Πριν από περίπου ένα χρόνο προβλήθηκε το ντοκιμαντέρ του Γιώργου Αυγερόπουλου για τα ψηφιακά νεκροταφεία στην Κίνα. Στην πόλη Γκουιγιού, στις νοτιοανατολικές ακτές της Κίνας, το 90% των κατοίκων υποφέρει από ποικίλα προβλήματα υγείας, καθώς εκεί καταλήγουν λαθραία εκατομμύρια υπολογιστές από κάθε γωνιά της γης. Στην περιοχή λειτουργούν 5.500 επιχειρήσεις εκμετάλλευσης ηλεκτρονικών αποβλήτων υπό καθεστώς παντελούς απουσίας υγειονομικών ελέγχων. Περιττό να πούμε ότι η εισαγωγή όλων αυτών των ηλεκτρονικών αποβλήτων γίνεται παράνομα, καθώς τυπικά απαγορεύεται από τις κινεζικές αρχές. Και γιατί όλος ο δυτικός κόσμος στέλνει τα ηλεκτρονικά σκουπίδια του στην άλλη άκρη της Γης; Για τα χρήματα! Αν αναλογιστεί κανείς τη χαώδη διαφορά στα ημερομίσθια ενός Κινέζου εργάτη και ενός εργάτη που δουλεύει σε ευρωπαϊκό κέντρο ανακύκλωσης, οι εξηγήσεις περιττεύουν.
Τι συμβαίνει στη χώρα μας; Η μη κερδοσκοπική εταιρεία «Ανακύκλωση Συσκευών Α.Ε», το πρώτο εθνικό συλλογικό σύστημα για την εναλλακτική διαχείριση ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών συσκευών, έχει αναλάβει δράση. Σήμερα στο πρόγραμμα συμμετέχουν 450 δήμοι, οι οποίοι –με κίνητρο την αμοιβή τους από το φορέα για κάθε τόνο που προσκομίζουν– συγκεντρώνουν ηλεκτρικές συσκευές των πολιτών από κάθε γειτονιά.
Ποια είναι η διαδικασία; Καθένας που επιθυμεί να πετάξει μια παλιά ηλεκτρική συσκευή (καφετιέρα, τοστιέρα, πλυντήριο, ψυγείο, πιστολάκι μαλλιών) έχει τις εξής επιλογές: στην περίπτωση που προτίθεται να την αντικαταστήσει με μια νέα (π.χ. να πετάξει τον παλιό υπολογιστή και να αγοράσει καινούργιο), μπορεί να απευθυνθεί στα καταστήματα λιανικής πώλησης ηλεκτρικών ειδών. Όπως μας εξηγεί ο εντεταλμένος σύμβουλος της εταιρείας «Ανακύκλωση συσκευών Α.Ε» Αλέξανδρος Αλούκος, τα καταστήματα σύμφωνα με το νόμο υποχρεούνται να είναι σημεία διαλογής. Αν τώρα, απλά κάποιος θελήσει να πετάξει ένα παλιό σεσουάρ, υπολογιστή, τηλεόραση χωρίς να πάρει καινούργια συσκευή, μπορεί να τηλεφωνήσει στο δήμο του. Αν πρόκειται για μικρή συσκευή, ο κάθε πολίτης μπορεί να την πάει στο χώρο συλλογής, δηλαδή σε ειδικούς κάδους που έχει χορηγήσει η εταιρεία ανακύκλωσης σε όσους δήμους συμμετέχουν στο πρόγραμμα. Αν πρόκειται για μεγάλου μεγέθους συσκευή, ο δήμος έχει τοποθετήσει ειδικά κοντέινερ και με την υπηρεσία των ογκωδών –και κατόπιν συνεννοήσεως με το δημότη– περνάει από το σπίτι και τα περισυλλέγει.
Και αφού φτάσουν στην εταιρεία ανακύκλωσης; Τότε, μας εξηγεί ο κ. Αλούκος, «καταλήγουν στα συνολικά 6 εργοστάσια επεξεργασίας ηλεκτρονικών αποβλήτων που λειτουργούν αυτή τη στιγμή στη χώρα μας». Σήμερα στο νομό Αττικής λειτουργεί το ΕΚΑΝ, στους Αγίους Θεοδώρους, άλλο ένα εργοστάσιο στον Ασπρόπυργο και σύντομα περιμένουμε να δημιουργηθεί και ένα ακόμη».
