Eίναι η χρονιά τους. Από τη βόρεια Αφρική και τις εξεγέρσεις που σηματοδότησαν την «αραβική άνοιξη» και άλλαξαν την ιστορία της Τυνησίας, της Αιγύπτου και της Λιβύης, μέχρι την ευρωπαϊκή αγανάκτηση που ξεκίνησε από τη Μαδρίτη και χαρακτήρισε το ελληνικό καλοκαίρι. Και τέλος με το μαζικό/ειρηνικό «Occupy Wall Street» που έβαλε το Λονδίνο και τις υπόλοιπες δυτικές πρωτεύουσες στο παιχνίδι με το κάλεσμα της 15ης Οκτωβρίου. Το επόμενο παγκόσμιο «Occupy The Streets, Occupy The World» είναι προγραμματισμένο για την Παρασκευή 11/11. Η A.V. μίλησε με ανθρώπους από τις πλατείες του κόσμου και ζήτησε την εμπειρία τους…
Kανείς μας δεν είχε φανταστεί ότι η κατάληψη της πλατείας θα οδηγούσε σε αλλαγή καθεστώτος. Μέχρι τότε πιστεύαμε ακράδαντα ότι οι Αιγύπτιοι είναι λαός αρνητικός, απαθής και μίζερος. Όλα άλλαξαν χάρη στην αστυνομία. Με το που σκλήρυνε τη στάση της και άρχισε να γίνεται βίαιη απέναντι στη λαϊκή εξέγερση, όλοι άλλαξαν. Θεώρησαν ότι έπρεπε να μην υποχωρήσουν όποια τροπή κι αν έπαιρνε η κατάσταση. Το κίνημα της πλατείας Ταχρίρ απέδειξε ότι ο μέσος άνθρωπος κρύβει πολύ μεγαλύτερη δύναμη απ’ αυτή που νομίζει. Στην πλατεία δεν κατέβηκαν μόνο οι εξαθλιωμένοι. Κατέβηκαν όλοι. Οι μορφωμένοι, οι οικογενειάρχες, οι ευκατάστατοι. Για πρώτη φορά είχαμε το χρόνο να ανακαλύψουμε συναισθήματα που αγνοούσαμε μέσα στη βαβούρα της καθημερινότητάς μας. Βιώσαμε πραγματική ισότητα. Άνθρωποι από διαφορετικές κοινωνικές τάξεις, φύλο, θρησκεία και πολιτική ιδεολογία είχαμε κοινό αίτημα. Η συλλογικότητα και η συμμετοχή ήταν άνευ προηγουμένου. Κάποιοι καθάριζαν τους δρόμους από τα σκουπίδια, άλλοι έστηναν αυτοσχέδιες τουαλέτες. Κάποιος έστησε ένα κουρείο και πρόσφερε δωρεάν κούρεμα σε όλους. Άλλοι ασχολήθηκαν με την ασφάλεια της πλατείας για να μας προστατεύουν από αυτούς που πληρώνονταν για να μας πετάξουν έξω. Δεν ήμασταν ακτιβιστές. Ήμασταν εκεί γιατί πιστέψαμε ότι ήταν το σωστό. Και σήμερα που μας αναφέρουν ως παράδειγμα προς μίμηση, το να λέει δηλαδή ο Νεοϋορκέζος ότι «θέλουμε να γίνουμε Ταχρίρ», με κάνει περήφανο. Κυρίως γιατί τα κρατικά ΜΜΕ μάς παρουσίαζαν ως κίνημα νεολαίας που είχε δωροδοκηθεί για να πλήξει την Αίγυπτο. Ποιος λοιπόν είναι αυτός που πληρώνει εκατομμύρια ανθρώπους που απλά διεκδικούν τα αυτονόητα δικαιώματά τους; Είναι δυνατόν να είναι άλλη μια συνωμοσία ενάντια στον Μουμπάρακ και στην Αίγυπτο; Τέτοιες ενέργειες δεν γίνονται κάθε μέρα και ήμασταν τυχεροί που ζήσαμε αυτή την επανάσταση.
