Το σύνθημα κυριαρχεί τα τελευταία χρόνια, «κλείστε τις γκαλερί – η μοντέρνα αστική τέχνη είναι πια στο δρόμο». Από τον καιρό των μουτζουρωμένων βαγονιών του ηλεκτρικού περάσαμε στην αποδοχή του street art – και ήδη ξεπετάγονται συνεχώς νέες εκδόσεις. Θίγοντας ζητήματα ακτιβισμού, κοινής αισθητικής, χρήσης του δημόσιου χώρου, αλλά κυρίως προβάλλοντας το πιο ζωντανό κομμάτι της δικής μας (μητρό)πολης. «Τοιχοδρομίες vol. 2» και “Athens Street Art” στο φακό της A.V.
ΕΝΑΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΣ ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
Ο Jerry Goldstein έζησε δουλεύοντας ως τραπεζικός υπάλληλος 4 χρόνια στην Ελλάδα των 60s. Γνώρισε τη μετέπειτα σύζυγό του και μετακόμισε στο Λονδίνο για τις επόμενες τρεις δεκαετίες. Όταν συνταξιοδοτήθηκε, αποφάσισε ότι ήταν καιρός να παρατήσει το μουντό βρετανικό καιρό και να επιστρέψει στον ήλιο. Ο ελεύθερός του χρόνος, πλέον, πολύς – το πάθος του για τη φωτογραφία δεδομένο από τα κολεγιακά του χρόνια στην Αμερική. Περπατώντας στην πόλη, γνώρισε κι άλλες γειτονιές πέραν των τυπικών τουριστικών προορισμών, Ακρόπολη και Πλάκα.
Κινήθηκε στο βρόμικο υπογάστριο του κέντρου – Μεταξουργείο, Κεραμεικός, Ψυρρή, Γκάζι κτλ., χάθηκε σε βρόμικα στενά. «Δεν είχα κανένα ενδιαφέρον για τη street art, μέχρι που ανακάλυψα ότι ήταν το μοναδικό πράγμα που με ενδιέφερε σε μια πολύ άσχημη πλευρά της πόλης, γεμάτη με ετοιμόρροπα κτίρια που δεν είχαν ποτέ επιβλεφθεί αρχιτεκτονικά. Γειτονιές χωρίς κανένα σχεδιασμό, άναρχες πολεοδομικά, μια “wasteland”. Οι τοίχοι έκαναν τη διαφορά κι άρχιζα να τους φωτογραφίζω μετά μανίας» εξηγεί τη διαδικασία εμπλoκής του. «Γι’ αυτό στο λεύκωμα δεν θα βρει κανείς μια ανθρωπολογική ή κοινωνιολογική ανάλυση του φαινομένου της τέχνης στο δρόμο, όπως γίνεται συνήθως.
Άλλωστε, ο πρόλογος της Κατερίνας Γρέγου με καλύπτει απόλυτα. Εγώ αυτό που ήθελα ήταν να τοποθετηθούν οι φωτογραφίες μου, χωρίς καν τα ονόματα των δημιουργών ή τα μέρη που τράβηξα τα έργα. Με έναν τρόπο που να αναδεικνύεται το έργο και τίποτα άλλο περιφερειακό. Σαν μια έκθεση τυπωμένη στο χαρτί. Το δικό μου ενδιαφέρον αφιερώνεται στο κομμάτι της αισθητικής, τις υπόλοιπες προεκτάσεις μπορούν να τις αναλύσουν άλλοι, πιο αρμόδιοι» συμπληρώνει. Και όντως τα picks του Goldstein παρουσιάζονται σχεδόν απογυμνωμένα (ο ίδιος δεν ήθελε να μπουν ούτε αριθμοί στις σελίδες) σε μια πολύ προσεγμένη έκδοση που παρουσιάζει 410 δυνητικά πόστερ σε υψηλής ποιότητας χαρτί. “Athens Street Art”, εκδόσεις ATHENS NEWS, σελ. 336, € 36,99
ΣΤΕΝΣΙΛ, Ο ΝΕΟΣ ΔΡΟΜΟΣ
Ο Δημήτρης Θεοδόσης έχει ένα τεράστιο φωτογραφικό αρχείο τραβηγμένο στους δρόμους της Αθήνας, το οποίο καλύπτει κάθε είδους έκφραση αστικού πολιτισμού – από τα πρωτόλεια γκραφίτι των 90s μέχρι συνθήματα, γιγαντοαφίσες και φυσικά στένσιλ. Ένα πρώτο δείγμα της δουλειάς του είχε φανεί πέρυσι με το πρώτο μέρος της σειράς «Τοιχοδρομίες», που αφορούσε το γκραφίτι. Τώρα επανέρχεται, πάλι από τις εκδόσεις ΟΞΥ, εξετάζοντας το πιο πρόσφατο φαινόμενο του στένσιλ γκραφίτι. Αφήνει τις «ζωγραφιές» και πιάνει τις «σφραγίδες» που μεταφέρουν άμεσα μηνύματα στην εφημερίδα των αθηναϊκών τοίχων. Και ο Παυσανίας Καραθανάσης με ένα σφιχτό ακαδημαϊκό κείμενο (μεταφρασμένο και στα αγγλικά) μας συστήνει με ένα φαινόμενο που τα τελευταία χρόνια κυριαρχεί στο αστικό τοπίο, εξετάζοντας τη σχέση του με το street art, ψάχνοντας τις ρίζες του σε άλλα ρεύματα και διατυπώνοντας ερωτήματα για τις σύγχρονες χρήσεις του. Ο Δημήτρης Θεοδόσης είδε για πρώτη φορά στένσιλ πριν από μια 5ετία στα Εξάρχεια. Τώρα, είναι σίγουρος ότι είναι το μέλλον. «Είναι πιο άμεσα από το γκραφίτι, σιγά σιγά υιοθετούνται και οι τεχνικές που του δίνουν ανάλογο όγκο και μορφή (διχρωμίες, στένσιλ ύψους 1,5 μέτρου). Και στην πραγματικότητα, την ώρα που το γκραφίτι μετατρέπεται όλο και πιο πολύ σε πίνακα ζωγραφικής και χάνει τις οξείες γωνίες του, τα στένσιλ πια μεταφέρουν κυρίως τα ακτιβιστικά κοινωνικοπολιτικά σχόλια. Ένας από τους στόχους των βιβλίων της σειράς είναι να εκπαιδεύσουμε τον κόσμο να παρατηρεί τους τοίχους, να μάθει να τους διαβάζει». Και τι γίνεται με την κατά κόρον χρήση του στένσιλ ως εναλλακτικού εργαλείου αντάρτικου μάρκετινγκ; «Δεν με ενοχλεί ιδιαίτερα, είναι μάλλον αναπόφευκτο και σίγουρα προκαλεί λιγότερη ρύπανση από τις επιβλητικές γιγαντοαφίσες. Επίσης, μη φανταστούμε ότι το κάνουν μόνο οι πολυεθνικές ή οι επιχειρήσεις του θεάματος. Έχω δει στένσιλ που διαφημίζουν κεραμοσκεπές, προφανώς μέσω κάποιου ευφάνταστου δημιουργικού γραφείου». Οι «Τοιχοδρομίες» δεν εξαντλούνται εδώ, ο επόμενος γύρος ήδη ετοιμάζεται. Πάλι πόλη, πάλι τοίχος... «Τοιχοδρομίες vol. 2 - Stencil In Athens», εκδόσεις ΟΞΥ, σελ. 96, € 12
17°
