«Άντε, καλέ, σιγά. Κόβεται το σεξ;», λέει η Θεοπούλα του «Παρά Πέντε». Μια Ελληνίδα της τρίτης ηλικίας που ρουφάει τη ζωή και εσκεμμένα σβήνει από τη μνήμη της όλα τα στερεότυπα που ακολουθούν τους απόμαχους της ελληνικής κοινωνίας.
Σπάνιες είναι οι φορές που ο κινηματογράφος ή η τηλεόραση έχει ασχοληθεί με την ερωτική ζωή των ατόμων της επονομαζόμενης τρίτης ηλικίας. Ακόμη και η ιδέα ή η εικόνα της ερωτικής πράξης μεταξύ δύο ηλικιωμένων αντιμετωπίζεται με δυσπιστία, αποστροφή ή ακόμη και με χλευασμό.
Κι όμως, το στερεότυπο ότι οι ηλικιωμένοι είναι ασεξουαλικοί είναι εσφαλμένο σύμφωνα με μια μεγάλη δημοσκόπηση που διενεργήθηκε σε εθνικό επίπεδο στις Ηνωμένες Πολιτείες από το Εθνικό Ινστιτούτο για τη Γήρανση (NIA).
Η δημοσκοπική έρευνα διενεργήθηκε από το Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν σε δείγμα 1.000 Αμερικανών. Διαπίστωσε ότι το 40% των ατόμων ηλικίας από 65 έως 80 ετών είναι σεξουαλικά ενεργοί και δραστήριοι. Τα δύο τρία των ερωτηθέντων δήλωσαν ότι ενδιαφέρονται ακόμα για το σεξ, ενώ ποσοστό μεγαλύτερο του 50% υποστήριξε ότι το σεξ είναι μείζων παράγοντας στην ποιότητα της ζωής τους. Απαντήσεις που δόθηκαν από άτομα σε σχέση, αλλά και από άτομα ελεύθερα.
«Είναι αλήθεια ότι η σεξουαλική λειτουργία ενός ατόμου αλλάζει όσο μεγαλώνει και γηράσκει», λέει στο CNN η σεξολόγος Κίμπερλι Ρέσνικ Άντερσον και προσθέτει, «κουράρω άνδρες και γυναίκες που έχουν πατήσει για τα καλά τα 80 και ακόμα επιθυμούν να βελτιώσουν και να διατηρήσουν τη σεξουαλικότητά τους και την ερωτική τους ικανοποίηση».
Η Αμερικανίδα ψυχολόγος, Ρέιτσελ Νιντλ, σημειώνει: «είναι μύθος ότι οι ηλικιωμένοι δεν έχουν διάθεση για σεξ. Είμαστε σεξουαλικά όντα από τη στιγμή που ερχόμαστε στον κόσμο μέχρι τη στιγμή που φεύγουμε από αυτόν». Η σεξουαλικότητά μας, διευκρινίσει η ψυχολόγος, αλλάζει με την πάροδο των ετών, αλλά αυτό δεν σημαίνει πως αλλάζει προς το χειρότερο.
Πράγματι, το σεξ μπορεί και παραμένει κομμάτι της ζωής των ηλικιωμένων ανθρώπων. Ωστόσο, η σεξουαλική ικανοποίηση στην τρίτη ηλικία διαφέρει από άτομο σε άτομο και δεν μπορεί να συγκρίνεται με τη σεξουαλική διάθεση ενός ατόμου στην ηλικία των 20. Για παράδειγμα, οι ηλικιωμένοι δεν ενδιαφέρονται λιγότερο για τη σεξουαλική πράξη καθαυτή. Περισσότερο τους απασχολεί το αίσθημα της συντροφικότητας που συνοδεύει το σεξ.
Τα ηλικιωμένα ζευγάρια προτιμούν και απολαμβάνουν ερωτικές δραστηριότητες, όπως ένα φιλί ή ένα χάδι. Ο στόχος του οργασμού ή της σεξουαλικής ικανότητας δεν βρίσκονται στο επίκεντρο. «Έχουν την επίγνωση ότι δεν θα βλέπουν πυροτεχνήματα κάθε φορά που κάνουν σεξ. Έχουν αποδεχθεί τους σωματικούς περιορισμούς που τους έχει επιβάλλει ο γερασμένος οργανισμός τους», αναφέρει η φυσιοθεραπεύτρια Λίζα Μπ. Σβαρτζ. «Πιστεύω ότι οι ηλικιωμένοι έχουν τη σοφία να γνωρίζουν ότι αυτό που έχει σημασία είναι η προσωπική ικανοποίηση και έχουν πάψει να κάνουν συγκρίσεις».
Tι αλλάζει καθώς οι άνδρες γερνούν;
Δεδομένου ότι τα άτομα μιας μεγαλύτερης ηλικίας βλέπουν τα επίπεδα της τεστοστερόνης τους να μειώνονται, οι αλλαγές στη σεξουαλική ζωή είναι συνηθισμένες. Αυτές οι φυσιολογικές αλλαγές μπορεί να περιλαμβάνουν: την ανάγκη να υπάρξουν περισσότερα ερεθίσματα, ώστε να επιτευχθεί και να διατηρηθεί η στύση και ο οργασμός. Οι οργασμοί είναι μικρότεροι και η εκσπερμάτιση λιγότερο ισχυρή. Χρειάζεται μεγαλύτερο χρόνο για να επιτευχθεί μια νέα στύση μετά την εκσπερμάτιση.
