Ο πρόχειρος προσφυγικός καταυλισμός που στήθηκε στο Πεδίον του Άρεως και τα πρόσφατα επεισόδια στην Κω επανέφεραν στην επικαιρότητα το πρόβλημα μεταναστευτικών ροών που αντιμετωπίζει η Ελλάδα, κυρίως στα θαλάσσια σύνορα της με την Τουρκία.
Όπως συμβαίνει συνήθως στη χώρα μας, το πρόβλημα υπήρχε πολύ πριν αντιληφθούν τις ακριβείς διαστάσεις του τα αθηναϊκά ΜΜΕ και θα συνεχίσει να υπάρχει, όταν πάψει να έχει άμεσο δημοσιογραφικό ενδιαφέρον με τους όρους των δελτίων των 8.
Έχοντας ταξιδέψει πρόσφατα στα σύνορα Τουρκίας-Συρίας και συμμετέχοντας τώρα σε ένα μικρό ερευνητικό project για τη μετανάστευση στην περιοχή της Μεσογείου, να μερικές σκέψεις για το ζήτημα:
- Δεν υπάρχουν μαγικές λύσεις. Το μεταναστευτικό πρόβλημα στην περιοχή μας είναι και θα παραμείνει εν πολλοίς άλυτο. Καμία χώρα δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι το αντιμετώπισε κατά 100%, υπάρχουν μόνο καλές εφαρμοσμένες πρακτικές υποδοχής και ένταξης που η Ελλάδα θα μπορούσε να δοκιμάσει. Η υπερβολική κριτική στην εκάστοτε κυβέρνηση δεν βοηθά. Είναι λύπηρο να διεκδικούν κάποιοι είτε το μονοπώλιο της ευαισθησίας είτε της... αναισθησίας.
- Οι λόγοι μετακίνησης των πληθυσμών δεν πρόκειται άμεσα να εκλείψουν. Η Ιστορία διδάσκει ότι οι ανάλογες συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή διαρκούν πάρα πολύ. Ο εμφύλιος στον Λίβανο διήρκησε 15 ολόκληρα χρόνια, Κούρδοι και Παλαιστίνιοι εδώ και δεκαετίες προσπαθούν να κατοχυρώσουν με όρους εδαφικής ακεραιότητας τα δίκια τους.
- Παρά τα όσα διακινούνται από τα ελληνικά ΜΜΕ με την αρωγή της πάντα πρόθυμης Ακροδεξιάς, οι ευθύνες της Τουρκίας για την όξυνση του προβλήματος δεν είναι ιδιαίτερα μεγάλες. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία του ΟΗΕ, στη γειτονική χώρα βρίσκονται περισσότεροι από 1.8 εκατ. Σύριοι, πολλοί εκ των οποίων έχουν εγκατασταθεί εκεί ήδη από το 2011.
Ο αριθμός είναι τόσο μεγάλος που θα ήταν φοβερά παράδοξο να μην υπάρξουν μεταναστευτικές ροές από τα τουρκικά παράλια προς την Ευρώπη. Ως προς τις εξερχόμενες ροές μεταναστών και προσφύγων, η Τουρκία φυλάσσει τα σύνορα της το ίδο χαλαρά με την Ελλάδα, την Βουλγαρία και την Ιταλία, εκτός κι αν κάποιος πιστεύει ότι οι μετανάστες φτάνουν στην ΠΓΔΜ, στη Σερβία και στην Ουγγαρία με διαστημόπλοια.
- Η δήλωση του Αλέξη Τσίπρα το ότι «το πρόβλημα δεν είναι ελληνικό, είναι ευρωπαϊκό» αποπροσανατολίζει, αποτελεί μια προσπάθεια του πρωθυπουργού να αποτινάξει τις ευθύνες που του αναλογούν. Η αλήθεια είναι ότι το πρόβλημα είναι και ευρωπαϊκό και ελληνικό. Δεν ευθύνεται η Ε.Ε. για τη διαχρονική αδυναμία του ελληνικού κράτους να χαράξει μια συγκροτημένη μεταναστευτική πολιτική, δεν ευθύνεται η Ε.Ε. για το ότι η αρμόδια υπουργός Τασία Χριστοδουλοπούλου συμπεριφέρεται σαν επικεφαλής ΜΚΟ που απλώς παρατηρεί το πρόβλημα.
