Μια κλινική ύπνου, μια έκθεση, φωτογραφίες ανθρώπων που κοιμούνται προβάλλονται σε κτίρια της πόλης, συζητήσεις, συναυλίες, performances, ταινίες, δράσεις, ένα περιοδικό, pyzama party… με το HYPNOS Project η Στέγη Γραμμάτων & Τεχνών έχει βαλθεί να μας κάνει να χάσουμε (ή να βρούμε) τον ύπνο μας. Η Αφροδίτη Παναγιωτάκου, που μοιράζεται τη σύλληψη του project και είναι συνεπιμελήτριά του, μας ανοίγει τα μάτια.
Τα τελευταία χρόνια μιλάμε πολύ για την αϋπνία και όταν αναφερόμαστε στον ύπνο μιλάμε περισσότερο για τη στέρησή του. Το πώς κοιμήθηκες το προηγούμενο βράδυ, αν κοιμήθηκες καλά, είναι από τις πάγιες ερωτήσεις που γίνονται μόλις δούμε το πρόσωπο του συνομιλητή μας. Μια μέρα που συζητούσαμε με την Ελισάβετ Πανταζή και τα άλλα παιδιά στο γραφείο για την αϋπνία –μάλλον κάποιος δεν θα είχε κοιμηθεί το προηγούμενο βράδυ, δεν θυμάμαι τώρα– μπήκαμε στα βαθιά του… ύπνου. Με το που ειπώθηκε η φράση “πρέπει να κάνουμε κάτι για τον ύπνο” ξεκίνησε το project. Στο κάτω-κάτω η Στέγη είναι το σπίτι μας, οπότε όλα δένουν. Κι αν στην αρχή η κουβέντα ήταν γύρω από την αϋπνία –ούτως ή άλλως ζούμε την εποχή στέρησης ήρεμου ύπνου–, στο τέλος κατέληξε στη βαθιά επιθυμία μας γι’ αυτόν και στο δοξαστικό για χάρη του project.
Ξεκινώντας να ψάχνουμε για το πρόγραμμα εξεπλάγην με το πόση άγνοια τελικά έχουμε για κάτι που νομίζουμε πως γνωρίζουμε τόσο καλά. Προσωπικά βρέθηκα μπροστά σε πληροφορίες που αγνοούσα πλήρως. Ας πούμε, δεν γνώριζα πως πριν από πάρα πολλά χρόνια δεν κοιμόμασταν μονοφασικά. Οι άνθρωποι ξυπνούσαν τη νύχτα, έκαναν δουλειές και μετά πάλι ξανακοιμόντουσαν για μερικές ώρες. Ή συνειδητοποιείς ότι οι κοινωνικές ή κλιματολογικές παράμετροι επηρεάζουν και τροποποιούν τις συνήθειες στον ύπνο, οπότε κατανοείς πως και ο ύπνος είναι ένα πολιτιστικό και κοινωνικό διαφοροποιητικό στοιχείο.
H φωτογραφία του ηθοποιού Αργύρη Πανταζάρα, που κοιμάται, θα προβάλλεται σε κτίριο της πόλης
Βιώνουμε σήμερα συνθήκες που φέρνουν στα μάτια μας τον ύπνο με τελείως διαφορετικό τρόπο – τον συναντάμε στο δημόσιο χώρο, καθώς βλέπουμε κόσμο να κοιμάται στα πεζοδρόμια. Οι πρόσφυγες, που μέχρι πριν μερικές ημέρες είχαν σπίτι να κοιμηθούν, κοιμούνται εκτός. Αν όλα αυτά είναι για εμάς καινούργιες εικόνες, σε άλλες χώρες είναι συνηθισμένα. Από την άλλη υπάρχει ο ύπνος των lofts της Νέας Υόρκης, όπου δεν σκοτεινιάζει ποτέ γιατί πρέπει πάντα κάποιος να είναι σε εγρήγορση προκειμένου να παρακολουθεί τα χρηματιστήρια – είναι χαρακτηριστικό πως όταν στο Λος Άντζελες είχε γίνει συσκότιση υπήρξαν άνθρωποι που τρόμαξαν γιατί δεν είχαν δει ποτέ τον Γαλαξία, όπως και δεν μπορούσαν να κοιμηθούν λόγω του απόλυτου ερέβους…
Από το project έχω φοβερή αδημονία για την Κλινική Ύπνου. Για να καταλήξουμε στο πώς και στο γιατί περάσαμε πολλές ώρες συζητήσεων και με γιατρούς, πραγματοποιήσαμε επισκέψεις σε νοσοκομεία και μονάδες ύπνου, κάναμε τα δικά μας πειράματα για να δούμε πώς θα λειτουργήσει. Για 10 βράδια θα κοιμούνται στο υπνοδωμάτιο που έχουμε δημιουργήσει στη Στέγη συμμετέχοντες εθελοντές, όπου θα καταγράφονται οι σωματικές αντιδράσεις τους κατά τη διάρκεια του νυχτερινού ύπνου, παρουσία της αρμόδιας γιατρού Μάρθας Ανδρίτσου, επιστημονικής συνεργάτιδας του Κέντρου Μελέτης Ύπνου του νοσοκομείου “Ευαγγελισμός”. Το πώς τα αποτελέσματα αυτά –τα εγκεφαλογραφήματα ουσιαστικά–, που έχουν να κάνουν καθαρά με θέματα βιολογίας, θα μεταμορφωθούν σε έργο από την εικαστικό Μαρίνα Γιώτη, είμαι περίεργη να δω.
