Η δεσποινίς Τζην Μπρόντι διδάσκει σε σχολή θηλέων στο Εδιμβούργο του Μεσοπολέμου. Διαλέγει μια ομάδα έμπιστων μαθητριών που αποκαλούνται «ο κύκλος της Δεσποινίδος Μπρόντι» και τις μυεί στον κόσμο των ενηλίκων μιλώντας για όλα τα ενδιαφέροντα θέματα, εκτός διδακτέας ύλης φυσικά, όπως είναι οι έρωτες, τα ταξίδια και η πολιτική.
Πρόκειται για μια διδασκαλία αντισυμβατική από μια πρωταγωνίστρια ιδιόρρυθμη και εγωκεντρική, που υποστηρίζει ότι εάν της δώσουν ένα κορίτσι στην κατάλληλη ηλικία είναι δικό της για πάντα. Προσπαθώντας να κατευθύνει τις ζωές των μαθητριών και των συναδέλφων της συγκρούεται μαζί τους, αλλά και με τη διεύθυνση του σχολείου.
Αυτή είναι με λίγα λόγια η πλοκή του πολύ σύντομου βιβλίου που γράφτηκε το 1961 αρχικά για το περιοδικό «New Yorker». Οι Άγγλοι το κατέταξαν ως ένα από τα καλύτερα αγγλόφωνα μυθιστορήματα του 20ού αιώνα. Τι το εξαιρετικό έχει; Δεν είναι τόσο η ιστορία με φόντο το καλβινιστικό περιβάλλον ενός σχολείου θηλέων. Αυτά μπορεί να μας είναι οικεία και από άλλες διηγήσεις ή από την ομότιτλη ταινία που χάρισε Όσκαρ στη πρωταγωνίστρια Μάγκι Σμίθ. Είναι ο τρόπος που γράφει η Μύριελ Σπάρκ (1918-2006), που είναι ακαταμάχητος: οικονομία στις φράσεις, κωμική πρόζα, πρωταγωνίστριες που έστω κι αν τις συμπαθεί τις εκθέτει προβάλλοντας τόσο την καλή όσο και την ανάποδη όψη τους. Η πολύ καλή μετάφραση του Νίκου Γρυπιώτη αναδεικνύει τα παραπάνω.
Το βιβλίο θεωρείται το καλύτερο της συγγραφέως και διαδραματίζεται τη δεκαετία του ’30, την περίοδο που δούλευε ακόμα στην Ιντέλιτζενς Σέρβις ενώ παράλληλα έγραφε και δημοσίευε σε λογοτεχνικά περιοδικά. Είναι η περίοδος της ακμής της. Γι’ αυτό ίσως και η μόνη διδαχή που επαναλαμβάνει η ηρωίδα στο κείμενο με αποδέκτες τις μαθήτριες (και η συγγραφέας τους αναγνώστες) είναι η εξής: «Πρέπει να καταλαβαίνει κάποιος πότε είναι τα χρόνια της ακμής του. Γι’ αυτό όταν μεγαλώσετε πρέπει να είστε σε εγρήγορση, για να καταλάβετε την ακμή σας σε οποιαδήποτε στιγμή της ζωής σας κι αν έρθει. Και τότε πρέπει να τη ζήσετε με όλη της την ένταση».
12°
