«Σούζυ, τρως. ΚΑΙ ψεύδεσαι ΚΑΙ τρως» λέει η Βλαχοπούλου ως μοδίστρα Πελαγία στην αμετανόητη ευτραφή πελάτισσά της στην ταινία του 1969 «Η Παριζιάνα». «Η στενοχώρια με παχαίνει εμένα» απολογείται πονηρά η αμετανόητη Σούζυ και η εικαστικός Μαρία Παπαδημητρίου δανείζεται την περίπτωση σαν μεταφορά για την Ελλάδα αλλά και εκείνο το κομμάτι του σύγχρονου κόσμου που αρνείται να αποδεχτεί το τέλος ενός μη βιώσιμου, υπερκαταναλωτικού μοντέλου ζωής.
Μαζί με τους μόνιμους αλλά και ad hoc συνεργάτες, όπως την εγκατεστημένη πια στην Ελλάδα Αμερικανίδα συγγραφέα Cathryn Drake, το σκηνοθέτη Κωνσταντίνο Γιάνναρη, αλλά και νέους αρχιτέκτονες, εικαστικούς, γείτονες και μαθητές της από τη Σχολή Αρχιτεκτονικής του Πανεπιστημίου της Θεσσαλίας όπου διδάσκει (Ελισάβετ Αντάπαση, Ευτύχη Ευθυμίου, Θόδωρο Ζαφειρόπουλος, Ντίνο Μπακουνάκης, Δημήτρη και Ειρήνη Μπακύρα), η Παπαδημητρίου δημιουργεί για άλλη μια φορά μια ευφυή, σαρκαστική και τρυφερή ταυτόχρονα πλατφόρμα εξέτασης των διαφόρων μορφών δράσης και συλλογικότητας.
Στήνει στον αλλόκοτο Ελαιώνα μια παράδοξη καντίνα. H περιοχή εκπληρώνει όλες τις προϋποθέσεις ερεθισμού του συλλογικού φαντασιακού, καθώς ορίζεται από την παραμελημένη σπουδαιότητα της Ιεράς Οδού, το αφανές μυθικό δάσος με τις αρχαίες ελιές, τη νεοανακαλυφθείσα από τις καλλιτεχνικές φυλές Ακαδημία του Πλάτωνα, αλλά και μια ανεπανάληπτη αναρχία μικροεπιχειρήσεων, παράνομων προσωρινών κατοικήσεων, παζαριών με αντίκες και «ευκαιρίες», αλλά και επικών, ναυαγισμένων, κατασκευαστικών «πρότζεκτ».
Η Παπαδημητρίου οργανώνει την καντίνα «Souzy Tros» με τη σφοδρή ικανότητα του ανατολίτη μεταπράτη, σερβίρει τραχανά και ταινίες που παίζουν με τη νοσταλγία και το νεοσυντηρητισμό μας, ανταλάσσει ρούχα-τέχνη με ράκη των ημερών της ευημερίας, συσπειρώνει τους περίοικους και πλανεύει τους περαστικούς, γεμίζει τα παραπήγματα με έργα, μουσικές και παραστάσεις της αυλής και του δρόμου, οργανώνει και εφαρμόζει επικά και ταυτόχρονα ετοιμόρροπα σχέδια πειθούς για να ενεργοποιήσει τις απαραίτητες «δυνάμεις».
Γίνεται η μαμή μιας νέας ιστορίας για την περιοχή, στα ασαφή αυτά χρόνια όπου τίποτα δεν φαίνεται αρκετά πειστικό ή στέρεο ώστε να συστήσει κάποιου είδους ορίζοντα: ούτε καν οι μοδάτες «συλλογικότητες». Τόσο σε αυτό, όσο και στο περίφημο μουσείο που λειτουργεί ως ιδεολογική ομπρέλα στη δουλειά της Παπαδημητρίου (Τ.Α.Μ.Α. = Temporary Autonomous Museum for All), δεν νομίζω ότι είναι ο εκπεφρασμένος στόχος που έχει τη μεγαλύτερη σημασία.
Η αφύπνιση ομάδων γύρω από ένα καλό, κοινό σκοπό είναι μάλλον η παράπλευρη ωφέλεια μιας γενικότερης, απολαυστικής, άναρχης, αυτοσχεδιαστικής, πολυεπίπεδης και ιδιαίτερα ωφέλιμης σύγχυσης. Όχι ότι δεν υπάρχει προγραμματισμός και κούραση και προσπάθεια, αλλά όλα αυτά χωνεύονται μέσα σε μια ατμόσφαιρα αυθεντικού λαϊκού δρώμενου (παζαριού, παράστασης, βεγγέρας) με τέτοιο τρόπο ώστε να αδρανούν (ευτυχώς) τα συνήθη εργαλεία κριτικής και να συνέχονται τα είδη έκφρασης απολύτως, καταλήγοντας σε τεράστιες επιτυχίες και παταγώδεις αποτυχίες. Ακριβώς όπως στις κανονικές βραδιές (ημέρες, ζωές) των κανονικών ανθρώπων, όπου και τα δύο ενδεχόμενα είναι φυσικά και αναμενόμενα.
Ο «μοντέρνος ζωγράφος που κάνει μοντέρνα ζωγραφική» Λεωνίδας (Χρόνης Εξαρχάκος) διευκρινίζει πάντως, σε μια από τις κλασικές σκηνές της ταινίας που έδωσε την αφορμή-όνομα της Souzy Tros, ότι όλα στην τέχνη γίνονται για να συλλάβει κανείς το «πνεύμα της εποχής» και τις ανικανοποίητες επιθυμίες που αυτή γεννάει. Έτσι η Πελαγία γίνεται η εκπρόσωπος των παρισινών οίκων μόδας Pelagie, ο Λεωνίδας Παριζιάνος μετρ και ο Βαγγέλης Σειληνός διονυσιασμένος χορευτής, για να πουλήσουν φύκια για μεταξωτές κορδέλες. Στην κοσμοπολίτικη Μύκονο, φυσικά...
Η Παπαδημητρίου φαίνεται να ψάχνει το πνεύμα αυτής της τωρινής και ακατονόμαστης εποχής, πέρα από τις ιδεοληψίες του μοντέρνου και τη ληθαργική ασάφεια του μεταμοντέρνου, σε μια περιοχή στοιχειώδους εξανθρωπισμού. Σκάβοντας επίμονα ένα λαγούμι διαφυγής, ανταλάσσοντας συνεχώς ό,τι δεν αρκεί με ό,τι πρέπει να φτάσει.
Η Souzy Tros πάντως, κάθε Κυριακή, τώρα που κάνει κρύο για βραδινές βεγγέρες, προσφέρει μεσημεριανό χαλβά, καφέ και τραχανά για τους ξενυχτισμένους, τραβώντας το διπλανό παζάρι μέχρι την ποδιά της και προπαγανδίζοντας ευθαρσώς τη μεγάλη τέχνη της κουβέντας. Έκτακτα γεγονότα θα αναγγέλλονται ή θα μαθαίνονται εκτάκτως.
17°