Γιάννης Μόραλης, «Γυμνό» (Συλλογή Εθνική Πινακοθήκη - Μουσείο Αλέξανδρος Σούτσος)
Το project ξεκινάει στις 18/4 με μια έκθεση στον εκθεσιακό χώρο της Στέγης αλλά και στο κτίριο του Ιδρύματος Ωνάση. Νομίζω έχει ωραίες ανατροπές αυτή η έκθεση, ήταν φοβερή η συνεργασία με τους Γιώργο Τζιρτζιλάκη και Θεόφιλο Τραμπούλη. Πρώτα απ’ όλα είναι η επιλογή των έργων. Δεν νομίζω πως κάποιος θα περίμενε να δει έργα των Γιαννούλη Χαλεπά, Νικόλαου Γύζη, Γιώργου Ιακωβίδη κ.ά. στη Στέγη, που είναι ταυτισμένη με τη σύγχρονη δημιουργία. Η άλλη ωραία έκπληξη είναι πως για πρώτη φορά το κτίριο της διοίκησης του Ιδρύματος Ωνάση –ένα φοβερό αστικό σπίτι των αρχών του 20ού αι. που στεγάζει τα γραφεία του Ιδρύματος– ανοίγει τις πόρτες του ελεύθερα στο κοινό, φιλοξενώντας έργα σύγχρονων καλλιτεχνών. Εκεί θα κάνει και performance o Χριστόδουλος Παναγιώτου – δίπλα, μάλιστα, στο πιάνο της Μαρίας Κάλλας.
Σημαντικό επίσης είναι το γεγονός πως θα εκδώσουμε το δίγλωσσο HYPNOS issue και στο οποίο οι υπογραφές προέρχονται από τελείως διαφορετικούς “κόσμους”. Στο περιοδικό θα διαβάσουμε το άρθρο ενός ναυάρχου του ΝΑΤΟ που αναφέρεται στον ύπνο ως όπλο· την ιστορία του ύπνου, έτσι όπως την έχει καταγράψει η Joanna Bourke· ο Simon Critchley, που πρόσφατα έβγαλε ένα βιβλίο για τον Μπόουι, συνδέει τον ύπνο με το θάνατο και το θάνατο του Μπόουι με το θάνατο της μητέρας του· η Patti Smith μας παραχώρησε ένα κείμενό της για την αϋπνία, αλλά υπάρχουν και άλλα εξαιρετικά κείμενα ειδικά γραμμένα για την έκδοση.
O ύπνος είναι μια ολόκληρη ζωή στην οποία είμαστε και δεν είμαστε παρόντες. Πάντως το σίγουρο είναι πως πρέπει να διεκδικήσουμε τον ύπνο που χάσαμε λόγω των συνθηκών.
Δημήτρης Χαρισιάδης, «Παιδότοποι Φρειδερίκης»
Ιnfo: 18/4 - 19/6, Εντός και εκτός Στέγης, Πληροφορίες - κρατήσεις: 2109005800
Κεντρική Φωτό: Νίκος Καναρέλης, «Ο ύπνος»
TO ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ HYPNOS PROJECT
Κεντρική έκθεση | Εγκαίνια: 18 Απριλίου 2016 | 20.00
Εικαστική έκθεση με 65 έργα τέχνης στον εκθεσιακό χώρο της Στέγης και στο κτίριο του Ιδρύματος Ωνάση (Λ. Αμαλίας 56). Η έκθεση συγκεντρώνει ιστορικά αριστουργήματα της ελληνικής τέχνης, νέα έργα σύγχρονων Ελλήνων καλλιτεχνών και αρχειακό υλικό που προέρχεται από εγγραφές και μεταγραφές της εγχώριας λαϊκής κουλτούρας, σε μια δοκιμασία αλληλεπίδρασης και μεταλλαγής.
