Αριστερά Δεν αισθάνομαι αριστερός που έχει σχέση με την επίσημη Αριστερά. Το να είσαι αριστερός, για μένα, σημαίνει να μην είσαι ευχαριστημένος από τον κόσμο γύρω σου, να έχεις την πεποίθηση ότι μπορείς να κάνεις κάτι καλύτερο σε σχέση με ό,τι συμβαίνει, να μειώσεις τη δυστυχία, να δώσεις μια υπόσχεση. Η Αριστερά, όμως, θεωρεί ότι οι άνθρωποι είναι καλοί όταν δεν είναι καπιταλιστές και κακοί όταν είναι καπιταλιστές. Λογική η οποία είναι απλοϊκή, γελοία, ανόητη και στερείται κάθε σοβαρής βάσης για συζήτηση.
Βαρβαρότητα Ζούμε μια εποχή βαρβαρότητας, η οποία έχει να κάνει με γνωσιακά θέματα, με τον τρόπο που τα σχολεία και τα πανεπιστήμιά μας δεν προσφέρουν πραγματική γνώση εδώ και δεκαετίες. Υπάρχει ένα περιορισμένο στους ανθρώπους πεδίο γνώσης, μια πλήρης άγνοια για ό,τι μας περιβάλλει σήμερα. Κι αυτό είναι βαρβαρότητα. Κατ’ αρχήν. Όμως, το χειρότερο σημάδι βαρβαρότητας στην ελληνική κοινωνία, το οποίο αποκαλύφθηκε στην κρίση αλλά προφανώς προϋπήρχε, είναι η ανοχή που δείχνουμε στην ιδέα ότι πέντε-έξι μπρατσαράδες μπορούν να δέρνουν έναν άνθρωπο ο οποίος έκανε χιλιάδες χιλιόμετρα, διακινδυνεύοντας τη ζωή του, αναζητώντας κάτι καλύτερο για τον ίδιο και την οικογένειά του. Η βία αυτή μπορεί να προέρχεται λόγω πολιτικών, ιδεολογικών ή παθολογικών αιτιών ή ενός συνδυασμού αυτών. Αλλά η σιωπηλή υποστήριξη αυτού από ένα σημαντικό μέρος της ελληνικής κοινωνίας –παραπάνω από τα ποσοστά της Χρυσής Αυγής– αποτελεί βαρβαρότητα.
Γεννήθηκα Στην Κωνσταντινούπολη το 1951. Είμαι μετανάστης στην Αθήνα. Έφυγα από την Πόλη απόφοιτος Δημοτικού και συνέχισα εδώ το υπόλοιπο σχολείο. Από την παιδική μου ηλικία θυμάμαι τα ευχάριστα γεγονότα – τα δυσάρεστα ή τα εξωραΐζουμε ή τα ξεχνάμε στην πορεία. Θα έλεγα, λοιπόν, ότι τα παιδικά μου χρόνια ήταν ευχάριστα. Η Κωνσταντινούπολη δεν πέρασε από τη δίνη του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου. Κατά συνέπεια, το ’51 οι άνθρωποι δεν έβγαιναν από μία μεγάλη καταστροφή, δεν τους είχαν λείψει τα στοιχειώδη για την επιβίωσή τους.
Δάνεια Δεν έχω προσωπικά δάνεια. Παρόλα αυτά, συμμετέχω σε μια εταιρεία με κάποιους άλλους, όπου υπογράφουμε με προσωπικές εγγυήσεις για τα δάνεια της εταιρείας. Αυτό το οποίο με τρόμαζε πάντα και αποδείχτηκε σωστό ήταν ότι επειδή τους κανόνες του παιχνιδιού τούς θέτει μόνο η μία πλευρά, δηλαδή η πλευρά των δανειστών, είτε λέγονται Τρόικα είτε τράπεζες, το όλο πράγμα ήταν βέβαιο ότι θα καταλήξει σε τραγωδία. Τώρα αυτή την τραγωδία ζούμε. Τα δάνεια κατασκεύασαν μια ελίτ πολιτική και υψηλόμισθων κρατικών υπαλλήλων. Επίσης, κάποιοι πολιτικοί μας, από τη Μεταπολίτευση και πέρα, άσκησαν πολιτική με δανεικά χρήματα, για τα οποία δεν μας ρώτησαν αλλά στο τέλος μας τα φόρτωσαν να τα πληρώσουμε εμείς.
