Το μάτι μου έπεσε στο πειρατικό των playmobil. «Δηλαδή αν έρθει ένα παιδάκι και το ζητήσει, θα το πάρει;» «Ναι, όποιο από τα παιχνίδια κι αν διαλέξει». Δίπλα στο δωμάτιο παιχνιδιών ήταν η αποθήκη με τα είδη σχολείου (μολύβια, τετράδια κ.λπ.) και παραδίπλα ντάνες με μπουκάλια λάδι, μακαρόνια, βρεφικές κρέμες.
«Ελάτε από δω, να δείτε και το χώρο όπου φυλάσσουµε τα ρούχα» είπε η Οριάνα Αντωναροπούλου, συντονίστρια του Κόµβου Αλληλοβοήθειας Πολιτών του ∆ήµου Αθηναίων, ο οποίος άρχισε να λειτουργεί πιλοτικά από τον Ιούλιο και φιλοδοξεί να αποτελέσει µια σύγχρονη δοµή πρόνοιας, ένα ακόµα αντίβαρο στην οικονοµική κρίση, µέσα από την αλληλεγγύη. «Ό,τι σου περισσεύει, κάποιος το χρειάζεται. Αυτό είναι το σύνθηµά µας» λέει ο Κωστής Μπιτζάνης, διευθύνων σύµβουλος της «Τεχνόπολις» και µέλος της οµάδας που έστησε τον Κόµβο, στόχος του οποίου είναι η συλλογή και διάθεση αγαθών σε άπορα άτοµα και οικογένειες που δεν έχουν πρόσβαση σε όσα είναι απαραίτητα για την καθηµερινή διατροφή και διαβίωσή τους. Σήµερα οι δικαιούχοι, Έλληνες και µετανάστες σε αναλογία 3 προς 2, φτάνουν τους 4.300 και για να γίνει κάποιος δικαιούχος το εισόδηµά του δεν θα πρέπει να ξεπερνά τις € 7.000 (ατοµικό) ή τις € 12.000 (οικογενειακό). Προσκοµίζοντας κάποιος φωτοτυπίες από εκκαθαριστικό ή βιβλιάριο απορίας, ταυτότητας και ενός λογαριασµού που να δείχνει ότι είναι κάτοικος του δήµου εγγράφεται αυτοµάτως και σε πρώτη φάση παίρνει µια τσάντα που µπορεί να έχει λάδι, αλεύρι, µακαρόνια, όσπρια, χαρτιά υγείας, απορρυπαντικά, βρεφικές κρέµες, πράγµατα που αναπροσαρµόζονται ανάλογα µε τις διαθεσιµότητες, οι οποίες µε τη σειρά τους αναπροσαρµόζονται ανάλογα µε τις δωρεές που κάνουν πολίτες ή εταιρείες. «Για να έρθει κανείς εδώ µπορεί να ξοδέψει € 2,80 για τα µεταφορικά του. ∆εν είναι δυνατόν να του δώσουµε κάτι λιγότερο» λέει η κ. Αντωναροπούλου.
Οι διαφορές με τις άλλες δομές
«Οι περισσότεροι από τους ανθρώπους που έρχονται εδώ είναι είτε γυναίκες που ζουν μόνες με τα παιδιά τους είτε οικογένειες με έναν ή και δύο ανέργους. Βιώνουν μια κατάσταση πρωτόγνωρη, είναι σαστισμένοι, δεν ξέρουν πώς να ζητήσουν βοήθεια» λέει η συντονίστρια. Τα συσσίτια του Δήμου της Αθήνας και της Αρχιεπισκοπής σίγουρα ανακουφίζουν κάποιες ομάδες πληθυσμού, όμως υπάρχουν κι αυτοί που διστάζουν να σταθούν σε μια τέτοια ουρά – μπορεί να ντρέπονται ή και να φοβούνται. «Εδώ δεν υπάρχουν ουρές» λέει ο κ. Μπιτζάνης. «Οι άνθρωποι έρχονται με ραντεβού, τους παίρνουμε τηλέφωνο εμείς. Κάθε 7 με 10 ημέρες παραλαμβάνουν το πακέτο τους, που καλύπτει τις ανάγκες τους για ένα τέτοιο χρονικό διάστημα, και φεύγουν. Κρατάμε μια διακριτική στάση, ας το πούμε έτσι». Σύμφωνα πάλι με την κ. Αντωναροπούλου «πολλοί άνθρωποι είναι αποκομμένοι. Δεν ξέρουν καν ότι υπάρχουμε. Εμείς, με διάφορους τρόπους, αναλαμβάνουμε να τους βρούμε και να τους ενημερώσουμε. Επίσης, αν το θέλουν, τους βάζουμε στη διαδικασία να βοηθήσουν κι εκείνοι μέσα από εθελοντική εργασία, για να τονώσουμε και να διαδώσουμε όσο γίνεται την ιδέα της δημιουργίας ενός μεγάλου κινήματος αλληλεγγύης. Τους δωρητές μας, από την άλλη, τους προτρέπουμε κι αυτούς να έρθουν εδώ. Να δουν τα πρόσωπα, τους πραγματικούς ανθρώπους που θα πάρουν αυτό που εκείνοι θα δώσουν. Έτσι θα καταλάβουν καλύτερα ότι η κάθε δωρεά, το πακέτο με τα μακαρόνια, τα παιχνίδια ή τα ρούχα, θα πρέπει να είναι σε καλή κατάσταση, να είναι χρήσιμα».
