Τα «μεγάλα κεφάλια» της Ένωσης Χριστιανοδημοκρατών (CDU) κάνουν τον πρώτο τους απολογισμό για το αποτέλεσμα της κάλπης: Το 32,9% αποτελεί τη χειρότερη επίδοση του κόμματος από το 1949. Η τέταρτη διαδοχική νίκη της Μέρκελ δεν χρυσώνει το χάπι στα στελέχη της παράταξης που επανειλημμένα είχαν καλέσει την καγκελάριο να «καλύψει» τη δεξιά της πλευρά και να ικανοποιήσει σημαντικά αιτήματα των ψηφοφόρων της σε αυτήν τη «δεξαμενή» προκειμένου να μην στραφούν προς την «Εναλλακτική για τη Γερμανία». Κάτι το οποίο είχαν επισημάνει και οι Βαυαροί σύμμαχοι της στην Ένωση Χριστιανοκοινωνιστών (CSU).
Η επιμονή της Μέρκελ στο προσφυγικό (ανοικτά σύνορα) και στα πακέτα διάσωσης (κυρίως προς την Ελλάδα) είχαν προκαλέσει ποικίλες αντιδράσεις στο εσωτερικό της Γερμανίας, με αποτέλεσμα 1.070.000 ψηφοφόροι να κινηθούν προς την ακροδεξιά.
(Ο Χοακίμ Χέρμαν, υπουργός Εσωτερικών του κρατιδίου της Βαυαρίας, δίπλα στη Μέρκελ)
Πολιτικοί αναλυτές επισημαίνουν ότι ιστορικό χαμηλό (από το 1949) ποσοστό στις γερμανικές εκλογές των CDU-CSU δεν οφείλεται μόνο στην πολιτική κόπωση του εκλογικού σώματος, το οποίο «βαρέθηκε» να βλέπει το πρόσωπο της Μέρκελ δίπλα στον αξίωμα «Καγκελάριος» αλλά και στις πολιτικές που ακολουθήθηκαν.
«Είχαμε ένα πλήγμα στη δεξιά πλευρά», δήλωσε ο επικεφαλής των Χριστιανοκοινωνιστών Χορστ Σέφερ την Κυριακή στο Μόναχο. Το CSU είναι ο παραδοσιακός και πιο συντηρητικός εταίρος των Χριστιανοδημοκρατών στη Βαυαρία. Αυτή η πληγή, είπε ο Σέφερ, μπορεί να κλείσει «με ξεκάθαρες πολιτικές θέσεις».
«Αγκάθι» στο πλευρό
Η Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) ήταν ένα κόμμα που ξεπετάχτηκε στη γερμανική πολιτική σκηνή μετά τα πρώτα πακέτα διάσωσης προς την Ελλάδα, όταν και αρκετές φωνές στο εσωτερικό των CDU-CSU ζητούσαν πτώχευση και Grexit. Διογκώθηκε με την προσφυγική κρίση, όταν και το AfD υιοθέτησε μια επιθετική πολιτική, κάνοντας λόγο ακόμα και για «προδοσία» σε βάρος της καγκελαρίου για την υποδοχή εκατοντάδων χιλιάδων προσφύγων στη Γερμανία, κυρίως μουσουλμάνων. Στην προεκλογική του εκστρατεία παρουσίαζε τους πρόσφυγες σχεδόν σαν εγκληματίες και εν δυνάμει τρομοκράτες.
Η είσοδος ενός τέτοιου κόμματος στη γερμανική Βουλή είναι αληθινό σοκ για πολλούς Γερμανούς, η μεταπολεμική ταυτότητα των οποίων βασίστηκε ακριβώς στον εξοστρακισμό των ακραίων απόψεων, στην αναζήτηση συμβιβασμών, στην καταδίκη των εγκλημάτων του Γ' Ράιχ και την εκδήλωση μεταμέλειας για αυτά.
Ήδη, ο επικεφαλής του ξενοφοβικού κόμματος Αλεξάντερ Γκάουλαντ ανέφερε το βράδυ της Κυριακής ότι αρχίζει το «κυνήγι της κυρίας Μέρκελ». Το AfD δεν κρύβει τη θέση του ότι πρέπει να πάψει η εκδήλωση μεταμέλειας για τα ναζιστικά εγκλήματα.
Αντιδράσεις
Περί «σεισμού» έκανε λόγο η εφημερίδα Bild, την ώρα που η Die Welt έγραφε για «θρίαμβο της εκστρατείας του φόβου».
Το κεντρικό ισραηλιτικό συμβούλιο της Γερμανίας υποδέχτηκε με σκεπτικισμό το ενισχυμένο ποσοστό της ακροδεξιάς, επισημαίνοντας ότι πρόκειται για «τη μεγαλύτερη πρόκληση για τη Δημοκρατία μετά το 1949» -έτος γέννησης της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας.
