Είναι γερασμένο και κακοπληρωμένο το εκπαιδευτικό προσωπικό των σχολείων μας σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Γερασμένο είναι για ευνόητους λόγους. Κακοπληρωμένο δεν θα το ’λεγα τηρουμένων των αναλογιών στη σημερινή Ελλάδα. Αλλά τη δουλειά τους, οι περισσότεροι εκπαιδευτικοί και την ξέρουν και την κάνουν. Και θα μπορούσαν να την κάνουν καλύτερα, αν είχαν τα κατάλληλα κίνητρα.
Και το πρώτο κίνητρο είναι η διαρκής αξιολόγηση. Εσωτερική και εξωτερική. Οι συνεπείς και καλοί δάσκαλοι δεν τη φοβούνται. Αξιολόγηση από ανεξάρτητη αρχή με διαφανή κριτήρια. Μακριά από κομματικά και συνδικαλιστικά κονκλάβια. Που θα έχει όμως συνέπειες στην εξέλιξη και το μισθό. Γιατί να μην αμειφθεί ιδιαίτερα ένα σοβαρό μεταπτυχιακό; Γιατί να μην έχουν όφελος εκείνοι που ξέρουν κάτι παραπάνω και κοπιάζουν για να το μεταδώσουν στους μαθητές και τις μαθήτριές τους; Γιατί να μη δικαιώσει και η πολιτεία αυτούς που το σχολείο και η γειτονιά ξέρουν ότι αξίζουν; Γιατί να μην τιμωρούνται οι επίορκοι και οι λουφαδόροι;
Κίνητρο είναι και η αυτοαξιολόγηση μέσω θεσμοθετημένων συνεργασιών εκπαιδευτικών της ίδιας τάξης ή συγγενικής ειδικότητας. Μέχρι σήμερα το τι και πώς διδάσκει ο καθένας μας είναι «μυστικό» για το σύλλογο των διδασκόντων. Γιατί να μη δοκιμάσουμε την αξιολόγηση ενός καθηγητή από ομότεχνους συναδέλφους του μετά από παρακολούθηση των μαθημάτων του, όπως άρχισε να γίνεται στα Πρότυπα και Πειραματικά σχολεία το 2013-14; Γιατί να μην συναποφασίζουν οι δάσκαλοι σε ποια κεφάλαια πρέπει να επιμείνουν; Σε ποιες ασκήσεις, ποιες δράσεις και ποια εργαστήρια πρέπει να σταθούν περισσότερο; Σε ένα ενιαίο μέτρο αξιολόγησης των μαθητών τους; Να ένας καλός τρόπος να μάθουν και τα παιδιά ότι η συνεργασία είναι ο δρόμος προς την πρόοδο και την αριστεία.
Οι εκπαιδευτικοί θέλουν δίκαιη και επιστημονικά ελεγμένη αξιολόγηση των στελεχών της εκπαίδευσης. Τα πελατειακά και κομματικά δίκτυα ας μείνουν επιτέλους στη γωνία. Χρόνια τώρα μόνο κακό μας έκαναν. Τον διευθυντή δεν τον θέλουν φιλαράκι τους. Τον θέλουν δίκαιο, εργατικό, ικανό και καινοτόμο. Γιατί μόνο έτσι αισθάνονται ασφάλεια στο χώρο εργασίας τους. Από έναν τέτοιο διευθυντή μπορούν να αντλούν κουράγιο και τεχνογνωσία για τo επίπονο έργο τους. Και η επιλογή αυτή πρέπει γίνεται μόνο από ανεξάρτητη αρχή, με αυστηρούς και διαφανείς κανόνες. Μετά από ετήσια τουλάχιστον αξιολογημένη επιμόρφωση σε ειδικά τμήματα Σχολών Δημόσιας Διοίκησης. Όπως σε όλον τον πολιτισμένο κόσμο.
Τα σχολεία μας χρειάζονται μια κάποια αυτονομία από την κεντρική διοίκηση στο εκπαιδευτικό μέρος. Θα έγραφα πλήρη αυτονομία αλλά είναι ακόμα νωρίς. Να μπορούν να επιλέγουν την ύλη που θα διδάξουν ανάλογα με την περιοχή και την κατάσταση του ακροατηρίου τους. Να διαμορφώνουν τα τμήματα με βάση τις ανάγκες των μαθητών και την οικονομία της διδασκαλίας. Να επιλέγουν τα βιβλία. Παρατηρούμε ότι στα Επαγγελματικά Λύκεια μεγάλο μέρος των μαθητών της Α΄ λυκείου δεν έχουν τις απαιτούμενες γνώσεις και δεξιότητες ούτε αποφοίτων του Δημοτικού. Τι κάνουμε με αυτά τα παιδιά; Έχει τη δυνατότητα ο δάσκαλος να γυρίσει πίσω το εκπαιδευτικό ρολόι;Οι εκπαιδευτικοί πρέπει να ανέβουν και πάλι στην έδρα τους. Η σχολική κουλτούρα πρέπει να ευνοεί τη διάκριση των ρόλων. Η βαθμολογία να γίνει και πάλι αντικειμενική. Η ευταξία κανόνας απαραβίαστος. Επιτέλους, καθαρά σχολεία. Δεν θέλουμε δασκάλους απρόσιτους, αλλά ούτε έρμαια των διαθέσεων μειοψηφιών. Είναι αδιανόητο να κλείνουν και να καταλαμβάνονται σχολεία. Η απαξίωση του δασκάλου που έχει παρατηρηθεί τα τελευταία χρόνια μειώνει την εμπιστοσύνη των μαθητών προς αυτούς τόσο παιδαγωγικά όσο και επιστημονικά. Ακυρώνει την αποστολή του σχολείου. Η κακώς εννοούμενη «αντιαυταρχική αγωγή» διευκόλυνε την έκπτωση και ευνόησε τους οκνηρούς.
Η μεταρρύθμιση του ελληνικού σχολείου πρέπει να ξεκινήσει από τα βασικά. Χωρίς τυμπανοκρουσίες και ανούσιες προγραμματικές δηλώσεις. Οι πανελλαδικές εξετάσεις δεν είναι το μείζον πρόβλημα. Ούτε καν τα προγράμματα σπουδών. Το πρόβλημα είναι η καθημερινότητα μέσα στη σχολική αίθουσα και τη σχολική αυλή.
