Ο δήμαρχος της Θεσσαλονίκης λέει: «...Μέσα σε όλη αυτή τη μάλλον πολυτάραχη πορεία άρχισα να μαζεύω αντικείμενα χωρίς ιδιαίτερο σκοπό και λόγο, με ένα μόνο σκεπτικό: να έχω κάποια ενθύμια από πόλεις και χώρες που επισκεπτόμουν όλα αυτά τα χρόνια για να πουλήσω κρασιά. Αλλά ήταν όλα ευτελή και κακόγουστα, όπως είναι τα ενθύμια σ’ όλον τον κόσμο. Όταν αυτά παραμαζεύτηκαν και δεν είχα πού να τα βάλω, τα τοποθέτησα σε βιτρίνα στο κτήμα…».
Τι συμβαίνει όμως όταν αυτά τα κιτς αντικείμενα εισέρχονται σε ένα χώρο τέχνης; Οι αφηγήσεις που παρουσιάζει η γκαλερίστα Αγγελική Αντωνοπούλου μέσα από τα κιτς σουβενίρ της συλλογής του Γιάννη Μπουτάρη παραπέμπουν σε μια εγκατάσταση σύγχρονης τέχνης. Σε κάθε ενότητα τα αντικείμενα της συλλογής αφηγούνται μια νέα ιστορία. Ο θεατής της έκθεσης καλείται να αναλογιστεί το βαθύτερο νόημα του συλλέγειν, την απατηλότητα που χαρακτηρίζει το κιτς και την αλληγορική δύναμη της ποιητικής του.
Η συλλογή του Γιάννη Μπουτάρη περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων: ένα πλήθος από αντικείμενα που απεικονίζουν ζώα (πορσελάνινα, πλαστικά, ξυλόγλυπτα, σκαλισμένα σε μάρμαρο)· πορτρέτα πολιτικών αρχηγών τυπωμένα σε κούπες· ήρωες της ελληνικής μυθολογίας· μπούστα γυναικών και ημίγυμνες κοπέλες σε ερωτικές πόζες· αγωνιστικά αυτοκίνητα· δεκάδες αναπτήρες· ζωγραφιστά πιάτα, τασάκια, λυχνάρια· ρολόγια τσέπης και χειρός· κούκλες ματριόσκα· ευφάνταστα διακοσμημένες φιάλες ποτών· τσαγιέρες με λεοπάρ σχέδια· και μια μεγάλη ενότητα με μπιμπελό από διάφορες πόλεις, περιοχές και χώρες, στις οποίες ταξίδεψε ο κάτοχός τους τα τελευταία τριάντα χρόνια. Πολλά από αυτά τα ενθύμια είναι άμεσα αναγνωρίσιμα τοπόσημα: ο Παρθενώνας, ο Λευκός Πύργος, ο Πύργος του Άιφελ, η Όπερα του Σίδνεϊ, ο κόκκινος τηλεφωνικός θάλαμος ή το Manneken Pis («Ο μικρός που ουρεί») – το γνωστό μπρούντζινο άγαλμα των Βρυξελλών.
Τα μπιμπελό και σουβενίρ που συλλέγει ο Μπουτάρης ανήκουν στην κατηγορία του μελαγχολικού κιτς. Λειτουργούν δηλαδή σαν ονειρικές εικόνες με τις οποίες μπορούμε να αναπτύξουμε μια προσωπική σχέση. Τα αντικείμενα αυτά είναι κάτι παραπάνω από άψυχα αποκτήματα: με το να προβάλλουμε σε αυτά τις επιθυμίες μας, με ενοχικό τις περισσότερες φορές τρόπο, τους προσδίδουμε μια έντονη φετιχιστική διάσταση.
23°
