Και ξαφνικά ήρθε πάλι ο Σεπτέμβρης και για αρκετούς έφερε μαζί του και μια αδιόρατη θλίψη για το καλοκαίρι που έφυγε. Παρά το γεγονός ότι λόγω της κρίσης, οι διακοπές φέτος για πολλούς ήταν περιορισμένες ή ακόμα και μηδαμινές, ωστόσο το καλοκαίρι για όλους συνδυάζεται με χαλαρότητα, καλύτερη διάθεση, ανεμελιά και συνήθως λιγότερες υποχρεώσεις. Και ενώ υπάρχουν κάποιοι, οι οποίοι γυρνώντας από τις διακοπές έχουν γεμίσει τις «μπαταρίες» τους και είναι έτοιμοι να υποδεχτούν τον επερχόμενο χειμώνα, υπάρχει και ένα σημαντικό ποσοστό ανθρώπων που μετά τη λήξη των διακοπών τους ή όταν τελειώνει το καλοκαίρι δυσκολεύονται να προσαρμοστούν και εμφανίζουν συμπτώματα αυτού που έχει ονομαστεί «Σύνδρομο Επιστροφής από τις Διακοπές» ή «Σύνδρομο Άγχους Μετά τις Διακοπές» (Post-VacationSyndrome). Πρόκειται για μια ιδιαίτερη μορφή στρες, η οποία εκδηλώνεται ύστερα από ξεκούραστες περιόδους της ζωής μας, συνήθως ύστερα από μικρές ή μεγάλες «αποδράσεις» και μπορεί να φτάσει μέχρι τα όρια της κατάθλιψης.
Αν και δεν υπάρχει επίσημη αναγνώριση του όρου αυτού στις διεθνείς ταξινομήσεις, το σύνδρομο άγχους μετά τις διακοπές φαίνεται ότι πλήττει πολλούς ανθρώπους και όταν συνυπάρχει με άλλες ψυχολογικές διαταραχές χρήζει ιδιαίτερης προσοχής. Σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες από το σύνδρομο αυτό υποφέρει ένας στους τρεις Ευρωπαίους, ενώ τα άτομα που εμφανίζουν την μεγαλύτερη ευαισθησία είναι 20 έως 45 ετών.Πιο επιρρεπή είναι τα άτομα που δυσκολεύονται στη διαχείριση των αλλαγών στη ζωή τους, που είναι πιο επιρρεπή στην κατάθλιψη, που δεν αντλούν ιδιαίτερη ικανοποίηση από την εργασία και την καθημερινότητά τους, καθώς και αυτά στα οποία απουσιάζει ένας υποστηρικτικός κύκλος ανθρώπων.
Με τον όρο «Σύνδρομο της Επιστροφής από τις Διακοπές» νοείται μια γενικότερη αίσθηση δυσφορίας και έλλειψη ικανότητας προσαρμογής στις απαιτήσεις της καθημερινότητας.Εκδηλώνεται με διαφορετικό τρόπο και ένταση στον καθένα και συνήθως εμφανίζεται τις πρώτες μέρες της επιστροφής στη δουλειά. Τα συμπτώματα συνήθως περιλαμβάνουν αίσθημα σωματικής και ψυχικής κόπωσης, μελαγχολία, έλλειψη κινήτρου ως και απέχθεια για οποιαδήποτε εργασία, ακόμα και σκέψη για δουλειά, αδικαιολόγητο στρες και εκνευρισμό. Πέρα από τις ψυχικές διαταραχές μπορούν να εμφανιστούν και οργανικά συμπτώματα, όπως κούραση, διαταραχές στο ύπνο, ανορεξία, μειωμένη ή ανύπαρκτη ικανότητα συγκέντρωσης ή ακόμα και μυϊκοί πόνοι. Τα συμπτώματα αυτά είναι καταθλιπτικού τύπου, αντιδραστικά στις συνθήκες αλλαγής και παροδικά. Τείνουν να μειώνονται όσο το άτομο καταφέρνει και προσαρμόζεται στην καθημερινή του ζωή, ανταποκρινόμενο σταδιακά στις ευθύνες του.
