Τέτοιες μέρες τους βιβλιοφάγους τους πιάνει η άνοιξη. Τι διαβάζουν τα παιδιά των λουλουδιών την εποχή της ανθοφορίας; Μήπως βιτριολικό νουάρ που στέλνει σήματα βουντού στη ραχοκοκαλιά; Σελίδες αγωνίας βγαλμένες από το σκοτεινό βασίλειο της θριλερίστικης americana οι οποίες στήνουν πυρετικό τελετουργικό ανάμεσα σε συγγραφέα και αναγνώστη; Εδάφια που κυβερνώνται από τους κώδικες του μακάβριου και του αμοραλιστικού; Τα πιο επικίνδυνα και αμφίβολα περιστατικά της πρόσφατης λογοτεχνικής παραγωγής; Μήπως αναζητούν μαζί μας τα απαιτητικότερα αναγνωστικά τους ακρογιάλια στο έργο της Οτέσα Μόσφεγκ;
Έρχονται στιγμές που πιστεύεις ότι ζεις μέσα σε ένα βιβλίο. Η «Αϊλίν» θα σου χαρίσει αυτό το φανταστικό εφέ. Βραχεία λίστα βραβείου Booker 2016, βραβείο Pen / Hemingway, κινηματογραφικά δικαιώματα ήδη εξασφαλισμένα από τη Fox Searchlight –το μυθιστόρημα της αμερικανίδας συγγραφέως με καταγωγή από την Κροατία και το Ιράν έρχεται να συμπληρώσει τη γραμμή των επιτυχιών που έθεσαν «Το κορίτσι του τρένου» και «Το κορίτσι που εξαφανίστηκε» ξεσκεπάζοντας στην προκειμένη το πορτρέτο ενός αλλιώτικου κοριτσιού. Σε σχέση με ό,τι διαβάστηκε μέχρι σήμερα στον χώρο του σασπένς, η «Αϊλίν» είναι ένα ποθητό λερωμένο διαμάντι.
Απροσπέλαστο πρόσωπο, ατσαλάκωτη καρδιά, στείρα τυπικότητα, συναισθηματικός διακόπτης γυρισμένος στο off. Το όνομά της είναι Αϊλίν Ντάνλοπ, ήταν 24 ετών το 1964 και εργαζόταν σε μια δουλειά που της απέφερε 57 δολάρια την εβδομάδα, ως γραμματέας σε σωφρονιστήριο για εφήβους. Με έναν αλκοολικό, βίαιο πατέρα, ανίκανο να αγαπήσει έπειτα από το θάνατο της γυναίκας του να τη διαφεντεύει σαν δουλικό και με την ίδια να μην ανήκει στο είδος του κοριτσιού «που θα έλεγε όχι σε κανέναν», η Αϊλίν δεν επιτρέπει σε τίποτα να διαταράξει το εξωτερικό κέλυφος της ευυποληψίας της. Φιλέ στα μαλλιά, γκρίζο μάλλινο παλτό, μικρά πράσινα μάτια μέσα στα οποία «δεν θα εντόπιζες μεγάλη καλοσύνη», η ηρωίδα είναι μια φαινομενικά συνεσταλμένη ύπαρξη, από μόνη της ένα σύμπαν κλειστό.
Βρισκόμαστε στα sixties και όλα είναι καινούργια στον ορίζοντα, παντού κάτι κατεδαφιζόταν και κάτι νέο χτιζόταν, όμως η ίδια φυτοζωεί αόρατη στην X-ville της Νέας Αγγλίας όπου κρυοπαγεί σε θερμοκρασίες υπό το μηδέν λίγο πριν τα Χριστούγεννα, κινούμενη ανάμεσα σε δεσμοφύλακες και τρόφιμους με διαλείμματα για διαδρομές από και προς την κάβα για την ανανέωση του αποθέματος τζιν του πατέρα της, βιώνοντας το είδος της ανέκφραστης παραφροσύνης το οποίο παρομοιάζει με Twilight Zone. «Το να είμαι υποχρεωμένη να αναπνέω ήταν από μόνο του αμήχανο», ομολογεί. Τέτοιο κορίτσι υπήρξε η Αϊλίν.
