Εξαιτίας μιας σύμπτωσης, ή μάλλον μιας θεατρικής επιτυχίας με ελληνικό έργο των αρχών του ’60 (ο «Μπακαλόγατος» των Χρήστου και Γιώργου Γιαννακόπουλου με τον Πέτρο Φιλιππίδη στο θέατρο Μουσούρη), κάθε βράδυ είναι λες και κλείνουν εδώ ραντεβού όλες οι δεκαετίες της νεότερης Ελλάδας – απόλυτα ταιριαστό σκηνικό με το αρχιτεκτονικό πάτσγουορκ. Θα δεις ηλικιωμένους (με το κλασικό καβουράκι), κρατώντας ψώνια από καταστήματα-κειμήλια, να διακόπτουν τις ουρές των κάθε ηλικίας θεατών και τάξεων που περιμένουν υπομονετικά (ένα ντέζα-βιζιτέ στη δεκαετία ’60), ενώ αρχίζουν να σκάνε μύτη και οι πρώτοι θαμώνες των μπαρ – κατευθείαν σύνδεση με το σήμερα, το οποίο έχει ξεκινήσει βάρδια από πολύ νωρίς το πρωί.
Πού δείχνει ο Κολοκοτρώνης;
Το άγαλμα του Κολοκοτρώνη κουβαλάει ένα μυστικό, μια παραδοξότητα κι έναν αστικό μύθο...
Το μυστικό είναι πως όταν παραγγέλθηκε στο γλύπτη Λάζαρο Σώχο να το φιλοτεχνήσει το 1895, τον υποχρέωσαν να του φορέσει περικεφαλαία. Για να τους εκδικηθεί έγραψε στο εσωτερικό της χαίτης «Παρά τη θέλησιν του Σώχου, Κολοκοτρώνη μου, ξαναφόρεσε την περικεφαλαία, Paris 1909», που αποκαλύφθηκε πριν από λίγα χρόνια κατά τη διάρκεια συντήρησής του. Το περίεργο είναι πως το άγαλμα τοποθετήθηκε το 1904, ενώ η υπογραφή λέει 1909.
Η παραδοξότητα έχει να κάνει με το άγαλμα. Σύμφωνα με τη διεθνή γλυπτική παράδοση, όταν το ένα πόδι του αλόγου είναι υψωμένο σημαίνει πως ο αναβάτης πέθανε από τα τραύματα μετά τη μάχη. Μόνο που ο Κολοκοτρώνης πέθανε από εγκεφαλικό στο γάμο του γιου του.
Ο αστικός μύθος σχετίζεται με το πού δείχνει ο Κολοκοτρώνης. Οι υπερπατριώτες λένε προς την Κωνσταντινούπολη, μόνο που το άγαλμα έχει μετακινηθεί από την αρχική θέση στην οποία ήταν προορισμένο να στηθεί. Οπότε, μάλλον, μας αρέσει να σκεφτόμαστε πως δείχνει προς το Galaxy (Σταδίου 10), ένα από τα πιο παλιά και κλασικά μπαρ της πόλης.
Τα πρωινά φορτηγά τροφοδοσίας μποτιλιάρουν Κολοκοτρώνη και Περικλέους προσπαθώντας (ολίγον παράνομα), πάντα με αλάρμ, να σταθμεύσουν σε κάποιον από τους πεζοδρόμους. Αγχωμένοι επαγγελματίες αναστενάζουν για την κρίση, κοστουμαρισμένοι νεογιάπηδες τρέχουν να προλάβουν κι ανυπομονούν για το iPad που θα τους λύσει τα χέρια και τα καφέ έχουν ξεκινήσει από νωρίς να παίζουν μπάλα.
Με περίπου 2.500 επιχειρήσεις και πάνω από 50.000 εργαζόμενους στα όριά του, το εμπορικό κέντρο της Αθήνας επιβεβαιώνει το όνομά του. Φυσικά, η οικονομική συγκυρία και το παρεμπόριο που έχει ανθίσει τα τελευταία χρόνια μεγαλώνουν το ποσοστό του 15% των καταστημάτων προσόψεως που έψαχναν ενοικιαστή πριν την κρίση. Αλλά αυτό το μοναδικό ευρετήριο δρόμων που αντιστοιχούν σε συγκεκριμένες αγορές/προϊόντα κρατάει πολλά χρόνια, ώστε σήμερα να μιλάμε για δρόμους-πιάτσες. Για παράδειγμα, συναντάμε:
Orfanidis, Κολοκοτρώνη 31 Δανδής α λα Alex Kapranos με γερό προτοφόλι.
