Ο κόσμος, όπως τον αρμολογούν και τον διηγούνται, τον ακτινογραφούν και τον αφουγκράζονται οι ταινίες του φετινού Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ, είναι για άλλη μια φορά το επίκεντρο του θεσμού, που από την Παρασκευή 11 έως και την Κυριακή 20 Μαρτίου μετατρέπει τη Θεσσαλονίκη σε παγκόσμια πατρίδα. Ταξιδέψετε, δείτε, επαναπροσδιορίστε τις πυξίδες σας!
«Addicted to Solitude» του Γιον Μπανγκ Κάρλσεν
1998, δεκαοχτώ χρόνια πριν, και σε μια αξέχαστη σύνδεση με το M.I.T., σαν πρωτόλειο skype και σαν ανάμνηση από το μέλλον ενός καινούργιου κόσμου που ερχόταν με φόρα, ο Νόαμ Τσόμσκι χαιρέτησε το πρώτο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης. Ακόμα θυμάμαι το ρίγος και το θαυμασμό, και για τη σύζευξη, αλλά και για το θεσμό, που έδωσε το στίγμα του με νεύρο και τόλμη: ένας κόσμος, πάμπολλες εικόνες. Το πνευματικό παιδί του Δημήτρη Εϊπίδη, κάθε μία από τις χρονιές που ακολούθησαν και μέχρι τώρα, μιας και σε λίγες ώρες ξεκινά το 18ο ταξίδι του, χάρισε στη Θεσσαλονίκη αίγλη, ανησυχία, περιεχόμενο και χαρακτήρα. Έδειξε και έφερε τον ανθό της ντοκουμενταρίστικης και διερευνητικής δημοσιογραφίας. Καλωδίωσε το βορρά με σπάνιες γαίες, εμπόλεμες, εμπύρετες, αλλά και γαλήνιες, όπως το ταξίδι των παγετώνων, Ανταρκτική, Σουδάν, Νιγηρία, Λατινική Αμερική, πολιτική, πόλεμος, οικολογία, ειρήνη.
Φυλές ανθρώπων, δράσεις και αντιδράσεις, τέχνη, ζωή, θάνατος, χαρά και πανικός, σειρήνες κρούσης και καμπάνες αγαλλίασης. Θεματικό, ζωντανό, περισκοπικό, ενορατικό και πάντα με διηγήσεις από τον πυρήνα των συμβάντων, καθόλου άδικα δεν θεωρείται το διαμάντι της πόλης. Που το αγκαλιάζει και το πλημμυρίζει κάθε χρονιά, το συζητά και το τιμά, ανταμώνει και... ξεφαντώνει.
«At Home in the World» του Αντρέας Κοφόντ
Φέτος είναι η πλέον κομβική του στιγμή, μιας και θα είναι και το τελευταίο με τον Δημήτρη Εϊπίδη στο τιμόνι του – ως γνωστόν αποσύρεται και παραδίδει τα κλειδιά στον άγνωστο έως στιγμή νέο καλλιτεχνικό διευθυντή. Κι όπως πάντα, το σημείο θέασης, η εστίασή του, το σημείο βρασμού του, είναι θέμα φλέγον και οικουμενικό: «Πρόσφυγες: Απόδραση προς την ελευθερία;». Το ευαίσθητο μωσαϊκό της Μέσης Ανατολής, με άξονα τον πόλεμο της Συρίας, αλλά και η χαίνουσα χρόνια ανοιχτή πληγή της Αφρικής, καθώς και η Ευρώπη που βιώνει τη μεγαλύτερη ανθρωπιστική κρίση της ιστορίας της μετά το Β΄ Παγκόσμιο, συνομολογούν μια αφιερωματική τρίλιζα που μυρίζει αίμα, πόνο μα και όνειρα καλύτερης ζωής. Μέθοδοι, στόχοι, προκλήσεις, δεοντολογία, διάλογος για τα σύνορα και τα ανθρώπινα δικαιώματα, ατομική, πολιτική και κοινωνική ευθύνη, είναι το κύριο μενού και οι παράμετροι που εκκινούν τη φετινή διοργάνωση.
Εστιάστε στις ταινίες «This is Exile: Diaries of Child Refugees» του Μανί Μπενσελά, που πραγματεύεται τη βίαιη ενηλικίωση και το στίγμα που κατατρύχει τα παιδιά του τόξου Συρίας και Λιβάνου, όπως και στο «Dreaming of Denmark» του Μίκαελ Γκράβερσεν, που παρακολουθεί τον Αφγανό Βόσι, ασυνόδευτο «πακέτο» σε ξένο τόπο. Δείτε ακόμα το «At Home With the World» που φιλμάρει τη ζωή πέντε ανήλικων «φυγάδων» σε ένα σχολείο του Ερυθρού Σταυρού. Όπως επίσης και το «Flotel Europa» του Βλαντιμίρ Τόμιτς: ο Σέρβος κινηματογραφιστής αυτοβιογραφείται, μιας και ανήκει στη γενιά «92» που γλίτωσε από τον πόλεμο της Γιουγκοσλαβίας. Στο «No Man is an Island» ο Βέλγος Τιμ Ντε Κέερσμακερ και στο «Lampedusa in Winter» ο Αυστριακός Γιάκο Μπρόσμαν σκιαγραφούν το δράμα της ομώνυμης περιοχής, ενώ στο «I am Dublin», η γνωστή απρόσωπη συνθήκη μπλοκαρίσματος ανθρώπων, προσωποποιείται στην ιστορία του Σομαλού Αχμέντ Αμπντουλαχί.
