«Mon cher» συνέχισε «μην πιστεύεις ότι μπορείς να κατανοήσεις την Αλεξάνδρεια, αυτή τη μαγική πόλη, ούτε μέσα από τα γραφτά του Ντάρελ ούτε ακόμη και του Καβάφη…. Την Αλεξάνδρεια πρέπει να τη ζήσεις με όλα τα σκοτάδια της. Η πόλη ελίσσεται μέσα στα δικά της μυστήρια και τις εκατόμβες των θυμάτων της που εκστατικά αναζητούν να την κατανοήσουν. Είναι μια πόλις — θύτης που απολαμβάνει και αυτοηδονίζεται με τα παιγνίδια που παίζει με τους πιστούς της, άλλοτε γεμάτη τρυφερότητα και άλλοτε, πιο συχνά, με μια άκρατη σκληρότητα, έναν κυνισμό. Από τη μια ως θεά Ίσις με τον Ώρο στην αγκαλιά της, πανάρχαιο σύμβολο μητρότητας, από τη άλλη ως υποχθόνια θεά, που σαν τον Κρόνο τρώγει τις σάρκες των παιδιών της.
Το βιβλίο «Αλεξανδρινές Φωνές» της Πέρσας Κουμούτση μού θύμισε το απόσπασμα που παραθέτω πιο πάνω από το βιβλίο μου «Ανήθικες ιστορίες, Λονδίνο- Αλεξάνδρεια». Σε αυτό συνέτεινε το ότι και οι δυο μας λατρεύουμε την Αλεξάνδρεια, και οι δυο μας προσπαθούμε να ανακαλύψουμε τα μυστικά που κρύβει η σαγηνευτική πόλη -ο καθένας με τον τρόπο του βέβαια.
Η Πέρσα Κουμούτση έχει τη χάρη να μας διηγείται ιστορίες με τη γοητεία των εικόνων από τα ασπρόμαυρα φιλμ του 60 όπου εκθαμβωτικές καλλονές τυλιγμένες με την αχλή του έρωτα και της ηδονής προσφέρουν την εύνοια τους σε κοινούς θνητούς οι οποίοι συνήθως είναι ανίκανοι να σπάσουν τα δεσμά της καθημερινότητας τους και της συνήθειας. Από την άλλη μεριά πανέμορφοι άντρες κυνηγούν τις γυναίκες σαν θήραμα. Οι ιστορίες συχνά καταλήγουν σε μελαγχολικά φινάλε.
"Έτσι οι επιθυμίες μοιάζουν που επέρασαν χωρίς να εκπληρωθούν". Ο Καβάφης στοιχειώνει το βιβλίο και δεν μπορούσε να είναι και αλλιώς, για την Αλεξάνδρεια του 30 μιλάμε και ακόμη για τον δρόμο όπου κατοικούσε ο ποιητής, την οδό Λέψιους («από κάτω το μπορδέλο για την ηδονή της σάρκας, απέναντι ο Άγιος Σάββας για τον εξαγνισμό της ψυχής και πιο κάτω το νοσοκομείο όπου κανείς πεθαίνει», όπως ο ίδιος έλεγε), και οι επιθυμίες, σαν μυρωδάτα γιασεμιά σε πόδια όμορφων νεκρών, γεμίζουν την κάθε σελίδα.
Την Πέρσα δεν την ενδιαφέρει να γράψει ακόμη ένα Αλεξανδρινό μυθιστόρημα αλλά να ανακαλύψει το μυστήριο και τις σκιές της μαγικής πόλις, μιας πόλις που σε ακολουθεί παντού και δεν υπάρχει τρόπος να δραπετεύσεις από αυτήν και για να το καταφέρει χρησιμοποιεί το ύφος «αθηναϊκών» μυθιστορημάτων που σαν έφηβος απορροφούσα όπως εκείνα της λατρεμένης, άλλης Αιγυπτιώτισσας, της Ιωάννα Μπουκουβάλα Αναγνώστου. Βέβαια η Πέρσα εσκεμμένα χρησιμοποιεί διαλόγους και περιγραφές που δημιουργούν συνειρμούς, έτσι στο μικρό διαμάντι με τον τίτλο «Καλλιόπη Παπαστεφάνου» η μνήμη τρέχει στην Πηνελόπη Δέλτα και την βλέπω να περιφέρεται όπως η Καλλιόπη σε υπέροχα σαλόνια αιχμάλωτη μέσα τις αριστοτεχνικές αντίκες" όλα καλαίσθητα και σωστά τοποθετημένα" και αναπολώντας όπως και η Καλλιόπη έναν ανεκπλήρωτο έρωτα.