Eleven Souls, Κολοκοτρώνη 11 Φοράω Fred Perry, άρα υπάρχω.
Ferrari Store, Κολοκοτρώνη & Βουλής Κόκκινα, με σούζα τ’ αλογάκι, για τ’ αγόρια.
Schatzi και DNA Stars (τα δίδυμα στη Θ. Αξαρλιάν) Tα κορίτσια πρέπει να φοράνε φορέματα.
Haris Ragavis, Νίκης 3 Skate Surf, φαρδιά, πολύχρωμα.
Saia, πλ. Καρύτση Bραζιλιάνικα κι εξωτικά για τα κορίτσια.
Comme Il Faux, πλ. Καρύτση 6 Καταρχήν δεν μπορείς παρά να προσέξεις τις βιτρίνες-σκηνικό για τα art deco κοσμήματά τους. Δεν θα μπορούσε να ήταν διαφορετικά, αφού οι ιδιοκτήτες του (Μαρία και Τάσος) έχουν σχεδιάσει με μεράκι κοσμήματα για όλο το ελληνικό θέατρο.
Lunch Break (Παλιές κατσαρόλες)
Καφενείο της Κατερίνας, πλ. Καρύτση Τηγανητό συκώτι και μπεκρή μεζέδες.
«Τριαντάφυλλο της Νοστιμιάς», Λέκκα 22 Ψαρικά και οστρακοειδή.
Δωρίς, Πραξιτέλους 30 Διάσημοι οι λουκουμάδες του αλλά και μαγειρευτά ημέρας (ωραίος μουσακάς), όπως τα διαλέγεις από τη βιτρίνα.
Καταπληκτικές μοσχαρίσιες μπριζόλες (και σε «κοκκινιστή» βερσιόν) στην οδό Βασιλικής, κατεβαίνοντας την Κολοκοτρώνη και στρίβοντας αριστερά μετά το Booze.
Για όσους δεν έχουν αυτή την πολυτέλεια τηλεφωνούν στον Μελίλωτος (210 3222.458). Από τα καλύτερα ντελίβερι στην πόλη με 6 λαχταριστά πιάτα ημέρας (με λουκάνικα από τα Τρίκαλα και ντόπια ζυμαρικά Αμοργού) και σχεδόν 30 ακόμα καθημερινές επιλογές.
Ξεκινάς με καφέ και καταλήγεις με beat
Αν έχει ματς σε κάποιο από τα μαγαζιά της οδού Διομείας με τις τεράστιες οθόνες, διάλεξε το Sonsie, που είναι free wi-fi spot και στέκι bookcrossing.
Αν θέλεις να τσεκάρεις το καινούργιο υπάρχει η νέα άφιξη Story café (Κολοκοτρώνη & Θησέως 15-17). Μοντέρνο, γεμάτο με φοιτητές το πρωί, συνεχίζει και καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας προσφέροντας κρύα γεύματα σε κεντρο-περιπλανόμενους, για να κλείσει το βράδυ με δυνατούς ήχους – στις 19/2 o George Apergis σε ένα minimal deep set μαζί με τους Guys2.
Αν πάλι θες να περάσεις το σύνορο της Κολοκοτρώνη, κοντά στη Μητρόπολη, είναι το Chandelier (Μπενιζέλου 4). Βρίσκεται στο ισόγειο ενός πανέμορφου νεοκλασικού. Ξεκινάει από το πρωί με καφέ και σπιτικά γλυκά και συνεχίζει με κοκτέιλ σαμπάνιας κι εκθέσεις στο πατάρι (κάθε Τετάρτη και Κυριακή Live).
Κατεβαίνοντας την Ομήρου για το κέντρο στο νο.12 μπορείς να μπεις στο Joke, με κουζίνα που σερβίρει μέχρι τις 2.00, πολύ καλή μπάρα (και live κάθε Δευτέρα), περιβάλλον ιδανικό για συζήτηση και σήμα κατατεθέν το πάτωμα-σκάκι.