Το Παγκόσμιο Εβραϊκό Συνέδριο χαρακτήρισε το AfD ένα «αισχρό αντιδραστικό κίνημα το οποίο υπενθυμίζει το χειρότερο παρελθόν της χώρας.
Η είσοδος του κόμματος αυτού στην Μπούντεσταγκ θα αλλάξει άρδην την εικόνα της Γερμανίας στο εξωτερικό, «καθώς με το AfD, επιστρέφει μια γλώσσα η οποία είχε εξοριστεί εκτός της πολιτικής μας συναίνεσης», σχολίασε η Σουζάνε Σουτεμάγερ, καθηγήτρια πολιτικών επιστημών στο πανεπιστήμιο Χάλε.
Η επόμενη ημέρα
Τα προβλήματα της Μέρκελ δεν σταματούν, όμως, εκεί. Ο σχηματισμός κυβέρνησης μετατρέπεται σε μια περίπλοκη υπόθεση. Οι Σοσιαλδημοκράτες (SPD), που υπέστησαν βαριά ήττα, αποφάσισαν να εγκαταλείψουν τον συνασπισμό με την καγκελάριο και να παραμείνουν στην αντιπολίτευση.
Με δεδομένες τις ισορροπίες που διαμορφώθηκαν δεν μένει παρά μόνο μία πλειοψηφική λύση: μια -χωρίς προηγούμενο- συμμαχία σε εθνικό επίπεδο ανάμεσα στους Συντηρητικούς, τους Φιλελεύθερους και τους Οικολόγους. Αυτός ο συνασπισμός, ο λεγόμενος «Τζαμάικα» δεν είχε υπάρξει μέχρι σήμερα παρά μόνο σε κρατιδιακό επίπεδο: στο Σλέσβιχ-Χόλσταϊν, και μόλις από την άνοιξη. Τα δύο μικρότερα κόμματα διαφωνούν ανάμεσά τους σε πολλά: Από τη μετανάστευση έως το ντίζελ και την κατάργηση του λιγνίτη. Διαφωνούν ταυτόχρονα σε πολλά με τους Συντηρητικούς.
(Ο ένας φεύγει, ο άλλος έρχεται: Μάρτιν Σουλτς και Κρίστιαν Λίντνερ)
«Θα εξετάσουμε με ηρεμία, έπειτα από αναλύσεις και πιθανόν συνομιλίες, εάν μπορούμε να καταλήξουμε σε μια συνεργασία» δήλωσε επιφυλακτικά η Κάτριν Γκέρινγκ-Έκαρτ, εκ των επικεφαλής του ψηφοδελτίου των Πρασίνων.
Από τη μεριά του, ο επικεφαλής των φιλελεύθερων του FDP Κρίστιαν Λίντνερ ήδη έθεσε τον πρώτο του όρο για να συμμετάσχει στην κυβέρνηση: Να μπουν στο συρτάρι οι ιδέες περί μεταρρύθμισης της Ευρωζώνης, φορέας των οποίων είναι ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν. Ο κοινός προϋπολογισμός της Ευρωζώνης αποτελεί «κόκκινη γραμμή» καθώς το Βερολίνο δεν θα πρέπει να βρεθεί ξανά στη θέση να πληρώσει για να αντιμετωπιστούν δημοσιονομικές κρίσεις άλλων χωρών, επέμεινε.
Δεν αποκλείουν νέες εκλογές
Πολιτικοί αναλυτές επισημαίνουν πως οι διαπραγματεύσεις μπορεί να πάρουν μήνες. Μετά τις πρώτες μεταπολεμικές εκλογές του 1949, το κόμμα που κερδίζει πάντα καταφέρνει να σχηματίσει μια πλειοψηφική συμμαχία. Και η καγκελάριος αποκλείει το ενδεχόμενο να σχηματίσει μια κυβέρνηση μειοψηφίας, που θα βασίζεται σε ευκαιριακές πλειοψηφίες κατά περίπτωση ή ανά θεματική.
Μόνο μετά την οριστικοποίηση ενός νέου κυβερνητικού συνασπισμού η Μέρκελ θα μπορέσει να αναλάβει καγκελάριος για τέταρτη φορά. Σε διαφορετική περίπτωση, δεν αποκλείεται η προκήρυξη νέων εκλογών. Αυτή άρα ήταν «μια εφιαλτική νίκη» για την καγκελάριο, επισημαίνει σε άρθρο της για το αποτέλεσμα της κάλπης η γερμανική εφημερίδα Bild.
23°