Ο Κόμβος ξεκίνησε τη λειτουργία του με περίπου 60 τόνους διαφόρων ειδών, τα περισσότερα από τα οποία ήταν δωρεές απλών πολιτών από την Κύπρο. Σήμερα το 80% των προσφορών προέρχονται από εταιρείες και το 20% από πολίτες. Βρίσκεται στη Δομοκού 2 & Φιλαδελφείας, στο παλιό φρουραρχείο, ακριβώς απέναντι από τον Σταθμό Λαρίσης και λειτουργεί τις καθημερινές 9-5, ώρες που μπορείτε να δίνετε τις προσφορές σας. Τις ίδιες ώρες απαντά και η τηλεφωνική γραμμή 15422. Στο www.cityofathens.gr/ethelontismos μπορείτε να συμπληρώσετε φόρμα εθελοντή. ●
Παιδιά, μονογονεϊκές οικογένειες, άνεργοι, τα μεγαλύτερα θύματα
Η φτώχεια έχει πρόσωπο
«Δεν μπορώ να κάνω προβλέψεις. Το θέμα είναι ότι οι ισορροπίες χάνονται». Ο οικονομολόγος Διονύσης Μπαλούρδος πήρε πολλές συνεντεύξεις για να σκιαγραφήσει το «Κοινωνικό Πορτρέτο της Ελλάδας του 2012». Είναι η μελέτη που εκπόνησε το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών (2012) και δόθηκε στη δημοσιότητα πριν από ένα μήνα.
Ένας τέτοιος, «ανώνυμος», πολίτης είπε: «Η ισορροπία έχει χαθεί μεταξύ του κράτους και του πολίτη. Το θέμα είναι ν’ αποδειχθεί ποιος είναι δυνατότερος σ’ αυτό τον αγώνα. Το κράτος ή ο πολίτης; Αν το πάρουμε πληθυσμιακά, σαφώς ο πολίτης είναι πιο δυνατός, αρκεί να βρει τρόπους να λειτουργήσει ενωμένα προς κάποια κατεύθυνση, δηλαδή να αντιδράσει. Με ποιο τρόπο; Δεν θέλω καν να το βλέπω μπροστά μου, γιατί αν θα είναι η βία τότε δεν πάμε καλά».
Σύμφωνα με την έκθεση του ΕΚΚΕ, η απειλή της φτώχειας καταγράφεται σοβαρότερη για τους άνεργους (άνδρες 37,2%, γυναίκες 40,1%), τους μετανάστες (45,9%), τις μονογονεϊκές οικογένειες (33,4%) και τα άτομα με χαμηλή μόρφωση (29,3%). «Βραχυχρόνια, ωστόσο, επηρεάζονται νέες ομάδες» επισημαίνει ο Δ. Μπαλούρδος. Τέτοιες ομάδες είναι τα άτομα με μερική απασχόληση, τα ζευγάρια «με έναν εργαζόμενο» και τα νοικοκυριά χωρίς κανένα εργαζόμενο και με εξαρτώμενα παιδιά. «Αυτή η τρίτη κατηγορία είναι η πιο ευάλωτη. Περίπου 1 στα 2 παιδιά είναι φτωχά. Προς το παρόν, μόνο τα ζευγάρια “διπλής σταδιοδρομίας”, φαίνονται ικανά να προστατεύουν καλύτερα τα παιδιά τους, αν και αυτό αρχίζει πλέον να αμφισβητείται» καταλήγει ο διευθυντής ερευνών του ΕΚΚΕ.