Στο Society (Κολοκοτρώνη 6) για μεσογειακή κουζίνα, μουσική και διαφορετικά happenings (κάθε Δευτέρα παρουσιάσεις κρασιών από Έλληνες παραγωγούς, Τετάρτη βραδιές Τάνγκο και τις υπόλοιπες μέρες mainstream μουσική και πάρτι).
Στη στοά Λέκκα (νο.14), η Αμπάριζα με μεγάλη ξύλινη μπάρα για ποτό και εξωτικά κοκτέιλ – και μουσικές funky, indy και groovy.
Στο ίδιο νούμερο θα βρεις και το Capu, ή αλλιώς το «μαύρο στέκι», λόγω μουσικής, και εναλλασσόμενους djs.
Παλιά Βουλή, Άνθιμου Γαζή 9 Ξεκινάς για καφέ από το πρωί και συνεχίζεις με μεσημεριανό (φτάνεις και σε βραδινό ή να περάσεις το βράδυ μ’ ένα κοκτέιλ, σε ατμόσφαιρα πάρτι 80s, 90s). Το μεγαλύτερο προτέρημά του; Τα τραπεζάκια έξω, δίπλα στην παλιά Βουλή, μέσα σε πράσινο.
Παλιά Βουλή -Από την Παράγκα στο Μέγαρο
Ο θεμέλιος λίθος της Παλιάς Βουλής τέθηκε με κάθε επισημότητα από τη βασίλισσα Αμαλία το 1858. Ωστόσο, επειδή τα πενιχρά οικονομικά του κράτους καθυστερούν την ολοκλήρωση του κτιρίου, η Βουλή λειτουργεί σε πρόχειρα κατασκευασμένη αίθουσα στην οδό Άνθιμου Γαζή. Η αίθουσα έμεινε γνωστή στην ιστορία ως η «Παράγκα». Το κτίριο της Βουλής περατώθηκε το 1875 και λειτούργησε μέχρι το 1935. Στη συνέχεια στέγασε το Υπουργείο Δικαιοσύνης, μέχρι το 1961.
«Το κτίριο της παλιάς Βουλής λειτουργεί ως μουσείο από το 1962. Το κοινό του είναι μαθητές που συμμετέχουν σε ειδικά εκπαιδευτικά προγράμματα και ενημερώνονται από ειδικούς συνεργάτες του μουσείου, πολλοί ξένοι, κυρίως το καλοκαίρι, και φυσικά Έλληνες» λέει η Ευθυμία Παπασπύρου, διευθύντρια του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου. «Αυτό που εντυπωσιάζει είναι η αυθεντικότητα των κειμηλίων και η ιστορική διαδρομή που διανύεται μέσω της επίσκεψης. Η αίθουσα συνεδριάσεων παραχωρείται επιλεκτικά για διάφορες εκδηλώσεις, χωρίς να επιτρέπεται το catering μέσα». - Λ.Χ.
Οι νύχτες της πλατείας Καρύτση
Αν και ο μεσαιωνικός ναός του Αγίου Γεωργίου Καρύτση (ανήκε στην ομώνυμη αθηναϊκή οικογένεια της Τουρκοκρατίας, Καρίκη ή Καρίτση) δεσπόζει στο κέντρο της, ο τόπος «προσκυνήματος» έχει μεταφερθεί στα παρακείμενα μπαρ. Η ιστορία της (νυχτερινής) πιάτσας είναι λίγο πολύ γνωστή. Βασίστηκε στην ανάγκη για δημοσιογραφικά πηγαδάκια εκτός γραφείου (όταν βρισκόταν εκεί ο ΔΟΛ), με το Toy να είναι το πρώτο χιτάκι. Τελικά, περιμετρικά του θεάτρου Μουσούρη άνοιξαν σταδιακά μισή ντουζίνα μπαρ για τους +/- 30 αυτής της πόλης. Κι αν κάποτε οι λουκουμάδες του Λουμπιέ ήταν το hot spot της Χρ. Λαδά, την Παρασκευή το βράδυ θα σε βρω στο…
Use, αν είσαι hipster, 20 (και όχι 30) something, γράφεις για μουσική, δουλεύεις σε εταιρεία διοργάνωσης συναυλιών ή είσαι μέλος νέας αγγλόφωνης indie μπάντας.