Τα προβλήματα υγείας
Η υγεία μπορεί να έχει μεγάλο αντίκτυπο στη σεξουαλική ζωή και τη σεξουαλική απόδοση. Εάν ένας από τους δύο συντρόφους έχει προβλήματα υγείας, όπως είναι οι καρδιακές παθήσεις, ή η αρθρίτιδα, το σεξ μπορεί να γίνει πιο δύσκολο. Ορισμένες χειρουργικές επεμβάσεις και πολλά φάρμακα, όπως τα φάρμακα της πίεσης του αίματος, τα αντισταμινικά, τα αντικαταθλιπτικά ή τα φάρμακα που μπλοκάρουν την παραγωγή οξέων και μπορεί να επηρεάσουν τη σεξουαλική λειτουργία.
Ωστόσο, η προσπάθεια δεν πρέπει να εγκαταλείπεται. Οι ειδικοί προτρέπουν τους ηλικιωμένους να πειραματιστούν με διάφορους τρόπους που μπορούν να τους προσαρμόσουν στους περιορισμούς τους. «Για παράδειγμα, αν ανησυχείτε για το σεξ μετά από μια καρδιακή προσβολή, μιλήστε στο γιατρό για τις ανησυχίες σας. Αν ο πόνος της αρθρίτιδας είναι πρόβλημα, δοκιμάστε διαφορετικές σεξουαλικές θέσεις ή δοκιμάστε να χρησιμοποιήσετε τη θερμότητα που ανακουφίζει τις αρθρώσεις, πριν ή μετά τη σεξουαλική δραστηριότητα. Παραμείνετε θετικοί και επικεντρωθείτε σε τρόπους που σας είναι σεξουαλικά οικείοι, ώστε αυτό να λειτουργήσει σωστά για εσάς και τη σύντροφό σας».
Το γεγονός ότι το 70% των ερωτηθέντων στη δημοσκόπηση του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν δήλωσε ικανοποιημένο με τη σεξουαλική του ζωή είναι ενθαρρυντικό. Η σεξολόγος Κίμπερλι Ρέσνικ Άντερσον υποστηρίζει ότι από την κλινική της εμπειρία έχει διαπιστώσει ότι συχνά οι ηλικιωμένοι χαίρονται το σεξ πολύ περισσότερο από τους νέους.
Ωστόσο, η δημοσκόπηση ανέδειξε κι ένα πρόβλημα. Τα άτομα της τρίτης ηλικίας αποφεύγουν τη συζήτηση ή ακόμα και τη θεραπεία, τη συμβουλή των ειδικών πάνω στο σεξ. Το να μιλάς για το σεξ είναι ταμπού σε κάθε ηλικία πόσω μάλλον όταν η ηλικία είναι προχωρημένη. Μόλις το 17% των συμμετεχόντων στην αμερικανική έρευνα είχε αποταθεί ή μιλήσει με κάποιο γιατρό ή ειδικό για τη σεξουαλική ζωή του. Η σεξολόγος Ντέμπορα Φοξ υποστηρίζει ότι το πρόβλημα δεν είναι μόνο των ασθενών, αλλά και των γιατρών. «Από την εμπειρία μου γνωρίζω ότι σπάνια οι γιατροί απευθύνουν στους ηλικιωμένους ερωτήσεις για τη σεξουαλική του ζωή. Ακόμη κι αν ο ασθενής φέρει την κουβέντα στο σεξ, ο γιατρός είναι απρόθυμος ή διστακτικός να τη συνεχίσει».
Στο μεταξύ, παρατηρείται μια ραγδαία αύξηση στα κρούσματα σεξουαλικά μεταδιδόμενων ασθενειών στα άτομα της τρίτης ηλικίας. Οι ειδικοί αποδίδουν αυτήν την έξαρση σε ένα συνδυασμό παραγόντων. Όπως για παράδειγμα, άτομα που χηρεύουν ξαφνικά ή χωρίζουν σε μεγάλη ηλικία τείνουν να πέφτουν με τα μούτρα στην αναζήτηση συντρόφου μετά από τα πολλά χρόνια της μονογαμίας.
Αυτό που είναι ξεκάθαρο είναι ότι είναι απολύτως πιθανό και φυσιολογικός ένα άτομα άνω των 65 ετών να βιώνει μια σεξουαλική αφύπνιση. «Οι ορμόνες είναι η κινητήριος δύναμη των νέων. Πιστεύω ότι η σεξουαλική αφύπνιση που αφορμάται από τον εγκέφαλο είναι εξίσου ισχυρή», λέει ο σεξολόγος Ντον Μάικλ και καταλήγει, «επομένως μη διαγράφεται από το μυαλό σας το σεξ όποια κι αν είναι η ηλικία σας» γιατί τελικά η Θεοπούλα είχε δίκιο, δεν κόβεται.
18°