Βαρκελώνη
Στέλλα Γρίμπα, 39 ετών, υπεύθυνη μάρκετινγκ σε εταιρεία software
Eδώ το κίνημα λέγεται «15-Μ». Βλέπε 15 Μαΐου. Ξεκίνησε την ίδια μέρα σε 58 πόλεις με τον περισσότερο κόσμο να μαζεύεται στη Μαδρίτη. Στη Βαρκελώνη, από την πρώτη μέρα κάποιοι λίγοι διανυκτέρευσαν στην Πλάθα Καταλούνια. Τη δεύτερη μέρα οι λίγοι έγιναν εκατοντάδες. Αλλά δεν είχαμε αντίσκηνα, ένα ειδικό μηχάνημα του Δήμου δεν μας επέτρεπε να στήσουμε. Με αποτέλεσμα ο κόσμος να πηγαινοέρχεται σπίτι-πλατεία και κάποιοι λίγοι με υπνόσακους να περνούν το βράδυ κάτω από τα αστέρια. Θυμάμαι ότι μάζευαν καθημερινά υπογραφές στήριξης. Από τα πολλά κινήματα της πλατείας, ξεχώρισα το «Democracia Real Ya» («Πραγματική Δημοκρατία Τώρα») και το «Μην τους Ψηφίζεις». Το τελευταίο σχετιζόταν και με τις περιφερειακές εκλογές της 27ης Μαΐου, στις οποίες συνετρίβη ο Θαπατέρο, προδιαγράφοντας την επιστροφή του Λαϊκού Κόμματος στην εξουσία.
Αν και ήμουν τότε οκτώ μηνών έγκυος, πήγαινα συχνά στην πλατεία. Ήταν λίγο γιορτή, λίγο πανηγύρι με πολλή συζήτηση. Μου θύμισε λίγο το πανεπιστήμιο. Οι θέσεις που διατυπώνονταν καταγράφονταν στο τέλος της κάθε συνέλευσης σε μια ανακοίνωση με τα θέματα της ημέρας. Κάθημερινά, η ίδια έκκληση: «Θαπατέρο, κατέβα να μιλήσεις».
Και μετά ήρθε το σκηνικό με την Μπάρσα. Κάθε φορά που παίζουν οι «μπλαουγκράνα», εδώ γίνεται λίγο Αργεντινή. Κυκλοφόρησε, λοιπόν, η φήμη ότι υπήρχε κίνδυνος εκτεταμένων επεισοδίων την ημέρα του τελικού του Champions League (τέλη Μαΐου) . Φυσικά ήταν όλο ένα ψέμα, μια αφορμή για να «καθαρίσουν» την πλατεία από τους διαδηλωτές. «Σηκωθείτε να σκουπίσουμε» μας έλεγαν οι αστυνομικοί και όχι οι υπάλληλοι καθαριότητας του Δήμου. Φυσικά έπεσε ξύλο. Μέχρι αυτό το ξέσπασμα οι πολιτικοί αγνοούσαν το κίνημα 15-Μ. Και ξαφνικά άρχισαν οι χαρακτηρισμοί «είστε βρομιάρηδες, κλοσάρ, καπνίζετε μαύρα, έχετε έρθει εδώ για να περάσετε το καλοκαιράκι σας αγνοώντας το πόσο κακό κάνετε στον τουρισμό». Άσχετο τελείως, διότι η συνεννόηση με τον Δήμο ήταν η εξής: «Καθίστε στην πλατεία, αρκεί να την έχετε καθαρή». Και αυτό κάναμε. Αυτό που κρατώ είναι η συνέπεια του κινήματος. Όταν η Ενωμένη Αριστερά τούς προσέγγισε και τους ζήτησε να μπουν στην εκλογική λίστα, συλλογικά απάντησαν «όχι». Το 15-Μ παραμένει όπως ξεκίνησε. Μια αντίδραση μακριά από κόμματα και εκλογές.
Bρίσκομαι στην κατάληψη του Saint Paul’s στο λονδρέζικο City. Ένας κύριος τραγουδά «We shall overcome» στο μικρόφωνο της γενικής συνέλευσης, παραπέμποντας στις διαμαρτυρίες των 60s για τον πόλεμο του Βιετνάμ. Κάτω από την επιβλητική πρόσοψη της μητρόπολης του St. Paul, δίπλα στις τράπεζες και τα γραφεία των πολυεθνικών, σε μια από τις ακριβότερες περιοχές του Λονδίνου. Έχει αρκετές σκηνές και ετερόκλητο κόσμο. Πολλοί τουρίστες και πολλοί υπάλληλοι χαζεύουν στο lunch break τους. Ένας κουστουμάτος τραπεζικός ζητάει να παίζει κιθάρα στον ελεύθερό του χρόνο κι εγγράφεται στην ομάδα τέχνης και ψυχαγωγίας. Δίπλα του οι Anonymous UK ποζάρουν με μάσκες Guy Fawkes και παλαιστινιακά κασκόλ, ενώ δίνουν συνέντευξη. Τα iPhones πιάνουν δουλειά. Κανείς δεν σπάει κάμερες και οι περισσότεροι διευκολύνουν τους δημοσιογράφους. Τρεις-τέσσερις μπάτσοι κόβουν βόλτες και χαμογελούν φιλικά. Όλοι πίνουν τσάι.