«Dreaming of Denmark» του Μίκαελ Γκράβερσεν
Προσθέστε τα αφιερώματα στον Γιον Μπανγκ Κάρλσεν, τούτον τον ανήσυχο Δανό που το έργο του, μείξη μυθοπλασίας και βεριτέ, έχει καταγράψει ιστορίες ανθρώπων από όλο τον κόσμο, και έχετε ένα συνοπτικό guideline για να περιπλανηθείτε στις αίθουσες και να δείτε τον πλανήτη μα και το «θέμα» υπό συνθήκη 180 μοιρών. Μερικές κουβέντες ακόμα για τον Κάρλσεν: από το νοτιοαφρικανικό Άπαρτχαϊντ, την εμμονή των Αμερικανών με τα όπλα και τη βία, έως και τα παλιά ερειπωμένα ξενοδοχεία πάλαι ποτέ αστέρων του Χόλιγουντ ή τις γάτες της Λετονίας, το σινεμά του θα προκαλέσει συζητήσεις, όπως άλλωστε και το έργο του έτερου καλεσμένου/spotlight, Μαρκ Κάζινς: υπήρξε διευθυντής του φεστιβάλ Εδιμβούργου και συνιδρυτής μαζί με την κολλητή του(!) Τίλντα Σουίντον του εναλλακτικού φεστιβάλ Cinema China and the Ballerina Ballroom Cinema of Dreams. Χιούμορ, λυρισμός, ευαισθησία, γλυκιά ανισορροπία, καθηλωτικό μοντάζ και ευρύτητα θεμάτων: από την πυρηνική καταστροφή έως τα χωριά των Κούρδων και από τη γενέτειρά του, το Κάζινς του Μπέλφαστ, στη Γλασκόβη των Mogwai.
«Ως εδώ» του Νίκου Μεγγρέλη. Προβολές: Δευτέρα 14, 20.00, Ολύμπιον, και Τρίτη 15, 13.00, Τζον Κασσαβέτης, Λιμάνι
Και πάμε Ελλάδα, πάμε στα δικά μας, μιας και για άλλη μια χρονιά ο ανθός της γηγενούς ντοκουμενταρίστικης παραγωγής ανεβαίνει στη Θεσσαλονίκη κομίζοντας κάδρα, ιδέες, λύσεις, καταγραφές και... αντεγκλήσεις! 72 ελληνικά ντοκιμαντέρ, τόσο στο διεθνές διαγωνιστικό όσο και στο ελληνικό πανόραμα, πορτρετάρουν ανθρώπους και στιγμές, αφηγούνται ιστορίες για την πολιτική και το περιβάλλον, την κρίση αλλά και τις εικόνες μιας άλλης Ελλάδας, που παρά τις δυσκολίες, αναπνέει και δεν παύει να αισιοδοξεί. Πώς αντιστέκονται στην κρίση δυο αδέλφια ξυλουργοί από την Πιερία; («In Wood we Trust», Γρηγόρης Βαρδαρινός). Τι συμβαίνει όταν μπορείς να περάσεις 24 ώρες παρέα με τον πρόεδρο της Βολιβίας; («Μια μέρα με τον Έβο Μοράλες», Ιάσωνας Πιπίνης). Ποιος κερδίζει σε ένα τουρνουά μπάσκετ στην Αθήνα και τη Σύρο, με παίκτες και ομάδες multi ethnic; («New Generation Got Game», Δημήτρης Πολυδορόπουλος).
Τσεκάρετε επίσης τη «Δεύτερη ευκαιρία» του Μενέλαου Καραμαγγιώλη, που ακολουθεί έναν Λιθουανό έφηβο, τρόφιμο σε φυλακή ανηλίκων, το «Καλημέρα, γειτόνισσα» της Τάνιας Χατζηγεωργίου, που μας ταξιδεύει στην καθημερινότητα του νησιού Κίναρος, ανατολικά της Αμοργού, και το ηχητικό υπερθέαμα του Βασίλη Κατσούπη «Ο φίλος μου ο Larry Gus», αφιερωμένο στον διεθνή Έλληνα μουσικό. Μετά το πολυβραβευμένο «Πεθαίνοντας για την αλήθεια» στην Ελλάδα και το εξωτερικό ντοκιμαντέρ, που αφορά τους δημοσιογράφους που σκοτώθηκαν στον πόλεμο του Ιράκ, ο Νίκος Μεγγρέλης φέρνει στη Θεσσαλονίκη το «Ως εδώ». Η ασφυξία ενός αυτοαπασχολούμενου επιχειρηματία και η βαναυσότητα των οικονομικών αριθμών της κρίσης, σε μια χώρα χωρίς πλάνο ανάπτυξης. Μέσα από ιστορίες απλών μικρομεσαίων επιχειρηματιών, ο Μεγγρέλης παρακολουθεί το στραγγαλισμό της επιχειρηματικότητας από το 2010 έως και σήμερα, την εξαθλίωση, την ανεργία, την απελπισία και το δρόμο της οικονομικής μετανάστευσης για το εξωτερικό.
«Ο φίλος μου ο Larry Gus» του Βασίλη Κατσούπη
Περισσότερα στο αναλυτικό πρόγραμμα, είτε μέσω του site (filmfestival.gr) είτε μέσα από τον πολύτιμο κατάλογο-τσάντα, που για άλλη μια χρονιά παραμένει όχι μόνο το απόλυτο φετίχ του περιφερόμενου από αίθουσα σε αίθουσα ορκισμένου σινεφίλ αλλά και το σήμα κατατεθέν της Θεσσαλονίκης των ημερών: όλη η πόλη μια κουλτούρα!
Η αφίσα του 18ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης σχεδιασμένη από τον Παναγιώτη Παλόγλου
23°
