Η νέα εποχή στο Ίδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή με αναδρομική έκθεση του Γιώργου Ρόρρη και την αναδιάρθωση της μόνιμης συλλογής στο μουσείο της Αθήνας.
«Κατά έναν περίεργο τρόπο, στον πρώτο μου πίνακα, που δημιουργήθηκε το 1983, μπορεί να δει εν σπέρματι να ενυπάρχει ο τελευταίος. Όπως και ο εκείνος εμπεριέχει αυτούς που θα ακολουθήσουν, αν είναι γραφτό». Είναι ο μεστός λόγος του Γιώργου Ρόρρη, του σπουδαίου Έλληνα ζωγράφου που διαχειρίστηκε με μοναδική μαεστρία το χρώμα, το σώμα και τον χώρο, που μας υποδέχεται στο Ίδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδή για την παρουσίαση της προσεχούς αναδρομικής του έκθεσης στο Μουσείο της Άνδρου με τίτλο «Η ευγένεια του απέριττου». Επειτα από ενάμιση χρόνο διαδικτυακών συνεντεύξεων Τύπου και βίντεο, αισθάνομαι τον ενθουσιασμό του νεοφώτιστου που παρίσταται πρώτη φορά σε μια «ζωντανή» συνέντευξη Τύπου με όλα τα μέτρα αλλά και με όλη τη χαρά.
Ο ζωγράφος Γιώργος Ρόρρης
Είχε προηγηθεί το καλωσόρισμα της επιμελήτριας της έκθεσης, Μαρίας Κουτσομάλλη-Μορώ, η οποία παρουσίασε τον τρόπο που δομήθηκε η έκθεση. «Τον γνωρίζω από έξι ετών. Η πρώτη λέξη που μου έρχεται για τον Ρόρρη είναι intérgrité, ακεραιότητα στα ελληνικά», για τον καλλιτέχνη που ο Βασίλης Γουλανδρής, με τη συμβολή του Παναγιώτη Τέτση και του Δημήτρη Παπαστάμου, διέκρινε ήδη από το 1986, ενώ ο Ρόρρης ήταν μόλις 23 ετών, το ταλέντο του νεαρού ζωγράφου. Του έδωσε την ευκαιρία να εκθέσει για πρώτη φορά, εκείνη τη χρονιά, στη Νέα Πτέρυγα του μουσείου της Άνδρου. Μάλιστα, η σχέση τους που διατηρήθηκε στα χρόνια επισφραγίστηκε και με τη δημιουργία της προσωπογραφίας του Βασίλη και τη Ελίζας που κοσμεί το μουσείο, η οποία δημιουργήθηκε λίγο πριν το άνοιγμά του.
«Περιλαμβάνοντας σχεδόν 60 πίνακες και σχέδια, η έκθεση επιχειρεί να ανιχνεύσει την καλλιτεχνική του εξέλιξη μέσα από τρεις ενότητες. Οι διαχωρισμοί μεταξύ αυτών των ενοτήτων δεν είναι ευδιάκριτοι. Ο θεατής περιφέρεται ανάμεσα στα έργα προσπαθώντας να εντοπίσει ομοιότητες με γνωστά του πρόσωπα με τον αυθορμητισμό και την άνεση ενός παιδιού. Η πρώτη ενότητα αναλύει τη σχέση του ζωγράφου με το ατελιέ του, τον χώρο που του χρησιμεύει ως εργαστήριο, διέξοδο και καβούκι. Η δεύτερη ενότητα αναφέρεται στις επιδράσεις που δέχτηκε από τους δασκάλους του και στον διάλογο που άνοιξε μαζί τους μέσω της ζωγραφικής του. Η τρίτη ενότητα είναι αφιερωμένη στην αδιάκοπη εξερεύνηση του σώματος, φτιαγμένου “από σάρκα και οστά“. Μέσω των παραλλάξεων στις οποίες το υποβάλλει, το σώμα αναδεικνύεται στο πιο συγκινητικό σύμβολο της ανθρώπινης ιδιότητάς μας, της θνητότητάς μας. Και η ζωγραφική του Ρόρρη έχει την ικανότητα, με τίμημα μια δουλειά που δεν δέχεται ούτε συγκατάβαση ούτε ανοχή, να αποδίδει αυτή τη σπίθα αθανασίας», θα πει η Μαρία Κουτσομάλλη-Μορώ.
Το Ίδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή οργανώνει αυτό το μεγάλο αφιέρωμα στο έργο του Γιώργου Ρόρρη, που διακρίνεται πλέον ως ένας από τους σπουδαιότερους εικαστικούς δημιουργούς της γενιάς του. Στην πρωτοβουλία αυτή, συλλέκτες και πολιτιστικοί οργανισμοί αποδέχτηκαν την πρόσκληση του Ιδρύματος, με αποτέλεσμα να συγκεντρωθούν τα πιο σημαντικά έργα του ζωγράφου, από τα πρώτα του βήματα έως σήμερα.
«Η συνέχεια του πίνακα είναι ο άνθρωπος που τον βλέπει. Κάθε πίνακας εκφράζει όψεις όσες και οι άνθρωποι που τον βλέπουν. αυτοί κάνουν την ερμηνεία. Το έργο θεραπεύει, καλύπτει ή καλυτερεύει. Χωρίς τον άνθρωπο είναι μια νεκρή επιφάνεια», ολοκληρώνει τη σκέψη του ο ζωγράφος κι ανυπομονώ να βρεθώ στο μουσείο της Άνδρου, το μοναδικό στην Ελλάδα τόσο ζωντανό πολιτιστικό κύτταρο σε νησί και να περιηγηθώ στα έργα του.
