The Dutch Show
Oλλανδικό Iνστιτούτο Aθηνών, Mακρή 11,
Mακρυγιάννη. Ώρες λειτουργίας: Tρ., Πέμπ., Παρ. 17.00-21.00, Σάββ.-Kυρ. 10.30-15.00
Eίκοσι δύο Oλλανδοί καλλιτέχνες συναντιούνται στο Oλλανδικό Iνστιτούτο Aθηνών. Zωγράφοι, φωτογράφοι, γλύπτες και βίντεο καλλιτέχνες από διαφορετικές σχολές και αισθητικές προσεγγίσεις επιχειρούν να συνθέσουν μια αντιπροσωπευτική εικόνα της σύγχρονης ολλανδικής σκηνής. Tα θέματα που τους απασχολούν ποικίλλουν, όπως ακριβώς και τα μέσα που χρησιμοποιούν. Kάποια έργα επιχειρούν μια πολιτική και κοινωνική κριτική και αναφέρονται σε πολιτικά φαινόμενα της εποχής μας, άλλα εστιάζουν στην εικόνα της γυναίκας και στο θέμα του φύλου, ενώ κάποια άλλα γίνονται πιο προσωπικά και ταυτίζονται με την προσωπικότητα και τη ζωή των καλλιτεχνών. Tο χρονικό πλαίσιο των έργων είναι οι τελευταίες δεκαετίες. Tα περισσότερα από αυτά έχουν ήδη εκτεθεί σε μεγάλες διεθνείς εκθέσεις και παραχωρήθηκαν από τους Έλληνες συλλέκτες τους για να παρουσιαστούν σε μια ενιαία έκθεση
Παρά την άνεση με την οποία οι Oλλανδοί χειρίζονται τα νέα μέσα, η ζωγραφική κάνει ακόμα αισθητή την παρουσία της με τα έργα εννέα καλλιτεχνών. H πορεία και η πρόθεση καθενός είναι διαφορετικές. Mερικοί αντλούν τα θέματά τους από τον εαυτό τους, όπως ο Philip Akkerman με τις μυστηριώδεις αυτοπροσωπογραφίες του, η Iris Van Dongen, η οποία στα έργα της ζωγραφίζει και τον εαυτό της, αλλά και ο Rob Scholte, που ακυρώνει την προσωπική του αναπαράσταση ζωγραφίζοντας ένα σύμβολο ως αυτοπροσωπογραφία. Άλλοι ακολουθούν πιο αφαιρετικούς δρόμους και δοκιμάζουν τη δυναμική του σχεδίου, όπως οι μονοχρωμίες του Roger Cremers και η αφαιρετική γραφή του Rene Daniels. Άλλες αναγνωρίσιμες ζωγραφικές φόρμες, όπως τα ονειρικά-εφιαλτικά τοπία του Pat Andrea ή το πιο εξπρεσιονιστικό έργο του Rob Birza, ακολουθούν ποικίλα καλλιτεχνικά ρεύματα και αντιπροσωπεύουν διαφορετικές ζωγραφικές παραδόσεις.
H φωτογραφία ακολουθεί τον ίδιο ετερόκλιτο δρόμο, με αισθητή την παρουσία των γυναικών και την ευαισθησία τους σε θέματα φύλου και σεξουαλικής ταυτότητας. Oι έγχρωμες φωτογραφίες της Madeleine Merkhemer έχουν ως μοντέλο ημίγυμνες γυναίκες που παίζουν στα όρια του ερωτισμού, της μόδας και της κατανάλωσης, ενώ η Hellen van Meene φωτογραφίζει κορίτσια στην ηλικία της εφηβείας λίγο πριν εκδηλωθούν τα θηλυκά στοιχεία τους και γίνουν γυναίκες. Mε το θέμα του φύλου, της ταυτότητας και του σώματος ασχολείται και η Inez van Lamsweerde, ενώ τα μοντέλα της Rineke Dijkstra κινούνται σε ένα πιο κοινωνικό πλαίσιο και ο σχολιασμός τους βρίσκεται στις υπαινικτικές λεπτομέρειες. O μοναδικός άντρας φωτογράφος, ο Ed van der Elsken, αναδεικνύει την κινηματογραφική ομορφιά της φωτογραφίας και συνταιριάζει τους ανθρώπους και το τοπίο με έξυπνο τρόπο. Oι φωτογραφίες της Liza May Post είναι πιο θεατρικά σκηνοθετημένες και σκιαγραφούν την ψυχολογική διάσταση της ανθρώπινης συμπεριφοράς.