Η δυναμικότητα της μηχανής διαλογής του εργοστασίου είναι 6 τόνοι την ώρα. «Το 2007 ανακυκλώσαμε 31.000 τόνους, ενώ φέτος αυξήθηκαν σε 4 κιλά ανά κάτοικο, δηλαδή σε 44.000 τόνους». Και το σύστημα έχει περιθώριο να δεχτεί πολύ περισσότερους στην περίπτωση που όλοι οι πολίτες συνεργαστούν. Συνολικά, με τις μέχρι τώρα προδιαγραφές, μπορεί να δεχτεί μέχρι και 100.000 τόνους. Στο εργοστάσιο τα υλικά φτάνουν «χύμα», με φορτηγά. Η πρώτη εργασία είναι η διαλογή και ταξινόμηση των διαφόρων συσκευών που γίνεται χειρονακτικά, αλλά και με μηχανές. Στη συνέχεια οι συσκευές αποσυναρμολογούνται. Πλαστικά, πολύτιμα μέταλλα, κοινά μέταλλα, επικίνδυνα στοιχεία, γυαλί κτλ. Αφού αφαιρεθούν όσα υλικά πρέπει, οδηγούνται σε μία μηχανική αλυσίδα κατακερματισμού και διαλογής. Τα χρήσιμα κατασκευαστικά μέρη πηγαίνουν σε αδειοδοτημένες μονάδες ανακύκλωσης του εξωτερικού (μετασχηματιστές, καλώδια, σκληροί δίσκοι), ενώ τα επικίνδυνα υλικά καταλήγουν: οι χλωροφθοράνθρακες στη Γαλλία, και οι λαμπτήρες φθορισμού στο Βέλγιο.
Από την «Ανακύκλωση συσκευών» τονίζουν ότι ο δρόμος είναι μακρύς «αφού τη χώρα μας χωρίζει απόσταση από τους στόχους που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Ένωση και έχει αποδεχθεί η ελληνική κυβέρνηση». Υπολογίζεται ότι το συνολικό βάρος των ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών αποβλήτων στην Ελλάδα υπολογίζεται σε 170.000 τόνους το χρόνο, με αποτέλεσμα μία μεγάλη ποσότητα να καταλήγει στις χωματερές.
Ποιοι είναι οι κίνδυνοι από αυτή την κατάληξη; Στην ατμόσφαιρα κατά την αποσύνθεση συσκευών απελευθερώνονται μόλυβδος, κάδμιο, βάριο και άλλες ουσίες άκρως επικίνδυνες για την υγεία μας. Ο κ. Αλούκος μάς δίνει χαρακτηριστικά παραδείγματα: «Για παράδειγμα, σε ένα ψυγείο, αν φύγει το φρέον, το γνωστό CFC, ξέρουμε όλοι τι προκαλεί στην ατμόσφαιρα. Ακόμα και μία τηλεόραση έχει βάρος, κι αυτό σημαίνει ότι περιέχει μόλυβδο, πυρίτιο και όλα αυτά που υπάρχουν στο πίσω μέρος της οθόνης. Στο εργοστάσιο γίνεται η απορρύπανση – η αφαίρεση όλων των επικίνδυνων στοιχείων από τις συσκευές».
Στο site της μη κερδοσκοπικής και εποπτευόμενης από το ΥΠΕΧΩΔΕ εταιρείας «Ανακύκλωση συσκευών Α.Ε» (www.electrocycle.gr) περιλαμβάνονται πληροφορίες, καθώς και ειδικός κατάλογος με τους δήμους όλης της Ελλάδας που συμμετέχουν στο πρόγραμμα. Είναι απλό και εύχρηστο. Πληκτρολογείς νομό και στη συνέχεια επιλέγεις δήμο. Αμέσως εμφανίζεται ένα τηλέφωνο στο οποίο μπορεί ο καθένας να επικοινωνήσει για τυχόν πληροφορίες. Για παράδειγμα, στον Δήμο Αθηναίων λειτουργούν αυτή τη στιγμή 27 κέντρα συλλογής.
Την επόμενη φορά, λοιπόν, που θα αλλάξετε υπολογιστή ή θα αγοράσετε καινούργια τηλεόραση, ξανασκεφτείτε το!
12°