58 νέα έργα στις αίθουσες του Ιδρύματος Γουλανδρή στην Αθήνα
Αέρας ανανέωσης φυσά στην οδό Ερατοσθένους 13 καθώς το Ίδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή θα καλωσορίσει πάλι τους επισκέπτες του με μια ανανεωμένη παρουσίαση της συλλογής του και με την προσθήκη, για πρώτη φορά στην Αθήνα, 58 καινούριων έργων.
Πιο συγκεκριμένα, ο τρίτος και ο τέταρτος όροφος, όπου παρουσιάζεται η νεότερη και σύγχρονη ελληνική τέχνη, έχουν ανανεωθεί κατά 80%. Ο τρίτος όροφος προβάλλει πλέον τη διερεύνηση της παραστατικότητας και της ανθρώπινης μορφής μέσα από το ιδιαίτερο βλέμμα ορισμένων εκ των σημαντικότερων Ελλήνων ζωγράφων. Γνωστά ήδη έργα του Κωνσταντίνου Παρθένη, του Γιάννη Τσαρούχη, του Σπύρου Βασιλείου και του Γιάννη Παππά επανεκτίθενται σε διάλογο με έργα της νέας ανάρτησης των Γιώργου Μπουζιάνη, Μιχάλη Τόμπρου, Αγήνωρα Αστεριάδη, Χρόνη Μπότσογλου, Γιώργου Ρόρρη, Ανδρέα Κοντέλλη, Μιχάλη Μαδένη, Γιάννη Παρμακέλη. Ιδιαίτερη τιμή αποδίδεται στον Παναγιώτη Τέτση, με την παρουσίαση ενός μεγάλου τμήματος της εμβληματικής Λαϊκής αγοράς.
Ο τέταρτος όροφος προβάλλει τους πρωτοπόρους ερευνητές και ποιητές της αφαίρεσης, που σε πολλές περιπτώσεις υπερέβησαν τα ελληνικά σύνορα. Τα ήδη δημοφιλή έργα των Γιάννη Μόραλη, Νίκου Χατζηκυριάκου-Γκίκα και Γιάννη Κουνέλλη παρουσιάζονται πλάι στους Takis, Chryssa, Θάνο Τσίγκο, Θεόδωρο Στάμο, Γιώργο Ζογγολόπουλο, Pavlos, Άρη Κουτρουλή, Νάσο Δάφνη, Αλέξη Ακριθάκη και Νάκη Παναγιωτίδη.
Ο πρώτος όροφος, όπου εκτίθενται οι «Κλασικοί της μοντέρνας τέχνης», παραμένει ως έχει κι έτσι θα έχουμε την ευκαιρία να θαυμάζουμε τους διεθνείς El Greco, Paul Cézanne, Auguste Rodin, Camille Claudel, Claude Monet, Edgar Degas, Vincent van Gogh, Paul Gauguin, Henri de Toulouse-Lautrec, Pablo Picasso, Georges Braque, Joan Miró, Pierre Bonnard, Fernand Léger, Wassily Kandinsky, Paul Klee και Jean Hélion.
Όσο για τον δεύτερο όροφο, ο οποίος είναι αφιερωμένος στις «Ματιές στον 19ο και 20ό αιώνα» και σε έργα σε χαρτί, ανανεώνεται περίπου κατά 30%. Οι γνωστοί Jackson Pollock, Francis Bacon, Alberto Giacometti, Max Ernst και Roy Lichtenstein θα γειτνιάζουν πλέον με μια ανανεωμένη επιλογή έργων των προαναφερθέντων Picasso, Braque, Miró, Hélion, αλλά και των Marc Chagall, Jean Fautrier, César, Germaine Richier, Robert Rauschenberg, Barbara Hepworth, Ben Nicholson, Henri Michaux, Claude Lalanne, Christo και Jeanne-Claude, Fernando Botero, Nicholas Krushenick και Igor Mitoraj.
Στόχος της καινούριας σκηνογραφίας είναι να αναδειχθεί η ιδιαίτερη σχέση που το ζεύγος Γουλανδρή διατηρούσε με μερικούς από αυτούς τους καλλιτέχνες, όπως τον Picasso, τoν Chagall, τoν César, τους François-Xavier και Claude Lalanne, τους Christo και Jeanne-Claude, τον Fernando Botero και τη Σοφία Βάρη. Επιδίωξή τους επίσης είναι να τονιστεί η ποικιλία υλικών και τεχνικών που περιλαμβάνει η συλλογή του Ιδρύματος, αλλά και η σημαντική συνεισφορά των γυναικών στην καλλιτεχνική εξέλιξη του προηγούμενου αιώνα. Την ανανέωση της συλλογής επιμελήθηκε ο Κυριάκος Κουτσομάλλης, με τη βοήθεια της Μαρίας Κουτσομάλλη-Μορώ. Συνεργάστηκαν και πάλι, για την καινούρια πρόταση σκηνογραφίας, με τον Ανδρέα Γεωργιάδη και την Παρασκευή Γερολυμάτου από τη Μικρή Άρκτο. Η κυρία Γερολυμάτου, μαζί με τη Θάλεια Νταλούκα και την Ανδρονίκη Χειλά ανέλαβαν τη συντήρηση των έργων. Την φωτογράφιση αλλά και το διαφημιστικό βίντεο της έκθεσης επιμελήθηκε ο Χριστόφορος Δουλγέρης.
Ο ζωγράφος Γιώργος Ρόρρης