Ελλάδα Είναι ο τόπος από τον οποίο οι νέοι άνθρωποι θέλουν να φύγουν τρέχοντας. Οπότε, ας ανοίξουν τα φτερά τους και τα μάτια τους να δουν τι γίνεται στον υπόλοιπο κόσμο και μετά, αν έχουν κουράγιο, να ξαναγυρίσουν και να προτείνουν νέες ιδέες ανασύνταξης. Οι νέοι, όμως, δεν φεύγουν μόνο λόγω των οικονομικών δυσχερειών. Εδώ και πολύ καιρό, ζούμε μια βαθιά κοινωνική και πολιτισμική κρίση.
Ζορίζομαι Οικονομικά, αυτήν την περίοδο. Κατά καιρούς, έχω ζοριστεί καλλιτεχνικά –δεν ήξερα τι πρέπει να κάνω ακριβώς–, αλλά και κοινωνικά – γιατί η τηλεόραση σε οδηγεί σε μια υπερέκθεση που μπορεί να μην τη θες καθόλου αλλά συνειδητοποιείς ότι είναι μέρος της δουλειάς και δεν μπορείς να κάνεις αλλιώς.
Θεός Δεν πιστεύω στον Θεό. Αλλά κατηγορηματικά. Είμαι απόλυτα πεπεισμένος ότι αυτό που βλέπουμε γύρω μας είναι θαυμαστό και υπέροχο, αλλά μέσα από μια πολύ σαφή, φυσική εξήγηση. Ως εκ τούτου, μέσα σε αυτό το πλαίσιο δεν βλέπω χώρο για τον Θεό. Επίσης, αυτοί που με ενοχλούν είναι οι μεσάζοντες του Θεού, αυτοί που εμπορεύονται την ιδέα του, που τάζουν πράγματα στους πιστούς ή λειτουργούν καταχρηστικά χωρίς να εφαρμόζονται πάνω τους οι νόμοι της πολιτείας.
Ιονέσκο Δεν είμαι φαν. Δεν είναι από τους συγγραφείς που θα έπαιρνα μαζί μου στο ερημονήσι. Αλλά αυτό με το οποίο πειραματίστηκε, δηλαδή να βγάλει τους χαρακτήρες από το κέντρο της δραματουργίας όταν αυτοί αποτελούσαν μέχρι τότε την ατμομηχανή της, είναι πολύ ενδιαφέρον. Στις «Καρέκλες» η ατμομηχανή του κειμένου είναι οι ιδέες, η μηδαμινότητα και η κωμική-γελοία διάσταση των χαρακτήρων.
Κρίση Στην ελληνική κρίση καθρεφτίζεται ένα στραβό κράτος που φτιάχτηκε το 1830 ως προτεκτοράτο, ως δοτό, γιατί η επανάστασή μας ηττήθηκε στο Μεσολόγγι. Το μετεμφυλιακό κράτος κατασκευάστηκε με τέτοιο τρόπο, ώστε ο πρωθυπουργός –και μερικοί περί αυτόν– να είναι οι απόλυτοι άρχοντες αυτού του κράτους. Όλα μας τα προβλήματα είναι προβλήματα λειψής δημοκρατίας.
Μνημόνιο Το μνημόνιο έχει ένα θεμελιώδες λάθος στη βάση του. Ότι ένα τόσο μεγάλο πρόβλημα, όπως είναι το ελληνικό κράτος, η ελληνική κοινωνία, μπορεί να διορθωθεί απ’ έξω: «Υπογράψτε αυτό το χαρτί και συμμορφωθείτε». Θεώρησαν ότι αν το έβαζαν αυτό σε ένα κομμάτι χαρτί και με το κύρος της Τρόικας, θα λυνόταν το πρόβλημα. Δεν λύθηκε. Η εδώ πολιτική ελίτ έκανε ό,τι μπορούσε για να μας κοροϊδέψει ότι τάχα δήθεν εφαρμόζει ένα πολύ σκληρό μνημόνιο, ενώ στην πραγματικότητα πήρε μέτρα μόνο εναντίων όσων δεν είχαν τη δυνατότητα να κλείσουν τους δρόμους ή το δημόσιο, κλείνοντας παράλληλα το μάτι σε όλες τις ελίτ ότι «κοίτα, δεν θα αλλάξει τίποτα, θα ρίξουμε μερικά μέτρα στην αγορά, θα αναλάβουμε το… πολιτικό κόστος και όλα θα πάνε μια χαρά». Τώρα άναυδοι οι Ευρωπαίοι διαπίστωσαν ότι αυτό γινόταν επί δυόμισι χρόνια. Ας πρόσεχαν. Ας ρώταγαν και κανέναν από εμάς στο δρόμο. Θα τους το λέγαμε.
