Τα μακρινά πράγματα, σε τόπο ή χρόνο, δεν μας συγκινούν. Έτσι είμαστε φτιαγμένοι. Μας αγγίζει ένα ανθρώπινο δράμα στη δουλειά, στη γειτονιά, στην πόλη μας, γιατί ένας άνθρωπος κοντά μας έχει πρόσωπο, όνομα και ιστορία. Όσο μακρύτερα το κακό, και ας είναι μεγάλης κλίμακας, τόσο πιο απρόσωπο, άρα αδιάφορο. Αυτό εννοούσε ο Στάλιν λέγοντας, «Ο θάνατος ενός ανθρώπου είναι τραγωδία. Χίλιοι θάνατοι είναι στατιστική». Με τα κοντινά δενόμαστε, κι ας μας δοκιμάζουν.
Αυτό έλεγε στην πλατεία Συντάγματος και η Νασίρ, με τα μαύρα κομμένα γάντια και τα κόκκινα μαλιά: «Φύγαμε», είπε, «από την αγαπημένη μας Συρία.» Θα πίστευε κανείς πως αναφέρεται σε κάποιο εξιδανικευμένο παρελθόν, στους Φοίνικες και τους Χαλδαίους, την Τίρο, την Σιδώνα... Ενώ μιλάει για μια χώρα όπου δεν υπάρχουν συνταγματικά δικαιώματα, που βρισκόταν επί δεκατίες σε καθεστώς έκτακτης ανάγκης, λόγω του πολέμου με το Ισραήλ. Για μια πολυφυλετική, Αραβόφωνη Συρία που τα τελευταία τρία χρόνια σπαράσσεται από έναν εμφύλιο απέναντι στον οποίο η Δύση δείχνει να έχει σηκώσει τα χέρια ψηλά. Ούτε λόγος για αλληλλεγγύη από γειτονικά κράτη (Αίγυπτο, Λίβανο, Τουρκία, Ιράκ), μια και με τα περισσότερα οι σχέσεις είναι (επιεικώς) τεταμένες.
Πώς γίνεται να αγαπάει κανείς μια χώρα της οποίας ο επί μακρόν Πρόεδρος χρησιμοποιεί θανατηφόρα χημικά απέναντι σε άμαχους; Όπου, σε ειρηνικές διαδηλώσεις, ελεύθεροι σκοπευτές στοχοποιούν όσους κρατούν τηλεβόες, κάμερες ή κινητά τηλέφωνα; Και αμέσως μετά, όσους βοηθούν τους τραυματίες; Όπου ο κατά συρροή βιασμός ανηλίκων από τα σώματα ασφαλείας έχει τεκμηριωθεί ως πάγια στρατηγική; Και στην οποία η Διεθνής Κοινότητα αδυνατεί, μέχρις στιγμής να απαγορεύσει, έστω, την πώληση όπλων;
Και πόσο κατανοητή είναι η άτακτη φυγή από έναν τέτοιο τόπο! Το να βάζεις τη μοίρα σου στα χέρια διακινητών που δεν ξέρεις άμα την κρίσιμη στιγμή θα σε αφήσουν να τα βγάλεις πέρα μόνος στο χειμωνιάτικο Αιγαίο ή στα ορεινά περάσματα του Ευφράτη προς την Τουρκία. Όπως είναι κατανοητή, μέσα στην ίδια εξίσωση, και η συρροή στην πλατεία Συντάγματος ανθρώπων που έχουν επιβιώσει για μήνες σε πάρκα και αλάνες προκειμένου να διεκδικήσουν συλλογικά αυτό που ο καθένας ονειρεύεται για τον εαυτό και την οικογένειά του: το, μυθικό πιά, πέρασμα στην Ευρώπη.
«Είναι δίκαιο αλλά και νόμιμο» έλεγε η Νασίρ που έχει σπουδάσει Νομική». «Υπάρχει κοινοτική συμφωνία που η Ελλάδα έχει υπογράψει, όταν πρόκειται για θύματα ενόπλων συρράξεων. Δεν χρειάζεται παρά η πολιτική θέληση να εφαρμοστεί».
Μιλούσε με την ζέση της απόλυτης απελπισίας, της απόλυτης πίστης, σα να επρόκειτο για τη γη της Επαγγελίας. Και ναι, μακάρι να βρουν στην Αραβόφωνη Κοπεγχάγη ή το Βερολίνο, αυτό που η Βηρυττός απέτυχε και η Αθήνα αρνήθηκε να τους παραχωρήσει. Αυτό για το οποίο το λαμπρό άστρο της επιβίωσης τους οδήγησε μέχρι την πλατεία Συντάγματος. Ένα πρόσωπο.
14°
