, καθώς η καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από Μόσχα και Πεκίνο θα περνάει πια στο «ντούκου» – ίσως γιατί όταν έχεις στο ενεργητικό σου Γκουαντάναμο και Αμπού Γκράιμπ, μόνο αν είσαι Τζορτζ Μπους μπορείς να μιλάς κι από πάνω. Παράπλευρα κερδισμένη και η Τουρκία, που βλέπει το ρόλο της ως το «δυτικό Ισλάμ» στην περιοχή να την αναβαθμίζει και να τη σπρώχνει (ενδεχομένως;) πιο κοντά στις ράγες της Ευρώπης. Σε κάθε περίπτωση, τα στάνταρντ της ηγεσίας αρχίζουν και ανεβαίνουν.
21°