Οι Εγγλέζοι, όπως άλλωστε επιτάσσει η κουλτούρα τους, είναι κι εδώ οργανωμένοι και τυπικοί. Κάνουν ένα σωρό workshops («πώς να φτιάξεις το ποδήλατό σου») κι έχουν σκηνές προσευχής για ένα σωρό θρησκείες. Όλοι μιλάνε στη συνέλευση, κανείς δεν «κόβεται», δεν υπάρχουν συμπλοκές. Συζητάνε αν θα πρέπει να επιτρέψουν στην αστυνομία να εμπλακεί στην ασφάλεια και περιφρούρηση της πλατείας. Πολλοί αναφέρουν το «health and safety reasons» («για λόγους ασφάλειας και υγιεινής» – καραμέλα των Άγγλων σε ό,τι κάνουν). Το μανιφέστο που εξηγεί γιατί είναι εδώ; «Το σύστημα είναι άδικο και μη δημοκρατικό. Απαιτούμε εναλλακτικές. Δεν πληρώνουμε την κρίση των τραπεζών. Ενώνουμε τις φωνές μας με όλους τους λαούς». «Αλληλεγγύη στην Ελλάδα» μου λένε κάποιοι και με αγκαλιάζουν. Ένα ζευγάρι Έλληνες τουρίστες λέει αγανακτισμένο: «Μια μέρα ήρθαμε Λονδίνο, κι έχει κι εδώ πορείες». Παραδίπλα, μια κυρία προσεύχεται μεγαλοφώνως και ένα άστεγο αγόρι κλαίει.
Οι μεγάλες εφημερίδες χαρακτηρίζουν την κατάληψη του St. Paul’s ανώριμη, χωρίς κάποιο συγκεκριμένο στόχο, ενώ ο αρχιερέας της μητρόπολης έδωσε την ευχή του στους καταληψίες. Ωστόσο, οι σφιγμένοι Λονδρέζοι έρχονται σε επαφή και προβληματίζονται, κάνουν ένα διάλειμμα από τον ξέφρενο ρυθμό της πόλης και αράζουν. Όταν πιάσουν οι βροχές και τα κρύα;…
O αντίκτυπος του «Occupy Wall Street» μοιάζει με έναν τραχύ εορτασμό που προετοιμαζόταν εδώ και δεκαετίες. Οι λαοί εμπλέκονται ευθέως πια στην εξέλιξη της παγκόσμιας δημοκρατικής διαδικασίας. Η Liberty Square της Νέας Υόρκης πάλεψε με επιτυχία ενάντια στις απειλές για βιαιότητα και εκκένωση, στην ψευδή μιντιακή παραμόρφωση και στην κυνική αντίδραση των επιχειρηματικών και πολιτικών «ηγετών» μας. Η πλειοψηφία των Νεοϋορκέζων μας υποστήριξε και η 15η Οκτωβρίου έδειξε ότι το ίδιο έκαναν κι εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο. Αυτό που θέλουμε πια είναι να μετατρέψουμε το πολιτικό μας έργο σε μια ζωντανή, μη δογματική διαδικασία. Διαρκώς αναθεωρούμε κι επικεντρωνόμαστε σε νέες ιδέες αποβάλλοντας παλιές κακές συνήθειες, προκαλώντας ο ένα τον άλλον με αγάπη και σεβασμό. Ο σκοπός είναι η παγκόσμια ανθρώπινη απελευθέρωση, κάτι που ξέρουμε πως δεν γίνεται από τη μια στιγμή στην άλλη. Αλλά κάθε μέρα, παρά τις συλλήψεις και την επιτήρηση, δημιουργούμε χιλιάδες νέους ηγέτες που θα μοιραστούν ιδέες κι εμπειρίες. Το ανθρώπινο μικρόφωνο απηχεί, εκρήγνυται σε όλη την υφήλιο – «θα παλέψουμε, θα κερδίσουμε»
