Αν αξίζει κανείς να ζήσει μια ελληνική αιγιοπελαγίτικη γιορτή με στοιχεία Ορθοδοξίας, διονυσιασμού κι ευλάβειας, αυτή είναι η γιορτή της Πέρα Παναγίας στην Κάσο.
Κάσος: Η Κωνσταντίνας Μιχαήλ γράφει για το αγαπημένο της νησί στην Athens Voice
Μια φορά κι ένα καιρό, κάπου 4-5 καλοκαίρια πίσω, ο καλός φίλος μου Μηνάς μού κάνει πρόσκληση να περάσω καλοκαίρι στο νησί του, την Κάσο και… δεν θα χάσω! Αστειευόμενη του απαντάω: «Μα υπάρχει η Κάσος;», εννοώντας ότι στο δικό μου ταξιδιάρικο και φαντασιόπληκτο μυαλό υπάρχουν μέρη άφαντα και… θρυλικά! Πώς λέει το τραγούδι: «Τα Κύθηρα ποτέ δε θα τα βρούμε», έτσι!
Επειδή τα αστεία μου γίνονται πολλές φορές κρύα, τα «μάζεψα» γρήγορα κι είπα: «Αμέ, με χαρά!». Έτσι η περιπέτεια ξεκινάει πολύ πρωί: αεροπλάνο για Ρόδο κι από εκεί καράβι για Κάσο! Το σχέδιο είναι να φτάσω στο νησί 8 Αυγούστου, να εγκλιματιστώ, να γνωριστώ, για να είμαι έτοιμη για τη μεγάλη γιορτή της Παναγίας! Στο (μεγάλο) δρόμο για το νησί, ονειρεύομαι ότι θα με περιμένει ο φίλος μου με ολίγους συντοπίτες του, κρατώντας πανό: «Καλωσήρθες, καλή μας δασκάλα». Χα! Χα!, οποία αστική αφέλεια.
Με παραλαμβάνει, καραβοτσακισμένη κι άυπνη, για να με οδηγήσει σε μια ψαροταβέρνα (του διάσημου οργανοπαίχτη της λύρας Κίκη). Πρώτες εικόνες: Η παραλία, του Εμπορειού δίπλα, είναι γεμάτη παρέες με μικρούς και μεγάλους που στήνουν πηγαδάκια μέσα στο νερό, παίζουν… σπορ και παιχνίδια, φλερτάρουν, ενώ οι πιο ραχατλήδες τσακίζουν ψάρια και γονατίζουν κρίταμα, αχινοσαλάτες, μακαρούνες και λοιπές ντόπιες γκουρμεδιές. Τα μισά κορίτσια της παρέας με περίμεναν και τ’ άλλα μισά έχουν πάει για… γιόγκα πριν το ηλιοβασίλεμα. «Αύριο θα κανονίσουμε όλες μαζί» μου λένε, «τώρα θα πιούμε». Ε, το πήρα τοις μετρητοίς και αρχίζω να κατεβάζω ρακή και φαΐ, ενώ ταυτόχρονα στήνεται μια αυτοσχέδια ορχήστρα με προεξάρχοντα τον Κίκη και δίπλα του τον υπέροχο λαουτέρη Αντώνη Καραγιαννάκη, για να αρχίσουν οι μαντινάδες (η Κρήτη είναι κοντά και έχει επηρεάσει μουσικά το νησί). Από κείνο το μεσημέρι δεν σταμάτησα να τρώω σε άπειρα πεντανόστιμα καλέσματα, να πίνω σε εξαιρετικής αρχιτεκτονικής σπίτια, να κολυμπάω σε θάλασσες ζεστές και φιλικές (!), σε αρχαίους κρυστάλλινους και παγωμένους κόλπους (Χέλατρος, λιμάνι των Μινωιτών), σε εξωτικής ομορφιάς κοντινά νησάκια (Αρμάθια). Στα Αρμάθια, θα γύριζα το καινούργιο Mediterraneo!
Αν αξίζει κανείς να ζήσει μια ελληνική αιγιoπελαγίτικη γιορτή με στοιχεία Ορθοδοξίας, διονυσιασμού κι ευλάβειας, αυτή είναι η γιορτή της Πέρα Παναγίας στην Κάσο. Είναι κάτι που πρέπει να ζήσεις (μαζί με τα πανηγύρια της Ικαρίας) πριν φύγεις από το μάταιο τούτο κόσμο.
Η προετοιμασία του φαγητού γίνεται δίπλα στην τραπεζαρία, όπου οι άντρες βράζουν μέσα σε καζάνια ριζότο με κανέλα από ζουμί αιγοπροβάτων· οι γυναίκες τυλίγουν μικροσκοπικά ντολμαδάκια, φτιάχνουν χρυσές πατάτες και κοκκινιστό. 1.500 άτομα θα φάνε σερβιρισμένοι από άνδρες, μεταξύ αυτών και ο Μάριος Φραγκούλης που σερβίρει τραγουδώντας («δώσε κι εμένα, Μάριε!»). Μόλις ολοκληρωθεί η σίτιση αρχίζουν τα όργανα με τις σούστες, τις μαντινάδες και τα πειράγματα, κι όλοι, ντόπιοι και «ξενικοί», γίνονται ένα! Δυο και τρία μερόνυχτα βαρούν τα όργανα, οι μουσικοί συνωστίζονται γύρω από τους μεγαλύτερους, ο Φραγκούλης τραγουδά κοιτάζοντας με σεβασμό τους ντόπιους μουσικούς μέχρι να πάρουν τη θέση του κι άλλοι! Παραπατώντας, και σε κατάσταση έκστασης (βοηθά και η ρακή) πάμε από την αυλή της Παναγιάς σε διπλανή αυλή, που είναι άλλη ορχήστρα! Κι από κει σ’ ένα κοντινό φιλικό σπίτι, με σόουλ και ροκ μουσικές, κι από κει πίσω στο πανηγύρι! Οι Κασιώτες έχουν ρίζα αυστηρή και σκληρή, αγαπάνε τον τόπο τους κι είναι μοναδικοί στην αγάπη και το καλωσόρισμα που δείχνουν στον ξένο, στο συμπατριώτη ομογενή τους στα πέρατα της γης που δοξάζει τον τόπο τους! Η Κάσος δείχνει άγονη κι απομακρυσμένη, μόνο τα πρώτα 5 λεπτά! Μετά ξεδιπλώνεται μπροστά σου· γίνεται εμπειρία ζωής!
20°