Συστάσεις για ομαλή επιστροφή στην καθημερινότητα
Η ομαλή προσαρμογή αποτελεί καθοριστικό παράγοντα. Θα πρέπει, δηλαδή, καταρχήν να επιτρέπουμε στον εαυτό μας ένα διάστημα 2-3 ημερών, για να μεταβούμε ξανά στην εργασιακή μας πραγματικότητα. Σε πολλούς βοηθάει να επιστρέψουν στη δουλειά Τρίτη παρά Δευτέρα, λόγω της αίσθησης ότι η εβδομάδα είναι μικρότερη. Επίσης, έχει φανεί βοηθητικό να τακτοποιούμε άμεσα τα πράγματα και τις βαλίτσες μας, καθώς και να φτιάχνουμε το χώρο μας, ώστε να μπαίνουμε ευκολότερα στο πρόγραμμα μας.
Ο σωστός προγραμματισμός μπορεί να βοηθήσει στην ομαλότερη επιστροφή. Πριν φύγει κάποιος για διακοπές καλό είναι να οργανώσει τις εκκρεμότητες του, καθώς και να καθορίσει τις προτεραιότητές του στην επιστροφή.
Οργανώστε μια ομάδα «ομοιοπαθών» συναδέλφων, με τους οποίους αντιμετωπίζετε το ίδιο πρόβλημα. Τις περισσότερες φορές το να μοιράζεται κανείς τις σκέψεις του βοηθάει πολύ στη λύση του προβλήματος. Εξάλλου, πολύ σημαντικό στη θεραπεία του συνδρόμου της επιστροφής είναι και το γέλιο, που ενεργοποιεί τις βήτα-ενδορφίνες, αλλά πρακτικά και την παραγωγικότητα.
Εφόσον υπάρχει δυνατότητα, καλό θα ήταν οι μέρες άδειας να χωρίζονταν σε 2 διαστήματα, καθώς οι μεγάλης διάρκειας διακοπές δυσχεραίνουν την προσαρμοστικότητά στη δουλειά, ενώ και η σκέψη ότι δεν απομένει άλλος χρόνος για ξεκούραση δημιουργεί επιπρόσθετο στρες.
Οι διακοπές δεν μπορούν να αποτελούν την μοναδική μας διαφυγή από μια καθημερινότητα που μας εξοντώνει. Δεν είναι υγιές για έναν άνθρωπο να βρίσκεται σε κατάσταση αναμονής τη μισή χρονιά για τις διακοπές που θα έρθουν και την άλλη μισή να στεναχωριέται που τελείωσαν. Εξαιρετικά σημαντικός παράγοντας για την αποφυγή του συνδρόμου PVS, αλλά και πολλών άλλων συνδρόμων, είναι η καθημερινή διαχείριση του στρες και η ενασχόληση με δραστηριότητες που προσφέρουν ικανοποίηση. Το μυστικό είναι να μη περνάμε μεγάλες περιόδους έντασης χωρίς διαλείμματα. Μικρές εκδρομές καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου, για όποιον είναι εφικτό, συναντήσεις με φίλους, βόλτες στην φύση, αλλά και εύρεση νέων ασχολιών και χόμπι είναι τρόποι που προσφέρουν ικανοποίηση και ευεξία.
Αν και στους περισσότερους ανθρώπους το σύνδρομο της επιστροφής από τις διακοπές επικεντρώνεται σε παροδικής διάρκειας μελαγχολία, ωστόσο είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι αν τα συμπτώματα συνοδεύονται από άλλη διαταραχή (κατάθλιψη, γενικευμένη αγχώδη διαταραχή κτλ) ή αν τα συμπτώματα εμμένουν, η βοήθεια ενός επαγγελματία ψυχικής υγείας είναι απαραίτητη.
Ίσως τελικά αυτό που είναι το πιο σημαντικό είναι να δούμε πόσο πραγματικά ευχαριστημένοι είμαστε από τη ζωή μας και από αυτά που κάνουμε στην καθημερινότητα μας. Είναι αποδεδειγμένο ότι αν αντλούμε ικανοποίηση από τη δουλειά μας, αν περνάμε όμορφα με τους ανθρώπους της ζωής μας, αν εκμεταλλευόμαστε δημιουργικά τον ελεύθερο χρόνο μας, τότε η θλίψη μετά τις διακοπές θα είναι πολύ μικρότερη και θα διαρκεί λίγο.
Για όσους η θλίψη του Σεπτέμβρη σας βρήκε ξανά απροετοίμαστους, μην νιώθετε ενοχές. Σε πείσμα της διάχυτης μελαγχολίας που τον συνοδεύει, εσείς κρατήστε την καλύτερη εικόνα του φετινού καλοκαιριού και Καλό μας Φθινόπωρο!!!
