Η γραβιέρα Νάξου, με τη γλυκιά βουτυράτη γεύση, είναι από τις καλύτερες της Ελλάδας και γι’ αυτό θεωρείται από τα πιo αγαπημένα επιτραπέζια τυριά της Ελλάδας. Είναι σχετικά πρόσφατο απόκτημα στην ποικιλία των ελληνικών τυριών, αφού παρασκευάστηκε για πρώτη φορά τον 20ό αιώνα, στην Πελοπόννησο και γρήγορα διαδόθηκε στην ηπειρωτική Ελλάδα και την Κρήτη, όπου δημιούργησαν εξαιρετικές γραβιέρες από πρόβειο γάλα.
Ωστόσο οι Κυκλάδες (κυρίως η Νάξος και ακολούθως η Τήνος και η Πάρος) είναι η μοναδική περιοχή στην Ελλάδα όπου η γραβιέρα παρασκευάζεται από αγελαδινό γάλα.
Η ναξιώτικη γραβιέρα είναι ένα σκληρό τυρί, υποκίτρινο, με συμπαγή ελαστική μάζα, και αρκετές διάσπαρτες οπές. Μορφοποιείται σε κυλινδρικά κεφάλια, συνήθως δέκα κιλών, με επιδερμίδα λεπτή, η οποία καλύπτεται από μικροβιακή ανάπτυξη που συμβάλλει στην ωρίμανση. Είναι γλυκό τυρί, με γεμάτη, πλούσια γεύση, με εντονότερο το άρωμα του βουτύρου και του γάλακτος και ελαφρύτερο του καρυδιού και του αμυγδάλου. Έχει χαρακτηριστεί προϊόν ΠΟΠ και παράγεται από γάλα αγελαδινό ή μείγμα αγελαδινού με πρόβειο και κατσικίσιο, σε αναλογία 80% προς 20%.
Στην Νάξο, οι σπουδαιότεροι παραγωγοί της γραβιέρας (ΠΟΠ) είναι η Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών Νάξου, η Τυροκομική Νάξου (Κουφόπουλος), το τυροκομείο του Πιτταρά και το τυροκομείο Μπαμπούνη.
23°