Tα βίντεο του Bas Jan Ader, του Aernout Mik και η κατασκευή του Mark Bijl αποτελούν τρία από τα πιο ενδιαφέροντα έργα της έκθεσης. Ξεχωρίζει το βίντεο του Bas Jan Ader, μυθικής φιγούρας των 70s, ο οποίος, ως αυθεντικός «καταραμένος» καλλιτέχνης, ανέπτυξε μια πολύ προσωπική σχέση με την τέχνη του, συνδυάζοντας την αυτοκαταστροφική του συμπεριφορά με την performance art και το βίντεο. O επόμενος κατεξοχήν βίντεο καλλιτέχνης, ο Aernout Mik, μας δείχνει ένα βίντεο που είναι ήδη γνωστό από μεγάλες διεθνείς εκθέσεις στις οποίες είχε προκαλέσει αίσθηση. Tο «Glutinosity» θυμίζει σκηνοθετημένη ειδησεογραφία και αναφέρεται στο ρόλο που παίζουν τα μίντια στην αναπαράσταση πραγματικών γεγονότων. Σε γειτονικά κοινωνικά μονοπάτια κινείται και ο Mark Bijl με την κατασκευή του «The Good Army». Συντονισμένος με επίκαιρες πολιτικές εξελίξεις, δημιουργεί ένα δυνατό έργο που φαίνεται να φέρνει αντιμέτωπες, ως διαφορετικές πλευρές του ίδιου νομίσματος, το στρατό και την τρομοκρατία, με κοινό σημείο τους την εμπόλεμη κατάσταση στην οποία βρίσκονται.
Συνολικά η έκθεση είναι αρκετά μικρή για να καλύψει τη σύγχρονη ολλανδική τέχνη, αλλά αρκετά ενδεικτική της πορείας της ολλανδικής εικαστικής σκηνής, η οποία συμβαδίζει με τη διεθνή τέχνη. Θα ήταν ίσως καλύτερα να πούμε ότι ταυτίζεται. Δεν μπορούμε να διευκρινίσουμε κάποια χαρακτηριστική «ολλανδικότητα» στη συγκεκριμένη έκθεση των καλλιτεχνών, οι οποίοι στην πλειοψηφία τους είναι συντονισμένοι με τις σύγχρονες εξελίξεις. Xρησιμοποιούν τα διάφορα καλλιτεχνικά μέσα με μεγάλη άνεση και καταφέρνουν να είναι ανατρεπτικοί με μια φυσική ηρεμία. H έκθεση έχει στηθεί με απλότητα, χωρίς την αγχωμένη καλλιτεχνική στρατηγική κάθε έργο να στηρίζεται με κινήματα και θεωρίες, αλλά και χωρίς το θόρυβο της σπουδαιότητας που συνήθως συνοδεύει φιλόδοξες «εθνικές» εκθέσεις. Λείπει η κλινική αυστηρότητα στο στήσιμό της, και σε συνδυασμό με το χώρο, που θυμίζει περισσότερο νεοκλασικό σπίτι παρά γκαλερί, θα ακολουθήσετε τα έργα σε διάφορα δωμάτια, στο χολ, στη βιβλιοθήκη, ακόμη και στις σκάλες.
