Ο Βασιλάκης είναι 15 χρόνων. Έχει πολύ όμορφα γαλάζια μάτια. Σαν της μαμάς του. Του αρέσουν πολύ οι βόλτες στου Φιλοπάππου. Ακόμα του αρέσει πολύ να παίζει στο αρμόνιο ένα σωρό μελωδίες. Μιλάει σπάνια, αλλά κάποιες φορές σε κοιτάει βαθιά μέσα στα μάτια κολλώντας το πρόσωπό του στο δικό σου και είναι σαν να σου λέει χίλιες ιστορίες.
Ο Βασίλης έχει αυτισμό. Είναι απ’ τους ανθρώπους που τους αποκαλούμε ΑΜΕΑ (άτομα με ειδικές ανάγκες). Η σύγχρονη ελληνική κοινωνία προσπαθεί, καμιά φορά, να δείξει σεβασμό και να μεριμνήσει… τις περισσότερες φορές όμως στέκει λίγο αμήχανη. Ίσως γιατί, δεν ξέρει πως να τα προσεγγίσει, ίσως γιατί δεν την ενδιαφέρει και πολύ…
Από την άλλη πλευρά της «σύγχρονης ελληνικής κοινωνίας», υπάρχουν άνθρωποι, που αν και δεν ανήκουν στους «επίσημους κρατικούς μηχανισμούς», βάζουν τα δυνατά τους να βοηθήσουν αυτά τα παιδιά, να βελτιώσουν την καθημερινότητά τους, να τους κρατήσουν συντροφιά και να περάσουν μαζί τους ποιοτικό χρόνο, μαθαίνοντας παράλληλα και στους γονείς τους να κάνουν το ίδιο στο σπίτι. Όπως κάνουν για παράδειγμα, η Μαρία, ο Βαγγέλης και ο Γιάννης στο κέντρο οργάνωσης και διαχείρισης ελεύθερου χρόνου που έχουν στήσει.
«Η αιώρα στο πάρκο» είναι ένας χώρος, όπου παιδιά με αυτισμό μπορούν να συνυπάρξουν στον ίδιο χώρο και να αξιοποιήσουν δημιουργικά το χρόνο τους με την καθοδήγηση των τριών εκπαιδευτών. Δημιουργήθηκε τον Ιούνιο του 2014. «Πολλές φορές, όταν τα παιδιά μένουν στο σπίτι, δεν μπορούν να εκμεταλλευτούν το χρόνο τους, καθώς δεν είναι διαμορφωμένο το περιβάλλον. Αυτό προσπαθούμε να κάνουμε εδώ. Θέλαμε λοιπόν να κάνουμε κάτι που θα το ορίζουμε εμείς εκπαιδευτικά και επιστημονικά. Πολλές φορές το παιδί «υποτάσσεται» στην τυπική εκπαίδευση που δεν θα το βοηθήσει. Όπως λέει και ο Βαγγέλης: «Ξέρεις, για τα παιδιά αυτά είναι πολύ δύσκολο να εκφράσουν τα θέλω τους, ούτε την προσοχή των γονιών τους δεν μπορούν να ζητήσουν ορθόδοξα. Για αυτό και οι περισσότερες δραστηριότητες μας είναι αφορμή για επικοινωνία». Μέσα από αυτές τις δραστηριότητες βλέπεις τι τους αρέσει. Αλλά δε φτάνει μόνο αυτό. Πρέπει να δημιουργείς και τις συνθήκες για να θέλουν τα παιδιά να ασχοληθούν. «Πρέπει να βάλεις τον εαυτό σου στη θέση τους» τονίζει ο Γιάννης. «Οι υπερβολικές απαιτήσεις μπορούν να μπλοκάρουν το παιδί. Για αυτό κι εμείς πρέπει να κρατάμε σε ένα όριο τις απαιτήσεις μας».
