Τα πολλά λόγια είναι φτώχεια, ειδικότερα όταν αναφέρονται στο έργο του Θόδωρου Αγγελόπουλου. Εξάλλου από την ημέρα του απρόσμενου χαμού του οι ταινίες του ξαναζωντάνεψαν στη συλλογική μνήμη και αποτελούν εκ νέου αφορμή για ένα διάλογο με την ίδια την ιστορία των τελευταίων δεκαετιών. Ωστόσο, αν με ρωτούσαν να δώσω μια εικόνα για τον Θόδωρο Αγγελόπουλο, θα περιέγραφα έναν άνθρωπο με το βλέμμα στραμμένο προς τον ουρανό να κατασκοπεύει τα σύννεφα προσπαθώντας να αιχμαλωτίσει τη στιγμή, εκείνο το χλωμό φως της αυγής, το λυκόφως που τόσο πολύ σημάδεψε τα πλάνα του προδίδοντας μια αφοσίωση στη λεπτομέρεια που πιθανότατα του κόστισε τη ζωή.
Δεν ήταν ένας καθημερινός άνθρωπος ο Θόδωρος Αγγελόπουλος, η καθημερινότητά του όμως λειτουργούσε ως μοχλός της τέχνης του και πρόδιδε την τρυφερότητά του. Ένα συναίσθημα που εκδηλωνόταν απρόσμενα, ανάμεσα σε λέξεις και σε πράξεις και που αντίκρισαν όσοι είχαν την ευκαιρία να τον γνωρίσουν από κοντά, έτσι καθένας έχει να θυμηθεί ένα ανέκδοτο ή ένα στιγμιότυπο. Ήταν ίσως ο τρόπος του, εκείνη η απόλυτη προσήλωσή του στην τέχνη που δεν άφηνε πολύ χώρο για φιοριτούρες και σε έκανε να ζυγίζεις αλλιώς το κάθε βλέμμα του ή χαμόγελό του.
Ο καθρέφτης έχει πάντα δύο όψεις και όλοι οι πολεμιστές τα ευαίσθητά τους σημεία, στην περίπτωση του έφεραν γυναικεία ονόματα: Φοίβη, Κατερίνα, Άννα, Ελένη… Κατά τα άλλα ήταν στην κυριολεξία ερωτευμένος με το σινεμά. Τον φανταζόσουν να κινείται με άνεση, τους καλούς εκείνους καιρούς που τόσο πολύ αρεσκόταν να μνημονεύει, στα στενά της Cinecitta, ανάμεσα στα ιερά τέρατα της έβδομης τέχνης, μέρος ο ίδιος ενός απέραντου σκηνικού, μιας ζωντανής αναπαράστασης της ιστορίας του ίδιου του κινηματογράφου.
Όσοι τον γνώρισαν τον θυμούνται να διηγείται με μια σχεδόν παιδική υπερηφάνεια τη συνάντησή του και τους διάλογος του με τους Φελίνι, Βισκόντι, Αντονιόνι, αλλά και με τους δεκάδες θρυλικούς πρωταγωνιστές των ταινιών του. Με έναν ιδιαίτερο τρόπο τον θυμούνται και οι πιο νέοι ηθοποιοί που συνεργάστηκαν μαζί του, μιλούν για έναν απαιτητικό δάσκαλο, αλλά και για ένα σημείο αναφοράς που νιώθουν ότι έχασαν για πάντα. Συνήθιζε να τους παρακολουθεί από κοντά με τον τρόπο του, στα επόμενα καλλιτεχνικά τους βήματα, αλλά και στις προσωπικές τους στιγμές.
Η μνήμη μας, όπως συχνά αναφέρεται, είναι επιλεκτική, και εγώ επιλέγω να τον θυμάμαι μια φθινοπωρινή Κυριακή σε έναν κήπο στο Θησείο να παρακολουθεί με τρυφερότητα τα εγγόνια του και να μιλά ακατάπαυστα για τη νέα του ταινία, για τις δυσκολίες που αντιμετώπιζε σε αυτούς τους ζοφερούς καιρούς, όπου και η τέχνη αντανακλά την κρίση. Ήταν ωστόσο αποφασισμένος και κατόρθωσε να κάνει ένα ακόμη όραμα πραγματικότητα και να ξεκινήσει τα γυρίσματα προτού αποχαιρετίσει για πάντα, ένα συννεφιασμένο δειλινό, το πολυπληθές κοινό του.
19°