Και η Eurostat υπερθεματίζει: στο 23% έχει φτάσει η παιδική φτώχεια στην Ελλάδα. Το μη κυβερνητικό «Δίκτυο για τα Δικαιώματα του Παιδιού» ιδρύθηκε το 2004. Σε εποχές που όλοι μιλούσαν για ανάπτυξη και οικονομική ευρωστία.
«Είναι ευφημισμός να μιλάει η Eurostat για κίνδυνο φτώχειας» διευκρινίζει η πρόεδρος του δικτύου Μυρσίνη Ζορμπά. «Η φτώχεια ήταν εδώ και πριν την κρίση, εξίσου σκληρή, αλλά για λιγότερους. Δεν ξεριζώθηκε ποτέ, αντίθετα ξορκίστηκε για χρόνια με τη φιλανθρωπία, τα κοσμικά γκαλά και τη μεταποικιακή φροντίδα. Υποκρισίες. Τώρα η φτώχεια γίνεται πιο ευδιάκριτη γιατί δεν περιορίζεται πια στα τσιγγανόπουλα, στις παρυφές της πόλης ή στα φτηνά υπόγεια, εκεί που ζούσαν οι Άλλοι, αλλά έχει εισβάλει στο κέντρο της ζωής των μεσαίων στρωμάτων, της ζωής μας».
Αυτό που χρειάζεται, σύμφωνα με τη Μ. Ζορμπά, είναι ένα ισχυρό κράτος πρόνοιας, βαθιά προοδευτικές δημόσιες πολιτικές, σοβαρές κοινωνικές υπηρεσίες και ικανό και αφοσιωμένο εθελοντισμό. «Κανένα παιδί δεν ζει σήμερα ανέμελο, όπως πριν, και δεν πρόκειται σε καμία περίπτωση για “μια κρίση που δεν είναι δική του”».
Οι νεοάστεγοι
Όρος που χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά από τη μη κυβερνητική οργάνωση «Κλίμακα». Ήταν απαραίτητο να βρεθεί ένας άλλος δόκιμος όρος για να περιγράψουν τη νέα κατάσταση στους δρόμους της Αθήνας. «Σε αντίθεση με τους μακροχρόνια άστεγους, οι νεοάστεγοι δεν εμφανίζουν σημεία ενεργούς ψυχοπαθολογίας ή εξαρτήσεων» λέει η Άντα Αλαμάνου, υπεύθυνη του προγράμματος Στήριξης Αστέγων στην ΜΚΟ ΚΛΙΜΑΚΑ στον Κεραμεικό. «Οι νεοάστεγοι έχουν μέτριο έως υψηλό μορφωτικό επίπεδο και πρότερο κοινωνικό βίο. Είναι άτομα που πιθανά έχασαν την ιδιοκτησία τους με δήμευση, λόγω δανείων ή άλλων οφειλών, άνεργοι νέοι που έχουν απομακρυνθεί από την οικογένειά τους και δεν μπορούν να συντηρήσουν μία κατοικία, άτομα που έχασαν την εργασία τους λίγο πριν συνταξιοδοτηθούν. Πρόκειται κυρίως για ημεδαπούς πολίτες. Οι δε αλλοδαποί νεοάστεγοι είναι άτομα με υψηλό βαθμό ένταξης στην ελληνική κοινωνία».
Μη χάσεις!
Το 1ο Εναλλακτικό Φεστιβάλ Αλληλέγγυας & Συνεργατικής Οικονομίας, 19-21/10, στο Πολιτιστικό Κέντρο Ελληνικού (Λ. Βουλιαγμένης, www.festival4sce.org), που θέλει να αποτελέσει σημείο συνάντησης των διαφόρων δικτύων αλληλεγγύης και γνωριμίας τους με τον κόσμο. Ελεύθερη (φυσικά) η είσοδος.
20°