Είναι και οι τρεις νέοι. Eπέλεξαν να δουλέψουν με ανθρώπους με ειδικές ανάγκες και αφιερώνουν μεγάλο κομμάτι της μέρας τους για να κάνουν τις ζωές αυτών των παιδιών καλύτερες. «Δεν το αντιμετωπίζουμε σαν λειτούργημα». «Ως φοιτητές στα ΤΕΦΑΑ το μάθημα της Ειδικής Φυσικής Αγωγής ήταν αυτό που μας φαινόταν να έχει το μεγαλύτερο επιστημονικό ενδιαφέρον. Για μας η αλληλεπίδραση με τα ΑΜΕΑ φαινόταν πολύ πιο ενδιαφέρουσα και λειτούργησε και σαν πρόκληση αν θέλεις» λένε ο Βαγγέλης και ο Γιάννης που από τη σχολή ακόμα είχαν αρχίσει να σχεδιάζουν μία συνεργασία μεταξύ τους. Στην πορεία συνάντησαν και τη Μαρία. Η Μαρία είναι εργοθεραπεύτρια και είδε και εκείνη ως πρόκληση το να ασχοληθεί με τον αυτισμό: «Είμαι περίπου δέκα χρόνια στην Ειδική Αγωγή. Στην αρχή ασχολούμουν με άτομα με κινητικά προβλήματα, στη συνέχεια όμως, ο αυτισμός μου κέντρισε το ενδιαφέρον και θέλησα να ασχοληθώ περισσότερο».
Όμως, αναρωτιέμαι, σε τι βοηθάει έμπρακτα τα παιδιά ο χρόνος που περνάνε εδώ; «Θέτουμε κάποιους βασικούς, αλλά θεμελιώδεις στόχους και πασχίζουμε να τους επιτύχουμε. Μια απλή καθημερινή συνήθεια, όπως το να φάει όλη η οικογένεια μαζί ή να καθίσει ο μπαμπάς με το παιδί να δουν τηλεόραση παρέα…. Αυτοί είναι οι στόχοι που βάζουμε. Οι ενέργειές μας ως προς αυτό χωρίζονται κατά βάση σε τρία στάδια: πρώτα μελετάμε τη συμπεριφορά του παιδιού βλέποντας τις ανεπιθύμητες/αντικοινωνικές συμπεριφορές. Αναλύουμε γιατί συμβαίνει και στη συνέχεια παρεμβαίνουμε είτε στο περιβάλλον, είτε συμβουλεύοντας τους γονείς». Τα παιδιά μου εξήγησαν ότι τα πιο απλά πράγματα όπως το χρώμα στον τοίχο ή ένας ήχος μπορεί να είναι απίστευτα ενοχλητικό για κάποιο παιδί. Μπορεί ακόμα να το οδηγήσει σε αυτοτραυματικές συμπεριφορές. «Το δύσκολο κομμάτι της δουλειάς είναι να βλέπεις το παιδί να αυτοτραυματίζεται…» λέει ο Γιάννης. «Είναι αλήθεια ότι η δουλειά αυτή είναι δύσκολη και υπάρχουν «κακές» μέρες. Όταν όμως το παιδί έρθει να σε «επιβραβεύσει» δίνοντάς σου μια αγκαλιά για παράδειγμα είναι ότι καλύτερο μπορεί να σου συμβεί». Σε λίγες δουλειές μπορείς να ζήσεις τέτοιες στιγμές.
Βλέποντας τα παιδιά να έρχονται σιγά-σιγά για το μάθημά τους, χαζεύοντας το Βασιλάκη να παίζει μελωδίες στο πιάνο συνειδητοποίησα ότι το σημαντικότερο πράγμα που κάνει η «αιώρα στο πάρκο» είναι ότι βοηθάει τα παιδιά με αυτισμό να κοινωνήσουν τα θέλω τους. Πριν από μερικά χρόνια μια ομάδα παιδιών με το ίδιο όνομα σκέφτηκε την ιδέα να πάει στα πάρκα της πόλης και να βάλει αιώρες προσκαλώντας τον κόσμο να τα επισκέπτεται, να τα φροντίζει και να περνάει όμορφες στιγμές. Μου φαίνεται λοιπόν ότι η Μαρία με τον Βαγγέλη και τον Γιάννη, θέλησαν να κάνουν το ίδιο πράγμα. Προσπαθούν να βάλουν μία αιώρα στο πάρκο του «αυτισμού» και να καλέσουν τον κόσμο να το επισκεφτεί και να αφιερώσει λίγο περισσότερο χρόνο εκεί. Το απόγευμα που πέρασα μαζί τους μου απέδειξε περίτρανα ότι μέσα από αυτό μπορούν να προκύψουν ένα σωρό υπέροχα συναισθήματα...