Όνειρα Κάποια που επαναλαμβάνονται είναι όνειρα άγχους: είμαι σε παράσταση και δεν θυμάμαι λέξη από τα λόγια μου ή κυκλοφορώ στο δρόμο με ένα πουκάμισο και από κάτω γυμνός και οπ... θα με πάρουνε είδηση όλοι.
Πατρότητα Είναι σαν να κατεβαίνεις τη λεωφόρο Συγγρού με μοτοσικλέτα, χωρίς κράνος, με 200 χιλιόμετρα. Δηλαδή είναι κάτι συναρπαστικό, αλλά μέσα σου έχεις πλήρη επίγνωση ότι είναι και κάτι πολύ επικίνδυνο.
ΥΠΠΟ Τα χρόνια της κρίσης αποδείχτηκε πόσο πραγματικά δεν έχει καμία σημασία για τον πολιτικό κόσμο ο πολιτισμός, πέρα από το γραφειοκρατικό, διαχειριστικό μέρος – π.χ. κάποιος πρέπει να προΐσταται πολιτικά των μουσείων και των αρχαιολογικών χώρων. Και είναι εντάξει, αν έτσι το θέλουν. Αλλά τι το θέλουν αυτό το πομπώδες «Υπουργείο Πολιτισμού», που και καλά θεωρείται και τιμητική θέση για όποιον το αναλαμβάνει; Ανοησίες! Ένα πουκάμισο αδειανό!.
Φόβοι Φοβάμαι μην πάθουν κάτι οι δικοί μου άνθρωποι. Με τρομάζει η οικονομική κρίση γιατί δεν έχω στην άκρη μια περιουσία για να τα βγάλω πέρα. Πρέπει να δουλεύω για να επιβιώσω και δεν υπάρχουν δουλειές. Επίσης, παλιά φοβόμουν τα αεροπλάνα. Το ξεπέρασα. Έκανα μαθήματα αεροπλάνου. Και δεν μου είναι ευχάριστο να έρχονται οι κατσαρίδες κατά πάνω μου. Αλλά, εντάξει, μπορώ να ζήσω και με αυτό.
Χρυσή Αυγή Είναι ένα κόμμα φιλοναζιστικό, έχουν στην ιστοσελίδα τους πορτρέτα επιφανών ναζί, νομίζω ο Ρούντολφ Ες είναι ένας από τους ήρωές τους. Δεν έχω πρόβλημα με αυτό. Δεν θεωρώ πως πρέπει να απαγορεύονται οι ιδέες, όσο απεχθείς και να είναι. Πρέπει να μπορούν όλοι οι άνθρωποι να εκφραστούν όπως θέλουν, να οργανωθούν σε κόμμα, αν αυτό επιθυμούν. Αυτό το οποίο είναι καθαρά ευθύνη της αστυνομίας και των προϊσταμένων τους είναι ότι δεν τους πιάνουν όταν παρανομούν. Και παρανομούν. Αυτό αν είναι να επιφέρει σε μερικούς ανθρώπους την απαγόρευση του πολιτεύεσθαι, ας τη φέρει, αν έτσι ορίζουν οι νόμοι. Αυτή η ανοχή, η λυκοφιλία με ακροδεξιούς θύλακες μες στην αστυνομία, οι οποίοι είναι παλιότεροι από τη Χρυσή Αυγή, πρέπει να κοπεί μαχαίρι. Να, ιδού λαμπρό πεδίο δόξης για τον κ. Σαμαρά και τους εταίρους του – στον κ. Κουβέλη απευθύνομαι, γιατί ο κ. Βενιζέλος είναι ένα τελείως ανυπόληπτο πολιτικό πρόσωπο και νομίζω ότι πλέον αυτό είναι και το τέλος της πολιτικής του καριέρας. Ας εφαρμόσουν τους νόμους. Εκεί που το φίδι βρίσκεται στην ίδια τους την αυλή, στο Κοινοβούλιο, όπου συχνάζουν καθημερινά.
Ψηφίζω Έχω ψηφίσει κόμματα –ελάχιστες φορές–, έχω ψηφίσει λευκά ή άκυρα – τις περισσότερες φορές. Θα ήθελα να εμφανιστεί ένα κόμμα με ανθρώπους που δεν έχουν σχέση με την πολιτική – από αριστερούς και κεντροαριστερούς μέχρι κεντροδεξιούς και φιλελεύθερους. Να συμφωνήσουν σε πέντε βασικά πράγματα και να κάνουν reboot του κράτους και της δημοκρατίας. Θα ήθελα πολύ να εμφανιστεί ένα τέτοιο κόμμα και να το ψηφίσω.
Ώρα να… παίξω μερικούς ρόλους που είναι της ηλικίας μου.
14°