Το βιβλίο είναι ένα καζάνι όπου κοχλάζει ένας άκρατος ερωτισμός , η ηδονή πλανιέται ασφυκτικά γύρω από τα πρόσωπα που σαν σε ένα θεατρικό δρώμενο παλεύουν ενάντια στις επιθυμίες τους. Οι ερωτικές αισθησιακές περιγραφές πυρπολούν τις σελίδες, όλα ψήγματα ενός προσωπικού δράματος. Τελικά αυτά τα πρόσωπα δεν είναι τίποτε άλλο πάρα παραλλαγές του ίδιου άντρα, της ίδιας γυναίκας που ενώ προσπαθούν να κρατήσουν το προσωπείο της ευπρέπειας σε μια κοινωνία όπου φαινομενικά είναι όλα σε τέλεια τάξη αφήνονται στη δίνη των συναισθημάτων τους που τους οδηγεί συχνά σε τραγική κατάληξη.
Η Πέρσα Κουμούτση πειραματίζεται, παίρνει αποσπάσματα από τα ποιήματα του Καβάφη, χρησιμοποιεί υπαρκτά πρόσωπα για να φτιάξει τις δικές της ιστορίες τις δικές της αλεξανδρινές φωνές. Παρά το ότι το βιβλίο τελεύει με μια ελεγεία για τον Καβάφη και την πόλη της Αλεξάνδρειας που αλλάζει, προτιμώ να κρατήσω σαν φινάλε τα λόγια του Μάρκου Ασλάνογλου, που αφήνει ένα φως να λάμψει " η ζωή είναι ένας όμορφος κήπος γεμάτος πολύχρωμες και ευωδιαστές περιπέτειες. Αν δεν κόψεις τουλάχιστον ένα από τα ανθισμένα μπουμπούκια του, τι θα έχεις να θυμάσαι στα βαθιά γεράματα;" ίσως αυτό αναρωτιέται και η ίδια η συγγραφέα.
Το λάτρεψα αυτό το βιβλίο όχι μόνο για τη μαεστρία της Πέρσας Κουμούτση να πλέκει τη μια ιστορία μέσα στην άλλη ζωντανεύοντας την οδό Λέψιους και τους κάτοικους της -πιο πολύ ενδιαφέρει τη συγγραφέα τα πάθη των καθημερινών ανθρώπων παρά η ανάλυση της ιστορικοπολιτικής στιγμής που ζούνε- το αγάπησα επαναλαμβάνω το βιβλίο γιατί μου θυμίζει γωνιές της αγαπημένης Αλεξάνδρειας, το ζαχαροπλαστείο Delice , το Trianon με τις υπέροχες σοκολατίνες, το εστιατόριο Αθήναιο όπου ζωγράφισα δυο υπέροχους πίνακες, τους κήπους του Αντωνιάδη με τα ημίγυμνα αγάλματα -πώς δεν τα έχουν καλύψει ακόμα- και προπαντός την οδό Λέψιους με το Μουσείο του Καβάφη. Το βιβλίο, μέσα στο οποίο βυθίζεσαι αργά αλλά σταθερά, είναι η ίδια η πόλις όπου σιγοβράζουν πάθη και ανεκπλήρωτες ηδονές.
Ανδρέας Καραγιάν
Ο Α. Καραγιάν είναι συγγραφέας και εικαστικός. Το πιο πρόσφατο βιβλίο του είναι ο "Άκρατος Γέλωτας" ("Εστία")
20°
Το βιβλίο «Αλεξανδρινές Φωνές» της Πέρσας Κουμούτση μού θύμισε το απόσπασμα που παραθέτω πιο πάνω από το βιβλίο μου «Ανήθικες ιστορίες, Λονδίνο- Αλεξάνδρεια». Σε αυτό συνέτεινε το ότι και οι δυο μας λατρεύουμε την Αλεξάνδρεια, και οι δυο μας προσπαθούμε να ανακαλύψουμε τα μυστικά που κρύβει η σαγηνευτική πόλη -ο καθένας με τον τρόπο του βέβαια.
