Στην αρχή δεν υποψιάζεσαι πόσο ακαριαία θα σε αρπάξει μετά από δύο κεφάλαια το βιβλίο. Ούτε ότι σύντομα θα αισθάνεσαι σα να δέχεσαι γροθιές στο στομάχι. Ούτε ότι από τη στιγμή που οι ήρωες θα πατήσουν το πόδι τους στο «Νησί» θα αρχίσει σελίδα τη σελίδα να ξετυλίγεται μπροστά στα μάτια και τη φαντασία σου η φρίκη. Ίσως και να θυμηθείς εκείνο το ριάλιτι – που φυσικά είχε κάνει θραύση στο εξωτερικό- το «Στην άκρη του κόσμου» - είχε προβληθεί πριν από δύο χρόνια στο Mega κι έμοιαζε πολύ με το Survivor του 2003- όπου εννέα άνδρες και εννέα γυναίκες έπρεπε μέσα σε πέντε εβδομάδες να διασχίσουν την Παταγονία για να κατακτήσουν την άκρη του κόσμου. Αλλά εκείνο βέβαια μοιάζει με παιχνιδάκι με κούκλες Barbie μπροστά στο ριάλιτι που έπλασε ο Χρήστος Αστερίου.
Η υπόθεση; Σατανική. Δέκα άνθρωποι από διαφορετικές εθνικότητες και χωρίς κανένα κοινό σημείο μεταξύ τους- παρ’ εκτός από την απελπισμένη κατάσταση στην οποία βρίσκονται όταν ξεκινάει το παιχνίδι είτε αυτή είναι οικονομική είτε προσωπική - καλούνται να λάβουν μέρος σε ένα τηλεοπτικό παιχνίδι που υπόσχεται πλούσια κέρδη- το λεγόμενο «Πείραμα Ίσλα Μπόα». Όταν όμως η εταιρεία που στηρίζει τη φιλόδοξη αυτή τηλεοπτική παραγωγή καταρρεύσει σαν χάρτινος πύργος λόγω κρίσης οι υπεύθυνοι του τηλεπαιχνιδιού με επικεφαλής τον αδίστακτο Σάμυ Κόου θα εγκαταλείψουν τους παίχτες στο έλεος του Θεού. - «Επιλέξαμε ανθρώπους που περνούσαν δύσκολη προσωπική φάση, που ήταν ακόμα και στο χείλος της οικονομικής καταστροφής. Υπήρχε το χρηματικό δέλεαρ -ένα εκατομμύριο δολάρια- , με την προϋπόθεση, βέβαια, να υπογράψουν συμβόλαιο απόλυτης εχεμύθειας, να πάρουν όρκο σιωπής, με άλλα λόγια.. .Αφού βεβαιωνόμασταν πως είχαν διάθεση να παίξουν, τους φέρναμε στα κεντρικά εξηγώντας τους σε αδρές γραμμές το παιχνίδι. Τους τονίζαμε εξαρχής τι ζητούσαμε. Σε οποιαδήποτε περίπτωση μαθευόταν οτιδήποτε για το «Πείραμα» από τον οικογενειακό ή φιλικό τους κύκλο θα ακυρώνονταν την ίδια στιγμή. Ακόμα κι αν είχαν κερδίσει…» περιγράφει την ταυτότητα του παιχνιδιού ο Σάμυ- ο ήρωας που σοκάρει με τον κυνισμό και την χαλαρότητά του απέναντι στον εξευτελισμό της ανθρώπινης ζωής.
Πριν από δύο περίπου εβδομάδες, στις 4 Απριλίου στην πρώτη επίσημη παρουσίαση του βιβλίου (το οποίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πόλις) στο νέο χώρο για το βιβλίο ‘Étage littéraire’ στη νέα στοά του Booze Cooperativa, η βιβλιοκριτικός Μικέλα Χαρτουλάρη μίλησε… με το καλημέρα σας για «ένα από τα καλύτερα βιβλία της χρονιάς». Από την αρχή της παρουσίασης, καταλάβαινες ότι κάτι συμβαίνει με αυτό το βιβλίο. Μισή ώρα πριν πάρουν το λόγο οι ομιλητές δεν υπήρχε στο χώρο ούτε μια ελεύθερη καρέκλα ενώ στο ακροατήριο συνωστιζόταν ολόκληρος ο σκληρός πυρήνας της εγχώριας αγοράς βιβλίου- συγγραφείς, υπεύθυνοι γραφείων τύπων από εκδοτικούς οίκους και δημοσιογράφοι. Πέφτοντας κάποια στιγμή πάνω στην Έλλη Λαψάτη- υπεύθυνη στο γραφείο τύπου των εκδόσεων Κέδρος- μοιραστήκαμε τον κοινό μας ενθουσιασμό κι εκείνη μου έδωσε έναν χαρακτηρισμό που τον βρήκα απόλυτα ακριβή « το μυθιστόρημα αυτό είναι τύπου αμερικάνικο».
Λίγα λεπτά αργότερα ο συγγραφέας μας έλεγε ότι το 2008 που ξεκίνησε να το γράφει δεν μπορούσε με τίποτα να φανταστεί τι θα επακολουθούσε στη χώρα μας αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο. Θυμάται όμως χαρακτηριστικά ότι εκείνη τη χρονιά κατέρρευσε στην Αμερική η ‘Lehman Brothers’- έναν καθ’ όλα κοσμοϊστορικό γεγονός που όμως δεχτήκαμε σαν κάτι το φυσιολογικό. Όπως και το θάνατο του συνταξιούχου στο Σύνταγμα- είχε αυτοκτονήσει την ίδια ημέρα της παρουσίασης. Ο Χρήστος Αστερίου είπε λοιπόν ότι τέσσερα χρόνια μετά από εκείνη την πρώτη μας απάθεια απέναντι στην κατάρρευση μιας παγκόσμιας επενδυτικής τράπεζας συλλαμβάνουμε σήμερα τον εαυτό μας να αντιμετωπίζει με τον ίδιο τρόπο ένα τόσο σοκαριστικό συμβάν. Και μαζί με τη Μικέλα τόνισε ότι μάλιστα τώρα δεν είμαστε αντιμέτωποι μόνο με την απάθεια αλλά και με σκληροπυρηνικές δηλώσεις του τύπου « η αυτοκτονία αυτή διαταράσσει την κοινωνική ειρήνη- ας αυτοκτονούσε σπίτι του» ή «η αυτοκτονία δείχνει πόσο είχαν καλομάθει μέχρι τώρα κάποιοι λαϊκιστές, βολεμένοι σε παχυλές συντάξεις και σε πελατειακά προνόμια των κλειστών επαγγελμάτων…»
Αυτό είναι λοιπόν το μήνυμα του συνταρακτικού Ίσλα Μπόα με το άκρως πρωτότυπο θέμα στη σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία: κοίτα πόσο αυτονόητα, συνηθισμένα και καθημερινά έγιναν όλα αυτά τα φρικαλέα που προκαλεί ο σύγχρονος άνθρωπος κι η μοντέρνα κοινωνία. Αυτός είναι ο συμβολισμός αυτών των ηρώων που πηγαίνουν σε ένα Νησί στη μέση του πουθενά με το όνειρο του μελλοντικού εκατομμυριούχου και στο τέλος γίνονται έρμαια ενός διεφθαρμένου τηλεοπτικού δικτύου. Έτσι απλά. Όλα τα φρικαλέα.
11°