Blink, αν είσαι φίλος των μουσικογραφιάδων που παίζουν εκεί μουσική και θες να είσαι κάπως απομονωμένος στην άλλη πλευρά της πλατείας.
Πρίζα, αν είσαι βρετανόφιλος, δεν μπορείς να ξεπεράσεις τον ήχο του Madchester και της Britpop που παίζει ο Άρης τις Παρασκευές. Μόλις ανακαινίστηκε.
Pairi Daeza, αν έχεις βέσπα (εδώ θα βρεις τους άλλους φίλους της) και σου αρέσει το τρίπτυχο soul-jazz-funk.
Black Duck, αμέσως αφ’ ότου έχεις βγει από την προτελευταία προβολή του «Αττικόν», να τσιμπάς κάτι ελαφρύ και μετά με ποτό στο χέρι να χαζεύεις εκθέσεις στη μικρή γκαλερί
Beat, από το πρωί ως το βράδυ, στο νο.7 της πλατείας και με μεσογειακό μενού που προσελκύει και τους 30plus. Εδώ είναι σίγουρο πως θα ψάχνεις, ανάμεσα στους άλλους καλλιτέχνες που το έχουν κάνει στέκι, να βρεις πού κάθεται το δίδυμο των ιδιοκτητών του, Μπουλάς - Ζουγανέλης.
Cashmere (έχουμε μεταφερθεί λίγο πιο δίπλα, στην Άνθιμου Γαζή 9), να αράζεις, μπορεί και από τις 9.00 το πρωί, για πιο ήσυχα ή και πιο rock/funk/jazz/soul, παραγγέλνοντας malts στην κλασική ξύλινη μπάρα (δεν λείπουν και τα lives - θεματικές βραδιές).
Παρνασσός -Το τέμενος των Μουσών
«Δεν υπήρχε ειδικός λόγος για να γίνει ο σύλλογος στη συγκεκριμένη πλατεία. Απλά εδώ βρέθηκε ο ευεργέτης που αγόρασε το οικόπεδο» εξηγεί ο Χρήστος Φιλ. Αναγνωστός, μέλος της διοίκησης του Φιλολογικού Συλλόγου «Παρνασσός», δημοσιογράφος, επικοινωνιολόγος και τεχνοκριτικός. Το μέγαρο του Φιλολογικού Συλλόγου εγκαινιάστηκε την 30η Οκτωβρίου του 1891, στην πλατεία Καρύτση νο.8. Ιδρύθηκε το 1865, με πρώτη έδρα το αρχοντικό του νομισματολόγου Παύλου Ιωάννου Λάμπρου στη σημερινή Πεσματζόγλου. Ήταν η πρώτη Ακαδημία Γραμμάτων, Επιστημών και Εικαστικών Τεχνών. Το οικόπεδο, έκτασης 1.103 τ.μ., αγοράστηκε προς 52 δραχμές το τ.μ. από τον εξ Οδησσού ευεργέτη Αντώνιο Πάγκαλο. Σε μια εποχή που η λέξη γκαλερί ήταν άγνωστη, «ο Σύλλογος ήταν και είναι ο προστάτης των εικαστικών τεχνών. Μέχρι το 1883 οι ζωγράφοι μας εξέθεταν τα έργα τους στα εργαστήριά τους και στα υπόστεγα των αρχοντικών των Αθηνών». Ήδη από τα πρώτα χρόνια του, άρχισε να σχηματίζεται από διάφορες δωρεές ο πυρήνας της περίφημης βιβλιοθήκης του. Οι πρώτοι που δώρισαν βιβλία δικά τους ή άλλων ήταν διανοούμενοι, όπως οι Δημήτριος Παπαρρηγόπουλος, Δημήτριος Βικέλας, Αριστοτέλης Βαλαωρίτης, Κωστής Παλαμάς κ.ά. Ο Παρνασσός προσέφερε επίσης εκπαιδευτικά προγράμματα σε παιδιά που έπεφταν θύματα εκμετάλλευσης στους δρόμους. «Σήμερα έχουμε από μαθητές 42 χώρες. Από έξι μέχρι 50 ετών. Ο σύλλογος σταμάτησε να λειτουργεί μόνο τα χρόνια της γερμανικής κατοχής, όταν κατελήφθη από τις δυνάμεις κατοχής, μετετράπη σε στρατοδικείο και οι ζωγράφοι πήραν τα καβαλέτα τους και ανέβηκαν στο βουνό» διευκρινίζει ο κ. Αναγνωστός. Από το 1980 μέχρι σήμερα ο Παρνασσός οργανώνει πανελλήνιες εκθέσεις εικαστικών τεχνών. Φέτος είναι η 300ή. -Λ. Χ.