Πενήντα χρόνια αργότερα, εξιστορεί σε πρώτο πρόσωπο τα γεγονότα που άλλαξαν τη ζωή της. Όταν στο ίδρυμα καταφθάνει η νέα διευθύντρια εκπαίδευσης του σωφρονιστηρίου Ρεμπέκα Σεν Τζον, με τις περγαμηνές της από το Χάρβαρντ, με τα πυκνά μακριά μαλλιά, το δέρμα στο χρώμα του χρυσαφιού, τη στιλιστική εκζήτηση, το σκανδαλιστικό για την εποχή τσιγάρο στο χέρι, και το άρωμα πούδρας που αποπνέει, η Αϊλίν υποκύπτει σε αισθήματα αλληλεγγύης, θαυμασμού, συνενοχής, έχει ανακαλύψει το πρόσωπο για χάρη του οποίου θέλει να απλώσει το χέρι, να κόψει τη φλέβα της και να ενώσει το αίμα της με το δικό του. Η ίδια η Ρεμπέκα διαθέτει ένα ολόκληρο οπλοστάσιο τρόπων να κάνει τη νεαρή άχαρη κοπέλα να νιώσει ξεχωριστή: Την αποκαλεί φίλη, της σερβίρει ποτά, τη χαρακτηρίζει όμορφη σαν ολλανδικό πίνακα. «Πάω στοίχημα πως βλέπεις υπέροχα όνειρα. Πάω στοίχημα πως ονειρεύεσαι άλλους κόσμους». Στο πάρτι της Παραμονής, το μοιραίο βράδυ, την υποδέχεται ως «Άγγελο των Χριστουγέννων». Στο σημείο αυτό η μεταξύ τους δυναμική είναι ήδη πανίσχυρη και το μυθιστόρημα της Μόσφεγκ, το οποίο εξαρχής καλλιεργεί μια υπόκωφη, υπνωτική ένταση, εκλαμβάνει την πιο απρόβλεπτη, αγωνιώδη του τροπή.
Ξέρουμε ότι υπάρχει ένα όπλο και ότι κάτι κακό πρόκειται να συμβεί. Υπάρχει γοργό τέμπο, σκληρή κορύφωση, απροσδόκητο φινάλε, η πικρή αυλαία μιας φαντασίωσης που πήγε στραβά, υπάρχουν όλα τα αφηγηματικά αξεσουάρ που συνεπαίρνουν τους φαν της Χάισμιθ, της Φλιν, του κλασικού ή μοντέρνου νουάρ χαρακτήρων το οποίο διαβάζεται με τεράστιο ενδιαφέρον στις μέρες μας. Τα πιο ευανάγνωστα εγκλήματα της «Αϊλίν» ωστόσο είναι ψυχολογικά, είναι αυτή η τοπιογραφία της ασχήμιας που μετακινείται από το κοινωνικό περιθώριο στη θυματοποίηση της γυναίκας, την εγκληματικότητα ως φαινόμενο, τη φύση του κακού, τους συναισθηματικούς μηχανισμούς αντιηρώων που μοιάζουν βγαλμένοι από το «Υπόγειο» του Ντοστογέφσκι, τα ρεαλιστικά κάδρα του οριακά white trash κόσμου της, από τις φτωχές κοπέλες μονογονεϊκών οικογενειών και τους ντόπιους μορφονιούς ως τα σαδιστικά παιχνίδια στις φυλακές. «Οι άνθρωποι είναι αυτό που είναι και κάνουν ό,τι μπορούν;», προβληματίζεται η Ρεμπέκα. Η γραφίδα της Μόσφεγκ αιχμαλωτίζει αυτές τις διφορούμενες μορφές. Παραμύθι της φαντασίας ή κομμάτι της ζωής; Ανώφελο ερώτημα. Η «Αϊλίν» πρέπει να διαβαστεί για να βιωθεί.
21°