Μια περφόρμανς-διάλεξη του Χριστόδουλου Παναγιώτου, σε συνεργασία με το χορευτή Jean Capeille, με τίτλο «Dying on Stage», ένας στοχασμός για την αδυναμία σκηνικής αναπαράστασης του θανάτου.
Μία πρωτότυπη περφόρμανς, βασισμένη στο αφήγημα «Ο νεκρός» του Georges Bataille, από τη σύγχρονη ομάδα θεάτρου και περφόμανς Nova Melancholia.
Κατάλληλο άνω των 18 ετών
Διάρκεια: 1 ώρα
Εισιτήρια: Κανονικό €7
Μειωμένο/Φίλοι/Mικρή παρέα (5-9 άτομα): €5
ΑΜΕΑ / συνοδός ΑΜΕΑ / Άνεργοι / Μεγάλη παρέα (10 άτομα +): €3
Επιμέλεια έκθεσης και περφόρμανς: Γιώργος Τζιρτζιλάκης, Θεόφιλος Τραμπούλης
Δράσεις Hypnos Project
Κλινική Ύπνου | 19-24 Απριλίου & 6-10 Μαΐου | Στέγη
Στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση, στο πλαίσιο του Ύπνος Project, θα λειτουργήσει κλινική ύπνου για 10 ημέρες, όπου θα καταγράφονται οι σωματικές αντιδράσεις κατά τη διάρκεια του νυχτερινού ύπνου. Η κλινική ύπνου λειτουργεί σε συνεργασία με την γιατρό/πνευμονολόγο Μάρθα Ανδρίτσου, επιστημονικό συνεργάτη του Κέντρου Μελέτης Ύπνου του νοσοκομείου «Ευαγγελισμός».
Η συμμετοχή στην κλινική ύπνου είναι δωρεάν.
Οι ενδιαφερόμενοι επικοινωνούν με email στο foh@sgt.gr και δηλώνουν τα στοιχεία τους (ονοματεπώνυμο, ηλικία, τηλέφωνο επικοινωνίας).
Το σπουδαίο γαλλικό κουαρτέτο Diotima θα παρουσιάσει στον Παρνασσό ένα πρόγραμμα νυχτερινό, στο πλαίσιο του Ύπνος Project. Θα ακούσουμε το «Ainsi la nuit» του μεγάλου συμφωνιστή του 20ού αιώνα Henri Dutilleux (1916-2013) και το «Métamorphoses nocturnes» από το πρώιμο έργο του σημαντικού Ούγγρου συνθέτη György Ligeti (1923-2006). Τέλος, ένα έργο που σηματοδότησε την αυγή του μουσικού 20ού αιώνα, το εξαίσιο Verklärte Nacht op.4, του Arnold Schönberg (1874-1951), ένα έργο αφηρημένης προγραμματικής μουσικής χωρίς λόγια, βασισμένο όμως σε ποίημα του R. Dehmel.
Κανονικό: 7 € Zώνη ΤετARTης / €10-15-18
Μειωμένο ή Μικρή Παρέα (5-9 άτομα): €9-12-15
Μεγάλη Παρέα (10+ άτομα): €8-11-14
ΑΜΕΑ & Άνεργοι: €5
Συνοδός ΑΜΕΑ: €10
«Αποχαιρετισμοί», διάλεξη με τη Χριστιάνα Γαλανοπούλου | 7 & 8 Μαΐου, 20.00 | Ίδρυμα Ωνάση (Λ. Αμαλίας 56)
Ακολουθώντας τις Κοιμώμενες κόρες στα μυστικά μονοπάτια του ύπνου τους, η ιστορικός τέχνης Χριστιάνα Γαλανοπούλου μάς προσκαλεί σε ένα ταξίδι σε έργα τέχνης διαφορετικών εποχών, σε κείμενα, τόπους, αρχαιολογικούς χώρους, στιγμές της σύγχρονης πραγματικότητας και ιστορίες ανθρώπων, υφαίνοντας μια αφήγηση για τη ζωή, το επέκεινα και το εσαεί.
