Σύμφωνα με τη Διεθνή Συνθήκη του ΟΗΕ περί Δικαίου της Θάλασσας, η Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) είναι η θαλάσσια έκταση εντός της οποίας ένα κράτος έχει κυριαρχικά δικαιώματα εκμετάλλευσης των θαλάσσιων πόρων. Από την αλιεία και τον τουρισμό μέχρι τις έρευνες για υδρογονάνθρακες ή ακόμη και την εγκατάσταση ανεμογεννητριών. Η Ελλάδα, παρότι ο θαλάσσιος χώρος της είναι τετραπλάσιος του χερσαίου, δεν έχει ανακηρύξει ΑΟΖ, λόγω των απειλών της Τουρκίας για casus belli (αιτία πολέμου). Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι η Ελλάδα όχι μόνο δεν μπορεί να ασκήσει τα κυριαρχικά της δικαιώματα αλλά ούτε και να δημιουργήσει θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό, που θα συντελούσε τόσο στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας, όσο και στην προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος.
Ωστόσο, η Ευρωπαϊκή Ένωση από τα μέσα της προηγούμενης δεκαετίας δημιούργησε έναν οδικό χάρτη για μια Ολοκληρωμένη Θαλάσσια Πολιτική της οποίας το κύριο μέσο υλοποίησης είναι ο Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός. «Ο οδικός αυτός χάρτης θέτει την ανάγκη συσχέτισης του θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού με τις διατάξεις της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας και κυρίως αυτών που αναφέρονται στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη» θα πει ο Καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Ηλίας Μπεριάτος, σε επιστημονική εκδήλωση που διοργάνωσε το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας (ΤΕΕ).
Όπως το ρυθμιστικό σχέδιο για τη στεριά που ορίζει τις χρήσεις γης, έτσι και ο θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός οργανώνει τις ανθρώπινες δραστηριότητες στις θαλάσσιες περιοχές, ώστε να εξασφαλίζεται η οικολογική, οικονομική και κοινωνική βιωσιμότητα. Παράλληλα, όπως επισήμανε ο κ. Μπεριάτος, στοχεύει και στην ομαλή συνεργασία μεταξύ γειτονικών κρατών.
Ωστόσο ο θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός δεν είναι τόσο εύκολος όσο ο χερσαίος. Ο καθηγητής Μπεριάτος ανέφερε κάποια χαρακτηριστικά που τον διαφοροποιούν. Η έλλειψη δεδομένων σε σχέση σε σχέση με τη στεριά είναι ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα όχι μόνο για την Ελλάδα αλλά για ολόκληρη την Ευρώπη, καθώς και η φύση του θαλάσσιου χώρου, αφού δεν μπορείς να οριοθετήσεις βάζοντας φράχτες στη θάλασσα παρά μόνο με συντεταγμένες. Επιπλέον τα διεθνή ύδατα και τα γεωπολιτικά παιχνίδια είναι παράγοντες που δυσκολεύουν τον σχεδιασμό, ενώ στα θετικά είναι ότι δεν υπάρχουν τα προβλήματα ιδιοκτησίας, όπως στη στεριά.
Ο Πρόεδρος του ΤΕΕ, Γιώργος Στασινός, αφού τόνισε ότι «ο ολοκληρωμένος σχεδιασμός είναι ουσιαστική προϋπόθεση ανάπτυξης και προστασίας του περιβάλλοντος και καρδιά του λεγόμενου επιτελικού ρόλου του κράτους» απέδωσε διαχρονικές ευθύνες στις κυβερνήσεις και ανέφερε ότι «υπό την πίεση της ευρωπαϊκής νομοθεσίας η Πολιτεία συνειδητοποιεί την ανάγκη χωροταξικού σχεδιασμού και για τις θάλασσές μας. Το ΤΕΕ με συνέπεια και συνέχεια αναδεικνύει την ανάγκη άμεσης ολοκλήρωσης του χωροταξικού σχεδιασμού της χώρας και στη στεριά και στη θάλασσα. Και αυτό το τελευταίο αφορά ιδιαιτέρως μια νησιωτική χώρα όπως η Ελλάδα».
15°
