Η περιέργεια σκοτώνει τη γάτα… Κι εγώ σκότωσα, από περιέργεια κι επαγγελματική διαστροφή, κάμποσες ώρες για να αναζητήσω τα υλικά που έχουν προκαλέσει αυτό τον ενθουσιασμό για το δίσκο/ταινία/υπερπαραγωγή της Beyonce. Αν κάνεις σούμα τις κριτικές που έχει πάρει σε έγκριτα μουσικά έντυπα, σάιτ και εφημερίδες κι αν δεις τις λίστες για τα καλύτερα του πρώτου 6μήνου της χρονιάς, τότε το «Lemonade» φαίνεται να είναι με άνεση ο καλύτερος δίσκος του 2016. Είναι όμως;
Παρά τις φιλότιμες προσπάθειες και την καλή πρόθεση με την οποία προσήλθα στην εξερεύνηση του δίσκου, δεν μπόρεσα να βρω και πολλά που να δικαιολογούν όχι μόνο ενθουσιασμό αλλά έστω και κάτι πάνω από το συμπαθές. Κι επειδή προβάλλεται και ως ένα άλμπουμ με «ιδεολογία» και «πολιτικοκοινωνικές» θέσεις, υπάρχουν και αρκετά θέματα ηθικής και απόψεων.
Πώς συνδυάζονται αλήθεια οι «προσωπικές στιγμές» με μία υπερπαραγωγή; Πώς γίνεται να θέλει κάποιος να μετατρέψει σε δισκογραφικό και οπτικό reality τα προβλήματα του γάμου του; Η συγχώρεση είναι προσωπική υπόθεση και όχι προϊόν για κατανάλωση. Και οι «κατινιές» που έχουν προηγηθεί της συγχώρεσης; Που τριγυρνάει στη γειτονιά με ένα ρόπαλο του μπέιζμπολ και σπάει αυτοκίνητα… Που κατηγορεί την «πέτρα του σκανδάλου» σαν να είναι το τελευταίο «γυναικάκι», που –εντελώς τυχαία– έχουμε μερικούς μήνες πριν την αδελφή της να επιτίθεται στον Jay-Z μέσα στο ασανσέρ. Και μετά όλο αυτό επενδύεται με ποίηση, με φεμινιστικά τσιτάτα, με τον Malcolm-X, με «ποιότητα» τέλος πάντων που αναβαθμίζει το concept album. Και κάποια στιγμή βγάζει και ο Jay-Z ένα τραγούδι που της απαντάει στις κατηγορίες. Αυτό πια δεν είναι μουσική. Είναι το πρώτο δισκογραφικό reality στην ιστορία της μουσικής και ναι! υπ’ αυτή την έννοια έχουμε μία «πρωτοπορία».
Μετά από τόσα καμένα σουτιέν, τόσες φεμινιστικές δράσεις στη μουσική, τόση σεξουαλική απελευθέρωση και χειραφέτηση που έχει τραγουδηθεί, τόσες περσόνες που έχουν οπτικοποιήσει επί σκηνής τη διαφορετικότητα, η mainstream pop κουλτούρα μάς δίνει εικόνες όπως αυτές της Rihanna να της κάνει τη μούρη μπλε από το ξύλο ο Chris Brown κι αυτή να επιστρέφει ή της Beyonce να οργίζεται, να ξεκατινιάζεται αλλά τελικά να επιστρέφει στην οικογενειακή φωλιά (ή μήπως επιχείρηση;).
Ταυτόχρονα όμως το «Lemonade» είναι ένας δίσκος φτωχός μουσικά, αν και οι πολλές χάντρες και τα καθρεφτάκια το κρύβουν αυτό επιμελώς. Μπορεί η Beyonce να είναι σαφώς καλύτερη ερμηνεύτρια από πολλές «αντιπάλους» της στο mainstream σύμπαν, μπορεί να δείχνει εδώ πως είναι απόλυτα συγκροτημένη και ικανή να τα βγάλει πέρα με μια εντυπωσιακή υπερπαραγωγή, αλλά η μελωδική φτώχεια, η έλλειψη ιδεών και η δυσκολία στην ανάπτυξη έστω και αυτών των στοιχειωδών μουσικών θεμάτων είναι εμφανής στα περισσότερα τραγούδια. Δυστυχώς ζούμε στην εποχή που αποθεώνει τη μετριότητα. Είναι πραγματικά λυπηρό φαινόμενο το πόσο εύκολα και πόσο συχνά το καλό γίνεται σπουδαίο, το συμπαθές γίνεται μοναδικό, το στοιχειώδες γίνεται εξαιρετικό. Οι εύκολοι υπερθετικοί είναι το παράσημο της αμάθειας.