Κων/νος Μεγαλοκονόμος- Φωτογράφισε… την ιστορία
«Λένε ότι τα φωτογραφικά αρχεία κινδυνεύουν από τη φωτιά, το νερό και από τους κακούς κληρονόμους» λέει η Νικία Μεγαλοκονόμου. Είναι η κόρη του Κωνσταντίνου Μεγαλοκονόμου, του επονομαζόμενου «πατριάρχη» του φωτορεπορτάζ που έφυγε από τη ζωή το 1992. Είναι επίσης και η κληρονόμος-φύλακας του μοναδικού αρχείου μιας ολόκληρης εποχής. Ο Κωνσταντίνος Μεγαλοκονόμος ίδρυσε τη δεκαετία του ’60 και λειτούργησε μόνος του το πρακτορείο «Ελληνικά Φωτογραφικά Νέα - Κ. Μεγαλοκονόμος» στην οδό Ανθίμου Γαζή. Σήμερα στο πεζόδρομο στην πλατεία Καρύτση 3 είναι εγκατεστημένο το αρχείο. «Έπρεπε να είμαστε κοντά στις εφημερίδες, διότι γινόταν πολύ διαφορετικά η διανομή των φωτογραφιών».
Έτος ιδρύσεως των Φωτογραφικών Νέων το 1926. «Ήμασταν από τους πρώτους μαζί με τους Ηνωμένους Φωτορεπόρτερ. Οι σταθεροί πελάτες του πρακτορείου ήταν οι εφημερίδες, τα περιοδικά, ο ελληνικός και ξένος τύπος, μέχρι και το Τάιμ της Νέας Υόρκης, το οποίο είχε συμπεριλάβει στις σελίδες του τη βιογραφία του πατέρα μου. Σήμερα το αρχείο του είναι το μοναδικό που διασώζεται. Το αντίστοιχο των Ηνωμένων Φωτορεπόρτερ δεν υπάρχει πια. Από εδώ δεν έχει βγει ούτε ένα αρνητικό. Το συντηρούμε όπως ήταν πάντα. Το ότι βρίσκουμε άκρη οφείλεται στην οργανωτική ικανότητα του πατέρα μου. Έχουμε τα βιβλία του αρχείου με ημερομηνίες, κάθε χρονιά χωριστά, και το νούμερο του φακέλου. Το πατάρι είναι γεμάτο. Δεν έχει μπει ποτέ υπολογιστής εδώ μέσα, αν και αυτός είναι ο διακαής πόθος μας. Είναι όμως εξαιρετικά ακριβή υπόθεση η ψηφιοποίηση και κανείς δεν έχει εκδηλώσει ενδιαφέρον. Διαθέτουμε περίπου 140.000 αρνητικά. Έχω όμως στο πλευρό μου ένα ζωντανό υπολογιστή, τον Ηλία Ζέπο. Δούλεψε 15 χρόνια με τον πατέρα μου και δουλεύει μέχρι τώρα. Είχε έρθει από την Τασκένδη και τα ξέρει όλα απέξω και ανακατωτά» εξηγεί η Νικία Μεγαλοκονόμου.
