Το ημερολόγιο του iphone πάει, λέει, στο έτος 60000. Εγώ είχα φτάσει στο 4042, όταν είπα να ρωτήσω σχετικά το Google. Πέρασαν δύο χιλιάδες χρόνια για να καταλάβω ότι είναι πιο πρακτικό να βλέπεις πρώτα τι έχουν κάνει οι άλλοι. Βέβαια ακόμα δεν έχω μάθει για ποιο λόγο συμβαίνει αυτό. Γιατί η Apple έχει ενσωματώσει στο τηλέφωνο ένα ημερολόγιο που τείνει στο άπειρο; Θέλει να μας δείξει ότι η συσκευή θα λειτουργεί μέχρι να τελειώσουν οι αιώνες; Μην είναι μία στιγμιαία αισιόδοξη παραίσθηση; Βλέπεις, ας πούμε, ότι η μέρα που θα κλείσεις τα 180 είναι Παρασκευή και λες ότι βολεύει για πάρτι. Εγώ όμως δεν ξεκίνησα για τόσο μακριά. Πριν αρχίζω να παίζω τους αιώνες στα δάχτυλα έκανα μία στάση στα γενέθλιά μου, το 2050. Αν ζω θα είμαι ένας υπερήλικας, που θα προσπαθεί να καταλάβει πώς διάολο τα κατάφερε και πέρασε τα 80. Όχι βέβαια πως εσείς θα είστε σε καλύτερη μοίρα. Οι πιτσιρικάδες θα είστε μεσήλικες. Οι μεγαλύτεροι ραμολιμέντα και οι ήδη ώριμοι χώμα ή στάχτη. Το 2050 φαίνεται μακριά, αλλά στην πραγματικότητα είναι δίπλα. Τα πάντα μέσα σε μία ζωή είναι δίπλα, εδώ γύρω. Ναι, 35 χρόνια φαίνονται πολλά. Όμως αν έχεις ζήσει, ας πούμε, την πρώτη νίκη του Ανδρέα, ξέρεις ότι η αίσθηση της απόστασης στο χρόνο είναι συχνά παραπλανητική. Η ζωή φεύγει πιο γρήγορα από όσο νομίζεις. Το καταλαβαίνεις, άλλωστε, τα βράδια όταν πέφτεις για ύπνο και βλέπεις τους εφιάλτες πριν καν κλείσεις τα μάτια σου. Τώρα, προς χάρη της υπόθεσης, ας πούμε ότι έχουμε φτάσει όλοι μαζί στο 2050, το οποίο είναι τόσο διαφορετικό από το σήμερα όσο είναι η εποχή μας από το 1981. Πιθανότατα δε, οι διαφορές θα είναι ακόμα μεγαλύτερες αφού η ιστορική δυναμική εξελίσσεται κατ’ αναλογία των τεχνολογικών αλλαγών. Και τι βλέπεις γύρω; Εξαρτάται πού είσαι, όμως η ερημιά και η σιωπή είναι ένα σκηνικό που μπορεί να το βρεις μπροστά σου.
Διάβασα στην «Καθημερινή» την έρευνα που έκανε ο ερευνητικός οργανισμός «διαΝΕΟσις» με θέμα τη δημογραφική εικόνα της Ελλάδας το 2050. Τότε, λοιπόν, που ο ένας στους τρεις κατοίκους θα είναι άνω των 65 ετών, ο πληθυσμός της χώρας θα έχει μειωθεί κατά 800.000 ως 2,5 εκατομμύρια σε σχέση με σήμερα. Κοινώς είναι λογικό να υποθέσεις ότι η μείωση θα διαμορφωθεί κάπου στη μέση. Από το 2011 αυτοί που πεθαίνουν είναι περισσότεροι από αυτούς που έρχονται στον κόσμο. Την Πρωτοχρονιά του 2015 ο πληθυσμός ήταν 10.8 εκατ., δηλαδή μικρότερος κατά 300.000 από το 2011. Το 2050 θα βλέπεις ερημωμένα σχολεία και άδειους τους χώρους που κάποτε μάζευαν κόσμο. Θα είναι, φαντάσου, σαν να εξαφανιστεί σήμερα ο πληθυσμός της Θεσσαλονίκης. Μιλάμε για πολύ κόσμο. Και τι κάνεις, γέρο μου; Τίποτα. Κάθεσαι στην κουνιστή πολυθρόνα, κοιτάζεις με το απλανές βλέμμα έξω από το παράθυρο, αφήνεις το σάλιο να τρέξει στο σαγόνι και προσπαθείς να κάνεις υπολογισμούς με το κουρασμένο μυαλό σου. Με απλά μαθηματικά, η χώρα, αν συνεχίσει έτσι, θα τελειώσει πληθυσμιακά σε τέσσερις-πέντε αιώνες. Ούτως ή άλλως, με τα σημερινά δεδομένα, η τάση στον πλανήτη είναι να επιβιώσουν μόνο τα μεγάλα έθνη. Αλλά αυτό είναι κάτι υποκειμενικό που αλλάζει στους αιώνες – ο εθνολογικός χάρτης του 1500 έχει τεράστιες διαφορές με τον αντίστοιχο των καιρών μας. Εδώ τώρα μιλάμε για το μέσον του αιώνα μας. Δεν είναι αύριο, είναι μεθαύριο. Όσες παρεμβάσεις και αν γίνουν στο Ασφαλιστικό, αν εσύ δεν έχεις εγγόνια, τότε δεν θα υπάρχει και άνθρωπος να δουλέψει για να πληρώσει τη σύνταξή σου. Τώρα βέβαια μπορεί ο Τσίπρας να έχει δίκιο, η Ανάπτυξη να είναι κάπου στη Μαλακάσα προς Αθήνα και σε λίγο θα ζευγαρώνουμε σαν τα κουνέλια. Δύσκολο. Πιο πιθανό δείχνει τώρα να σβήσουμε σαν καντήλι που του σώζεται το λάδι. Μήπως, λοιπόν, να δούμε και κάπως αλλιώς αυτούς που τώρα είναι στους καταυλισμούς; Μήπως να τους μάθουμε να φτιάχνουν κανένα μουσακά; Και τζατζίκι. Πριν βάλουν τη γλώσσα μας στο στόμα τους, να βάλουν τις γεύσεις μας.
13°