Είσοδος ελεύθερη
Διαλέξεις και συζητήσεις | 9 Μαΐου, 19.00 | Μικρή Σκηνή
Σώμα: Ύπνος, θάνατος και ανάσταση (Συντονισμός - επιμέλεια: Δημήτρης Παπανικολάου)
Είσοδος ελεύθερη
Polysomnogarden | 19 Μαΐου - 2 Ιουνίου | Ευρυδάμαντος & Γαλαξία
Τα ιατρικά δεδομένα από την κλινική ύπνου θα αποτελέσουν πρώτη ύλη για τη δημιουργία εικαστικής εγκατάστασης της Μαρίνας Γιώτη, όπου τα στάδια του ύπνου θα μετουσιωθούν σε ένα μεταβαλλόμενο εικαστικό περιβάλλον με ήχους από τον Coti K, φώτα, προβολές και κινητικά γλυπτά.
Είσοδος ελεύθερη
Κινηματογραφικός μαραθώνιος «Let’s (not) go to sleep» | 13 & 14 Μαΐου, 22.00 | Μικρή Σκηνή
Για 24 ώρες παρουσιάζονται στη Μικρή Σκηνή της Στέγης ταινίες και ντοκιμαντέρ που σχετίζονται με το θέμα του ύπνου.
Επιμέλεια: Ηλίας Φραγκούλης
Ενιαίο εισιτήριο για όλη τη βραδιά €7
Μειωμένο/Φίλοι/Mικρή παρέα (5-9 άτομα): €5
ΑΜΕΑ / συνοδός ΑΜΕΑ / Άνεργοι / Μεγάλη παρέα (10 άτομα +): €3
Six d.o.g.s pyjama party | 14 Μαΐου, 00.00 | Σε όλους τους ορόφους της Στέγης
Σε όλους τους ορόφους της Στέγης, από τα μεσάνυχτα έως το ξημέρωμα, περισσότεροι από 20 dj’s συμμετέχουν σε ένα αξέχαστο μεταμεσονύχτιο pyjama πάρτι.
Διάρκεια: μέχρι τα ξημερώματα
Εισιτήρια: €5 (χωρίς ποτό)
Διαλέξεις και συζητήσεις | 16 Μαΐου, 19.00 | Μικρή Σκηνή
Όνειρα (μια συζήτηση με τον Dany Nobus, ψυχαναλυτή και διευθυντή του Μουσείου Φρόιντ στο Λονδίνο)
Είσοδος ελεύθερη
The Theta Series - Ολονυχτία στη Στέγη | 29 Μαΐου, 22.00 | Κεντρική Σκηνή
Για μία νύχτα, θα πραγματοποιηθεί ολονύχτιο βιωματικό δρώμενο στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης, από τη χορογράφο και υπότροφο του Ιδρύματος Ωνάση, Αποστολία Παπαδαμάκη, σε συνεργασία με τον συνθέτη Τρύφωνα Κουτσουρέλη.
Διάρκεια: μέχρι το πρωί (οι συμμετέχοντες θα πάρουν πρωινό)
Κανονικό 15€
Μειωμένο/Φίλοι/Mικρή παρέα (5-9 άτομα): €12
ΑΜΕΑ / συνοδός ΑΜΕΑ / Άνεργοι / Μεγάλη παρέα (10 άτομα +): €10
Φωτογραφικές προβολές σε κτίρια της Αθήνας | 18 Απριλίου - 19 Ιουνίου
Καλλιτέχνες, χορευτές, ηθοποιοί φωτογραφίζονται από τον Παύλο Φυσάκη την ώρα που κοιμούνται και οι φωτογραφίες τους θα προβάλλονται σε όλη τη διάρκεια του φεστιβάλ σε κτίρια στην πλατεία Κλαυθμώνος, στη Λ. Συγγρού κ.ά.
HYPNOS issue
Το «Hypnos Project» θα πλαισιωθεί από μια δίγλωσση ανεξάρτητη έκδοση ευρείας κυκλοφορίας με θέμα τον ύπνο. Ακαδημαϊκοί, ειδικοί και συγγραφείς προσεγγίζουν με πρωτότυπα κείμενα το θέμα του ύπνου, ο καθένας από τη δική του πλευρά, συνθέτοντας ένα πολυφωνικό και πρωτότυπο ανθολόγιο, στο οποίο η κοινωνιολογία συνυπάρχει με τις στρατιωτικές σπουδές, η αρχιτεκτονική με την κλασική φιλολογία, το διήγημα με την προσωπική μαρτυρία.
21°