Θυμάται τον πατέρα της συνέχεια με μια φωτογραφική μηχανή rollerflex. «Κατάλαβα ότι φεύγει από τη ζωή όταν δυο τρεις μήνες πριν πεθάνει σταμάτησε να ενδιαφέρεται για το γραφείο. Αυτό ήταν η ζωή του και όλοι εμείς περιστρεφόμασταν γύρω από αυτό. Τον ήξεραν όλοι. Τον φώναζαν με το μικρό του όνομα. Κυρίως, δε, ο Γεώργιος Παπανδρέου. Ο πατέρας τον λάτρευε και τον ακολουθούσε αφιλοκερδώς σε όλη την περίοδο του “Ανένδοτου”. Ο πατέρας μου ήταν από τους πρώτους που είχε αγοράσει αυτοκίνητο λόγω επαγγέλματος, ένα αγωνιστικό Volvo. Έλειπε συνεχώς από το σπίτι. Δεν υπήρχαν Πάσχα, Χριστούγεννα, διακοπές. Πέθανε μαχόμενος. Αθλητικός τύπος που έχει κάνει ακόμα και πτώση από ελικόπτερο. Ψηλός, λεπτός, κομψός, κοκέτης, ψώνιζε πουκάμισα από τον Χρηστάκη στην Κριεζώτου. Έχουμε εκατομμύρια φωτογραφίες στο σπίτι. Άλλο αρχείο αυτό…
Καλύτερη φωτογραφική στιγμή ήταν στην κηδεία του Κωστή Παλαμά κατά τη διάρκεια της Κατοχής. Οι Γερμανοί φοβόντουσαν τη συνάθροιση και έτσι απαγόρευσαν τη συμμετοχή του κόσμου στην κηδεία. Ωστόσο, ένα βασικό χαρακτηριστικό του πατέρα μου ήταν η έλλειψη φόβου. Πήγε στην κηδεία του Παλαμά, έβγαλε αποκλειστικές φωτογραφίες. Ήταν φοβερός φωτογράφος, σε σημείο που εγώ δεν θέλω τώρα πια να βγαίνω φωτογραφίες». - Λ. Χ.
Το αιωνόβιο καφεκοπτείο
Η μυρωδιά από τη «Γωνιά του Καφέ» (Πραξιτέλους 4) κυριαρχεί στην πλατεία Καρύτση. Το κατάστημα λειτουργεί από το 1890. Το 1953 πέρασε στην ιδιοκτησία του Ηλία Αρμενάκου και σήμερα στο γιο του Γρηγόρη. «Η εξειδίκευση είναι πάνω στον ελληνικό καφέ. Καλό είναι να μπαίνει στο ψυγείο για να διατηρούνται περισσότερα τα αιθέρια έλαιά του. Εγώ ξεκίνησα από εδώ 17 ετών. Ο καφές είναι μεράκι, κέφι και αλκοολίκι. Είναι η προσωπική μου αρρώστια».
Λέσχη Φιλελευθέρων -Το think tank του Βενιζέλου
Τέσσερα συνταξιοδοτικά ταμεία έχουν την έδρα τους σήμερα από την οδό Κολοκοτρώνη μέχρι τη Χρήστου Λαδά. Μέχρι πρότινος ήταν έξι, καθώς στο κτίριο της Χρήστου Λαδά 2 στεγαζόταν το ταμείο Ασφαλίσεως Ιδιοκτητών, Συντακτών & Υπαλλήλων Τύπου. Έφυγε κι αυτό μαζί με όλο τον κόσμο των εφημερίδων, που κυκλοφορούσε στην πλατεία Καρύτση. Ωστόσο, η ιστορία του κτιρίου είναι περισσότερο συνδεδεμένη με τον Ελευθέριο Βενιζέλο. Εκεί ιδρύθηκε το 1917 η Λέσχη Φιλελευθέρων και σήμερα λειτουργεί το μουσείο μνήμης του εθνάρχη. «Ο Δημήτρης Θεολογίτης χάρισε το κτίριο στον Βενιζέλο για το κόμμα του» εξηγεί η γραμματέας του ιδρύματος της Λέσχης Φιλελευθέρων Αννίτα Αντωνάκου. «Γύρω στα μέσα της δεκαετίας του ’50 χτίστηκε το παρόν κτίριο. Η αίθουσα συνεδριάσεων είναι ο μοναδικός ψηλοτάβανος χώρος. Εδώ σύχναζε η αφρόκρεμα των τότε πολιτικών, μέχρι που πέθανε ο Βενιζέλος. Ο Γεώργιος Παπανδρέου έχει εκφωνήσει ομιλίες από το μπαλκόνι που βλέπει στη Λαδά – δεν υπήρχαν τα κτίρια απέναντι. Στα υπόγεια του κτιρίου υπάρχουν καταφύγια για τον πόλεμο. Σήμερα είναι απλά ένας χώρος μνήμης». -Λ. Χ.
23°