- Το πρόβλημα είναι ευρωπαϊκό ως προς τη φύλαξη των συνόρων και την υποδοχή των προσφύγων και των μεταναστών. Πράγματι, η Ελλάδα δεν μπορεί μόνη της να διαχειριστεί την άφιξη τόσων χιλιάδων ανθρώπων, δεν διαθέτει τους πόρους για να καλύψει το κόστος μιας αξιοπρεπούς φιλοξενίας τους, δεν μπορεί να τους απορροφήσει όλους.
- Το πρόβλημα είναι απόλυτα ελληνικό ως προς την ένταξη των μεταναστών στην ελληνική κοινωνία και είναι διαχρονικό. Το ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να τους απορροφήσει όλους, δεν σημαίνει ότι η Ελλάδα δικαιούται να απαιτεί να μην απορροφήσει κανέναν.
Θα πρέπει κάποια στιγμή να πάψει να αποτελεί εθνική μεταναστευτική πολιτική το ωχαδερφιστικό «αφήστε τους να τριγυρνούν στην Ομόνοια, κάποια στιγμή θα βαρεθούν και θα φύγουν». Η πολιτική ηγεσία οφείλει να πάψει να αρνείται την πραγματικότητα και να εξηγήσει στην ελληνική κοινωνία ότι πάρα πολλοί από τους ανθρώπους που έρχονται στην Ελλάδα, θα μείνουν και στην Ελλάδα.
- Μερικά από τα πρώτα βήματα που μπορούν να γίνουν υπέρ της ένταξης των προσφύγων και των μεταναστών: α) Δημιουργία αρκετών μικρών μουσουλμάνων τεμένων ανά την Ελλάδα αντί ενός μεγάλου στην Αθήνα β) Δημιουργία ειδικών σχολείων ένταξης μεταναστών γ) Ανάδειξη μέσω κρατικών πρωτοβουλιών του πολιτισμικού φορτίου που προσθέτουν στην Ελλάδα οι μετανάστες (π.χ οργανωμένες china town). Οι πόροι μπορούν να βρεθούν από ευρωπαϊκούς και διεθνείς οργανισμούς δημιουργώντας ποιοτικές θέσεις εργασίας για εκατοντάδες Έλληνες ανέργους ανά την επικράτεια.
- Η Ελλάδα έχει ανάγκη τους μετανάστες περισσότερο από όσο νομίζει. Τον Μάιο του 2015, πριν από τον όλεθρο των capital controls, στην Ελλάδα ζούσαν 2.650.00 συνταξιούχοι, 1.200.000 άνεργοι και μόλις 3.600.000 απασχολούμενοι. Το άθροισμα των παραπάνω αριθμών αποτελεί τον αριθμητή ενός κλάσματος που έχει ως παρανομαστή τον συνολικό αριθμό των κατοίκων της χώρας. Μιας και ο αριθμητής του εν λόγω κλάσματος δεν αλλάζει εύκολα, η αύξηση του παρανομαστή αποτελεί μια λύση που θα πρέπει με σοβαρότητα και υπευθυνότητα να εξεταστεί, σε συνδυασμό με το πρόβλημα υπογεννητικότητας που αντιμετωπίζει η χώρα.
Στη Σουηδία πάντως, οι Σουηδοί φαρμακοποίοι απαιτούν την άμεση απορρόφηση 400 Σύριων φαρμακοποιών ώστε να καλύψουν τα κενά που προκύπτουν από συνταξιοδοτήσεις.
Σε κάθε περίπτωση, το πρόβλημα είναι σύνθετο και ως τέτοιο θα πρέπει να αντιμετωπιστεί με σύνεση και νηφαλιότητα, πόσο μάλλον όταν η Χρυσή Αυγή παραμονεύει και ονειρεύεται μια «τελική λύση». Η συγκυρία απαιτεί σχέδιο και στοχοπροσήλωση, ούτε ευχές, ούτε κατάρες.
ΦΩΤΟ: Στη μεθοριακή πόλη Ούρφα (Saniurfa) της Τουρκίας, Σύριοι
25°
